Anakart

 ANAKART

Bilgisayarlarda anakart seçimi kasa seçimine göre değişmektedir. Son zamanlarda artık hemen hemen tüm kasalar ATX formunda üretilmektedirler. Mini PC lerin popülerlik kazanmasıyla da Micro ATX formu popüler olmaya başlamıştır. Anakart denilince en çok dikkat edilmesi gereken unsur, yonga setidir. Yonga seti, sistem saati, veriyolu, IRQ, DMA kontrolü, USB ve CPU çalışma değerleri ve anakartta yer alan faaliyetlerin büyük kısmını kontrol eder. Her yeni ilemci ile birlikte yeni yonga setleri piyasaya sürülmektedir. Pentium 4 işlemciler birçok yonga setiyle çalışabiliyor olsalar da Intel i865 ve i875 ürünleriyle, geniş destek sunmaktadır. i875 yüksek performans, i865 ise fiyat/performans imkanı sunuyor. Intel harici SIS, VIA ve ATI'ın P4 uyumlu yonga setleri bulunmaktadır. AMD uyumlu yonga setlerinde ise VIA ve nVidia ağırlıklarını koymuşlardır. VIA KT600 yüksek performans sunmaktadır. Hepsi bir arada çözüm için nVidia'nın nForce 2 yonga seti tercih edilebilir.Yonga seti dışında anakart üzerindeki diğer bileşenlere de dikkat edilmelidir. Günümüzde anakartlar üzerinde grafik, ses yongalarına ve Ethernet denetçilerine rastlanmaktadır. Intel'in i865G yonga setli anakartında bulunan Intel Extreme Graphics 2 grafik işlemcisi GeForce 4 MX440 işlemcili ekran kartına eş performans sunmaktadır. VIA'nın modellerinde görülen S3 Savage grafik yongası performansı pekçok uygulama için yeterlidir ancak performansı Extreme Graphics'den düşüktür. AMD de ise nVidia'nın GeForce serisi işlemcilerini içeren nForce2 yonga setli anakartlar bulunmaktadır.Entegre grafik işlemcili anakartlar normal anakartlardan daha az PCI yuvasına sahiptir ve ofis ve internet PC amaçlı tasarlanmışlardır.
Anakartlarda son günlerde 6 kanal ses, SPDIF ve optik çıkış özellikli ses yongalarına sahip anakartlar yer almaya başlamışlardır. Ses yongalarının kalitesinde Creative başı çekmektedir. 10/100 Mbit bağlantı sağlayan Ethernet denetçileri artık hemen hemen her anakartta görülmektedir. 1000 Mbit bağlantı sağlayan Ethernet denetçili anakart da bulmak mümkündür.
Anakart seçerken teknolojinin gelişim hızı dikkate alınarak seçilmesi gerekir. Örneğin; şu anki anakartların çoğu IDE arayüzünü desteklemektedir. Alacağınız anakartın SATA teknolojisini desteklemesi SATA yaygınlaştığında anakartınızın güncelliğini korumasını sağlar. Ancak SATA denetçisi yonga setine entegre edilmiş olmalıdır. Intel'in i865 ve i875 yonga setlerinde SATA denetçisi entegre olarak yer almaktadır.
Anakartın USB 2.0 arayüzünü desteklemesi son zamanlarda iyice zorunluluk halini almıştır. Anakartda yer alabilecek diğer güzel bir özellik de yonga setini soğutacak bir fanın yer almasıdır. Anakartın işlemci voltajının, fan hızının ve işlemci ısısının yazılımla görüntülenebilmesi güzel bir özelliktir. Anakartda yüksek performans için çift kanal bellek ve DDR 400 desteği aranan özelliklerdendir.
Eski bilgisayarınızdaki bazı parçaları yeni bilgisayarınıza taşımak istiyorsanız, bu kartların veri yollarının yeni anakartınız tarafından desteklenip desteklenmeyeceğine emin olmanız gerekir. Çoğu eski modem, ses ve ağ bağdaştırıcı kart ISA veri yolunu kullanıyorlar.
İşlemci anakarta monte edilmeden önce sıkıştırma kilidi kaldırılmalıdır. Intel işlemcilerde kare şekilli işlemcinin köşesinde
ANA KARTLAR (MAINBOARDS)

Ana kart, bilgisayarı oluşturan bütün bileşenlerin üzerine takıldığı ve bilgisayar parçalarının birbirleriyle iletişim kurmasını sağlana bir ana plakadır. Takıldığı kasaya ve üzerinde bileşenlerin özelliğine göre kullanılabilecek değişik ana kart türleri vardır:


· AT ve baby AT

· ATX ve mini ATX

· LPX ve mini LPX

· NLX



ATX : Intel’in koyduğu bir standarttır. Özellikle ısınma ve modülerlik sorunlarını aşmak için rahat bir tasarıma sahiptir. İşlemci genişleme yuvaların yanında yer alır. Bellek modülleri kartın orta kısmında yer alır.

LPX : Genellikle genişleme kartları (expension cards) olarak karşımıza çıkar..



Ana kartlar kasalar içinde bulunur. Bu ders içinde kasarlar hakkında bilgi bulacaksınız:



Kasalar ve kartların durumları aşağıdaki gibidir



TİP GENİŞLİK DERİNLİK KASA

ATX 12" 9.6" ATX

Mini ATX 11.2" 8.2" ATX

LPX 9" 11-13" Slim



A. GENİŞLEME YUVALARI

Bir ana kart, üzerinde çok sayıda entegre devrenin (chip) bulunduğu bir elektronik levhadır. Ana kart üzerinde belli özelliklerde soketler ve genişleme yuvaları bulunur. Soketlere, sözünü ettiğimiz entegre devreler takılır. Genişleme yuvalarına ise ekran kartı, network kartı (ağ adaptörü) gibi ana kart ile iletişim kuracak ve bilgisayara fonksiyonlar kazandıracak donanım birimleri takılır.



Genişleme yuvaları (expansion buses ve expansion slots) bilgisayarın içindeki ana kartına değişik aygıtları bağlamak için kullanılır. Genişleme veri yolları (yuvalar) aygıtlarla bilgisayar arasında veri iletişimi sağlar.



1. ISA (INDUSTRY STANDARD ARCHİTECTURE)

1980'li yıllarda geliştirilen IBM PC için geliştirilmiş bir sistemdir. Ana kart üzerindeki ISA yuvaları (slot) network kartı, ekran kartı gibi aygıtların bilgisayara bağlanmasını sağlar. Hızı ve kapasitesi nedeniyle günümüzde kullanılmamaktadır.



16 bit iletişim sağladığı için günümüzde kullanılmazlar. Belki eski modemler ve multimedya kartlar için bu yuvalar kullanılabilir.



2. MCA (MICRO CHANNEL ARCHITECTURE)

MCA, IBM tarafından geliştirilmiştir. MCA otomatik kuruluma olanak vermesine karşın, günümüzde artık kullanılmamaktadır.



3. EISA (ENHANCED ISA)

EISA, 32-bit ve 8 MHz hızındadır.



4. PCI (PERİPHERAL COMPONENT INTERCONNECT)

ISA'nın sınırlamalarını aşmış yeni bir teknolojidir. 32-bit veri iletişimini 33 MHz hızında yapar. Günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu arada PCI üzerinde takılacak aygıtların çoğu tak çalıştır (plug and play) özelliğine sahiptir.



5. AGP (Accelerated Graphics Port)

PCI genellikle network kartları, ses kartları ve SCSI adaptörleri için kullanılır. Özellikle grafik kartı için AGP yuvası geliştirilmiştir.



32-64 bit ve 66 Mhz hızında bilgi iletişimi sağlayan bu yuvalar, ekran kartı üzerinde ana bellek devrelerinin (RAM) kullanımını da destekler.



6. USB (UNİVERSAL SERİAL BUS)

USB yeni bir teknolojidir. Özellikle klavye, fare gibi hemen takılan aygıtlar için geliştirilmiştir. 1.5 Mbps hızındadır.



B. GENİŞLEME YUVALARINI YAPILANDIRMAK

Dış (external) aygıtlar sisteme takıldıklarında otomatik olarak çalışabilirler ya da I/O adresi, IRQ ve DMA gibi bazı ayarların yapılması gerekir.



1. I/O ADRESLERİ

I/O adresi aygıtın CPU tarafından bilinen adresidir. Böylece bu adreslere gönderilen komutlar bu aygıtı ilgilendirecektir.



Örnek:



3F8h-3FFh adresi COM1 için kullanılır.



I/O adresleri otomatik olarak aygıtlara atanırlar. Özellikle Plug-and-Play sistemlerde bu işlemler mükemmel şekilde yapılır. Bir aygıt içinde manuel olarak bir adres ayarlaması yapmak gerekirse o jumperlar, switchler ya da yazılım kullanılarak yapılır.