Astronotlar

Astronotlar, bir servet giyiyor!

Ne Versace, ne Gucci, ne de Armani... NASA, pahalı giysi üretiminde ‘dünyaları aştı’! Bir astronot kıyafeti 18 trilyon lira

     AYTEN GÖRGÜN İstanbul

     Durup dururken merak etmedik; Newsweek dergisinin bir haberi bizi harekete geçirdi. Dergi, Bin Ladin’in 11 Eylül saldırılarından 1 hafta önce 200 astronot elbisesi ve gaz maskesi satın aldığını yazdı. Ancak öğrendik ki, bırakın 200 elbiseyi, birini almak için bile servet gerekiyor. Çünkü bir astronot giysisi 12 milyon dolar yani yaklaşık 18 trilyon lirayı buluyor. Astronot eldiveninin fiyatı ise 20 bin dolar yani 30 milyar lira. Yani derginin haberi doğruysa, Ladin’in astronot elbiselerine tam 2 milyar 400 dolar (3.6 katrilyon lira) ödemiş olması gerekiyor.
     
‘Çok anlamsız’
     Uzay kostümünün astronotun ihtiyaçlarını giderdiğini belirten Prof. Dr. Mehmet Emin Özel, şu açıklamayı yapıyor: "Yeryüzünde bunu kullanmanın anlamı ne olabilir? Zehirli gaz ya da bombalama sırasında çöken toz, duman ya da radyasyondan korunmak için olabilir. Yine de, doğruysa, Bin Ladin’in neden böyle yaptığını anlamak mümkün değil."
     
O kadar ağır ki...
     Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi’nin (NASA) ürettiği giysilerin ağırlığı, uzayda yerçekimi olmadığı için bir soruna yol açmıyor. Yeryüzünde ise elbisenin ağırlığı hareketi zorlaştırıyor.
     1961’de Neil Armstrong’un giydiği uzay elbisesi sırta asılan yaşam destek ünitesiyle birlikte yaklaşık 100 kiloydu. Günümüz uzay giysisi ise idrar toplama ünitesi, başlık, su torbası, biyomedikal destek gibi tüm gereçleri dahil yaklaşık 48.5 kilogram.
     
Uzay elbisesi ne işe yarar?
•  15 bin 18 bin metrenin üzerinde vücut, hava basıncına da ihtiyaç duyuyor. Basıncın düşük olması vücut sıvılarının sıvı halde kalmasını engelliyor; kan dolaşımı olmuyor. Uzay giysisi bunları önlüyor.
•  İnsanın günde 200 gram oksijen, 2 litre su ve 700 gram katı besine gereksinimi var. Her soluk verişinde zehirli karbondioksit gazı açığa çıkarıyor. 1.5 litre sıvıyı ve 200 gram katı atığı vücudundan dışarı atıyor. Uzay elbisesi astronotun bu gereksinimlerini de karşılıyor.
•  İdrar, elbisenin içindeki plastik borularla plastik idrar torbasında toplanıyor. Torbadan yayılan kokunun astronotu rahatsız etmemesi için iç elbise ile uzay elbisesi arasında hava sirkülasyonu yapılarak elbise havalandırılıyor.
•  Uzay başlığı astronotu zararlı ışınlardan koruyacak ve çevresini rahatça görecek şekilde yapılıyor.
     
     
Aksesuvarsız çıkmam abi!
     İşte uzay giysisinin yanında olması gerekenler; yani bir astronotun gardrobu...
•  Likit soğutma ve havalandırma giyisisi
•  Elektrikli emniyet kemeri
•  Gövdesiz tulum
•  İdrar toplama ünitesi
•  Su haznesi
•  Soğutma sistemi
•  Pil
•  Atık kontrol kartuşu
•  Yedek oksijen tankı
•  Yaşam destek ünitesi
•  Görüntü ve kontrol modülü
•  Hava adaptör plakası
•  İletişim aygıtı
•  Kolluklar
•  Dış yelek