Atatürk Planli

ATATÜRK’ÜN PLANLI ÇALIŞMASI

Atatürk’te temel kural ve amaç, çağdaş olmaktır.

Bunun da yolu bilim ve teknikten geçer; “Dünyada her şey için, uygarlık için, hayat için, başarı için en gerçek yol gösterici bilimdir, tekniktir.” Bu konuda kesin kararlıdır: “Ulus, bugünkü uygar ulusların yaşam düzeyi ve araçlarını, içerik ve biçim açısından olduğu gibi kabul etmeye kesin olarak karar vermiştir.” Uluslar ayrı olmasına karşın, uygarlık dünyası bir’dir. Bu dünyaya katılmak, bu uygarlık alanında yaşamak gerekir. Onun için, “Uygarlığa girmeyi arzulayıp, Batı’ya yönelmemiş bir ulus gösterilemez.” Bütün bu sözlerde, iki büyük özelliği belirtmek gerekir.

Birincisi, çağdaş olmak, çağdaş uygarlık düzeyine ulaşmak. Ancak, burada bir noktanın aydınlanması gerekir.

Atatürk, Batı’cı değildir. Amaçladığı çağdaş uygarlıktı. Batıyı uygar dünya olarak benimsemesi nedeniyle kimi kişilerin kendisini batıcı olarak yorumlaması, bu önemli özelliğin gözden kaçmasının bir sonucudur.

İkinci özellik ise, “Uygar ulusların yaşam düzeyi ve araçlarını, içerik ve biçim açısından olduğu gibi kabul etmeye” kesin kararlı olduğunu 1925 yılında söylerken, gerçekleştireceği çeşitli devrimlerin ilk belirtilerini de vermiş olmasıdır.

İktisadi kalkınmanın gerçekleştirilmesi yolunda girişilen bütün çabalar, halkın katkısını kazanmadıkça, halkta heyecan yaratmadıkça başarılı ve istenilen sonuçları veremez. İktisadi gelişme ve kalkınma, her şeyden önce bir inanç işidir. Halkın bunu duyması ve inanması gerekir. Bu nedenle, halkta kalkınma bilincinin yaratılması, hareketin itici gücünü oluşturur. Halkta bu yolda bir zihniyet değişikliği uyanmamışsa, uğruna uğraşılagelen bütün çabaların sonuçları, kısır ve güdük kalmaya mahkûmdur. Zihniyet değişikliği, iktisadi kalkınmanın temel ve öncelikli koşuludur. Atatürk, bu gerçeği yakından görmüştür. Çünkü savaşta da benzer durum vardır.

Savaş, ulusun bütün varlığını ortaya koymasını gerektirir.

Büyük Nutuk’ta şu kesin anlatım dikkati çeker: “Onun için bütün Türk ulusunu cephede bulunan ordu kadar, düşünce, duygu ve eylem yönünden ilgilendirmeliydim.” Kalkınma Modelinin Temel Nitelikleri Buraya kadarki açıklamalarla, iktisadi kalkınma modelinin temel nitelik ve özelliklerini kapsayan çerçeve ana çizgileriyle ortaya çıkmıştır diyebiliriz. Kısa ve toplu olarak beliren ilkeleri sergilemek mümkündür.

Müdahalecidir; az gelişmiş bir ülkenin iktisadi kalkınmasını gerçekleştirmesinde, devlet müdahalesi bir zorunluluktur. Ancak, bu müdahale gelişigüzel yapılmamalı dır. Bu nedenle, Plancıdır; bütün çabalar etkin biçimde koordine edilmeli, kısıtlı kaynaklar israfa uğramamalıdır.

Gerçekçidir; eldeki olanaklar daima gözönünde tutulmalı, hayal peşinde koşulmamalı, enflasyonun kişiyi ve toplumu yanıltan ve aldatan ortamından uzak durulmalı dır.

Eklektiktir; kamu ve özel kesim iktisadi kalkınma hareketinde birlikte yer almalı, kamu veya özel kesim, ekonominin tümüne egemen olmamalıdır.

Eşitlikçidir; kişi çıkarlarının “aynı derecede ve aynı eşitlik duyguları ile sağlanmasına çalışılmalı, ulusal servetin dağıtımında daha mükemmel bir adalet ve emek harcayanların daha yüksek refahı” ulusal birliğin korunmasında koşul sayılmalıdır.

Bağımsızlıkçıdır; ulusal bağımsızlık hem amaç olarak hedef alınmalı, hem de korunması için ulusun bilinci duyarlı ve uyanık tutulmalıdır.

Açık rejimcidir; özgürlükçü ve demokratik ilkelerin yer aldığı siyasal içerik, açık rejimin alternatifi bile olmayan unsurları sayılmalıdır.

Hümanisttir; insan sevgisi temel alınmalı, insanı yüceltmeli ve barışçı olmalıdır.

İçte ve dışta sömürüye karşıdır; tam bir açıklıkla gerek sınıf emperyalizmine gerek ulus emperyalizmine karşı çıkılmalı, her iki alanda emeğin üstünlüğü benimsenmelidir.

Bununla beraber, Uluslararası işbirliği ve dayanışma’dan kesinlikle kaçılmamalı, dünya bir bütün, çeşitli uzuvların oluşturduğu bir “vücut” sayılmalıdır.

İktisadi sistemlerin iktisadi kalkınma ile ilgili gelişmeleri ve eğilimleri dikkate alınırsa model:

• Kalıcıdır, geçici değildir.