Daire

DAİRE « Matematik
Bir noktadan eşit uzaklıkta bulunan çizginin çevrelediği düzleme daire denir.

Daire, öbür düzlemler gibi, doğru parçalarıyla sınırlanmamıştır. Daire, Eğri bir çizgi ile sınırlanmıştır.

Daireyi çevreleyen bu çizgiye çember adı verilir. Dairenin tam ortası, dairenin merkezini meydana getirir. Dairenin çevresi, merkezden eşit uzaklıkta bulunur.

Merkezden geçmek üzere çemberin İki noktasını birleştiren doğruya çap, merkezden çembere kadar gelen doğruca yarıçap denir. Çemberin herhangi iki noktasını birleştiren ve merkezden geçmeyen doğruya Kiriş, kiriş doğrusu arasında kalan çember parçasına yay, çembere dışardan bir noktadan değerek geçen doğruya da teğet denir.

Bir dairede en büyük kiriş, o dairenin çapı demektir.

Bir dairenin yarıçapı, iki ayrı yönde çemberi keserek bu iki yarıçap arasında bir yayla sınırlanan bir dilim meydana getirir. Buna daire kesmesi adı verilir. Daire çizmek : Bir daire çizmek için yarıçapının uzunluğunu bilmek gerekir. Bu verilen yarıçap uzunluğunda pergelin ayakları açılır, pergelin İğneli ucu, dairenin merkezi olarak işaret edilen bir noktaya yerleştirilir, öbür kalemli ucu ile de dairenin çemberi çizilir. Dairelerde kullanılan ve değişmez olan pi sayısı :Yapılan hesaplarda, daire çemberi nin, dairenin çapma bölünmesinden elde edilen sayı, her zaman için değişmeyen sayıdır. Bu da, 3,1416 dır. Bu değişmeyen sayı, hesaplarda ve formüllerde kolay olsun diye bir harfle gösterilir. Geometride kullanılan bu harf, Yunancanın P harfi olan pi dir (Okunuşu p dir.) Bu açıklamaya önce, pi işareti her zaman için 3.1416 ya eşittir. Dairenin çevresi :

Bir dairenin çevresi, başka bir deyimle bir dairenin çemberi ,pi sayısı ile çapının çarpımına eşittir. Bunu formül olarak şöyle yazarız :

Çember = pi X Çap

Çap, geometride (R) harfi ile gösterildiği için, bu formül, daha kısa olarak şöyle yazılır :

Çember = pi R

Bu çıkan sayının da yarısını alırsak, o dairenin yarıçapını bulmuş oluruz.

Bir daire çapının uzunluğunu bulmak:

Bir daire çapının uzunluğunu bulmak da yukarıdaki formüle göre, çok kolaydır. Bir dairenin çapı, çemberin uzunluğunun, pi sayısına bölümüne eşittir :

Çap = çember/pi

Yani, bir dairenin çapını bulmak İçin o dairenin çemberinin uzunluğunu bilmek yeter. Bundan başka ,bir dairenin çemberinin uzunluğunu da bulabiliriz.

Dairenin yüzölçümü ( alanı ):

Bir dairenin alanı, yarıçap karesinin pi sayısı ile çarpımına eşittir.

Bu karışık gibi görünen tarifin sebebini bulmak, çok kolaydır.

Bir daire, tabanları nokta haline gelmiş düzgün bir çokgen demektir. Çokgenlerin yüzölçümlerini bulmak için, her çokgenin yükseldiğini tabanı ile çarpıp ikiye bölmemiz, çıkan sayıyı da, çokgen sayısı ile çarpmamız gerekti.

Bir dairede, çokgenlerin yüksekliği yarıçap »tabanlarının toplamı da çember olduğuna göre, bir dairenin alanı, çemberin yarıçapla çarpımının ikiye bölünmesine eşit oluyor demektir. Bunu formül şeklinde yazalım: Dairenin alanı =çember x yarıçap

Bir dairenin çemberi ,çapla pi sayısının çarpımına eşittir. Burada, biz, çap yerine, iki tane dairenin çemberi Bu duruma göre, bir dairenin çemberi pi ile iki yarıçapın çarpımına eşit olur.

Bunu, formül şeklinde yazarsak: Çember = pi X 2 yarıçap. Çemberin bu eşitliğini, dairenin alanı formülünde kullanalım:

Dairenin alanı = pi X 2 yarıçap X yarıçap / 2

Sonucu çıkar. Burada kısaltma yaparsak, 2 sayılarının birbirini götürdüğünü görürüz. Sonuç şöyle olur:

Dairenin alanı = pi X yarıçap X yarıçap.

Bir şeyin aynı şeyle çarpımı, o şeyin karesi demek olduğuna göre yukar-daki formülde, yarıçapla yarıçapın çarpımı, yarıçap karesini verir. Bu duruma göre .foımülümüzü yeniden yazalım:

Dairenin alanı = pi X yarıçap kanat.

Yarıçap, geometride (r) harfi ile gösterilir. Bu duruma göre, dairenin alanı formülü, şöyle olur:

Dairenin alanı =pi X r2

Yani, 3,1416 sayısının yarıçapın karesi ile çarpımı o dairenin alanını verir.

Daire ile ilgili bilgilerimizi şöyle özetleyebiliriz.

Bir dairenin çemberini bilirsek, o dairenin çapını ve yarıçapını, buradan dairenin alanını bulabiliriz.

Bir dairenin çapını bilirsek, o dairenin yarıçapını, çemberini, alanını bulabiliriz.