Güneş Ve Dünya

 GÜNEŞ VE DÜNYA
Dünya ve güneş sistemi sürekli döndüğü halde yıldızlar gökyüzünde nasıl her zaman aynı yerde duruyorlar? Dünya kendi etrafında da döndüğüne göre yerlerinin değişmesi gerekmez mi? (Başak Korkmaz)

Önce sunu açıklığa kavuşturalım. Güneş dahil tüm yıldızlar, gökadamız Samanyolu içinde değişen hızlarla hareket halindeler. Ancak çıplak gözle görebildiğimiz yıldızlar bile Dünyamıza çok uzak oldukları için (4 ışık yılından, birkaç bin ışık yılına kadar. Işık yılı: Boşluktaki hızı saniyede 300.000 km olan ışığın bir yılda aldığı yol = Yaklaşık 10 trilyon km) bizim bu hareketi algılamamız olanaksız. Yıldızların hareketi, teleskoplarla elde edilen görüntülerin zaman zaman karşılaştırılmasıyla belirlenebiliyor. Dolayısıyla, gece gökyüzüne baktığımızda çıplak gözle görebildiğimiz 7-8.000 yıldızın yerlerini sabit kabul edebiliriz. Dünya kendi çevresinde dönerken, bu yıldızlar da doğal olarak yer değiştirmiş gibi görünüyor. Bir gece yeterince uzun gözlem yaparsanız, Dünya’nın dönüsü nedeniyle yıldızların gökyüzünde yer değiştirdiğini izleyebilirsiniz. Bunun en kolay yolu, tanıdığınız takımyıldızların gece süresince yer değiştirmesini gözlemek.
Ancak bildiğiniz gibi, Dünya’nın dönüş ekseni, 23,5 derece yatık. Bu nedenle "sabit" yıldızların mevsimsel olarak da hareketleri var. Bir başka deyişle geceleri gökküremize giren yıldızlar, Dünya’nın eğik ekseniyle Güneş çevresindeki yörünge düzlemi üzerindeki hareketi nedeniyle mevsimsel olarak farklılık gösteriyor. Dikkatli bir gözlemciyseniz, örneğin yazın gökyüzünde izlediğiniz bazı takımyıldızların, kışın yer değiştirdiğini, hatta görünmez olduğunu fark etmişsinizdir.
Gökyüzünde hareket etmez gibi görünen tek yıldız, Kutup Yıldızı olarak bildiğimiz yıldız. Yer değiştirmez görünmesinin nedeni, Dünyamızın dönme ekseninin kuzey doğrultusu üzerinde bulunması. Ancak Kutup Yıldızı da aslında başta belirttiğim kendi doğrusal hareketi nedeniyle yer değiştiriyor. Örneğin, bundan binlerce yıl önceki gözlemciler ya da gemiciler için bir Kutup Yıldızı yoktu.