Kelime Ve Kelime Çeşitleri

 KELİME VE KELİME ÇEŞİTLERİ

KELİME:Anlamı olan,cümle kuruluşuna yarayan,tek başına kullanılan ses veya ses topluluğudur. Cümleleri meydana getiren bu kelimelerden bazıları anlamlı,bazıları da anlamsız fakat cümle kuruluşuna yarayan kelimelerdir. Kelimeler anlamları ve ilişkileri yönünden çeşitlilik gösterir. 1.Anlamları Yönünden A.Gerçek Anlamı:Kelimenin ilk ve asıl anlamıdır.Anadilden gelen,herkesçe bilinen temel anlam,bir kelimenin sözlükteki birinci anlamıdır.Kavramlar ortaya çıktığında bu kavrama verilen ilk anlamdır. B.Yan Anlamı:Kelimenin gerçek anlamı dışında kazandığı kullanım anlamıdır.Dillerde her ihtiyaç için,her kavram için bir kelime bulunmaz .Gerçek anlamlı kelimelere yan anlamlar kazandırılır.Dilin imkanlarından yararlanılarak kelimeler birden çok anlamda kullanılabilir. C.Mecaz Anlamı:Bir kelimenin zamanla sözlük anlamından uzaklaşarak başka bir anlam kazanmasına denir. Mecaz,anlatıma canlılık,zenginlik katan kelimelerdeki anlam değişikliğidir. a.Mecaz-ı Mürsel (Düz değişmece,ad aktarımı) Bir sözcüğün benzetme amacı güdülmeden bir başka sözcüğün yerine kullanılması durumudur.Bu aynı zamanda ad aktarımı adıyla bilinen söz sanatıdır.Burada parça söylenilir bütün anlatılır.Veya bütün söylenerek parça anlatılmak istenir. Örn:Ayağını çıkar-Ayakkabıyı çıkarmak Ankara henüz cevap vermedi-T.C Hükümeti Salonu fesler,kalpaklar,şapkalar doldurdu-İnsanlar b.İstiare (Eğretileme) Benzetmenin ana öğelerinden;yani benzetmelikle benzetilenden birisi düşerse eğretileme olur. Eğretilemelerde,imge değeri,canlılık daha kuvvetlidir.Her eğretilemede benzetmenin ana öğelerinden biri düşer.Buna göre eğretileme iki türlüdür: 1.Açık Eğretileme:Benzetilen düşer,benzetmelik kalır. 2.Kapalı Eğretileme:Benzetmelik düşer,benzetilen kalır. c.Benzetme(Teşbih) Aralarında çeşitli yönlerden ilgi ve uygunluk bulunan iki varlık ya da kavramdan zayıf olanın güçlüye eş gösterilmesidir. Benzetme,sözü daha etkili ve somut kılmak amacıyla kullanılan bir mecaz türüdür. Benzetmenin dört öğesi vardır: a)Benzeyen b)Kendisine benzetilen c)Benzetme yönü d)Benzetme edatı Benzetmenin oluşabilmesi için benzeyen ve kendisine benzetilenin kullanılması zorunludur.Bu iki öğeden birinin eksikliği benzetme değil,istiare yaratır. D.Terim Anlamı:Bilim,sanat gibi meslek dallarından birisinin konusu ile ilgili özel ve belirli kavramı olan kelimelere denir. E.Deyim Anlamı:Kendi öz anlamının dışındaki anlamlarda kullanılan,ayrı bir düşünceyi anlatmaya yarayan kalıplaşmış kelimelerin meydana getirdiği dil birliğidir. Türkçe,deyimler bakımından zengin bir dildir.Dilimizin anlatım değerini arttırır.Halkın dikkatli ve zeki görüşlerinden doğmuştur,toplumun malıdır.Hiçbir şekilde değişikliğe uğramazlar .Deyimler gerçek ve mecaz anlamlıdırlar,ayrı yazılmazlar. F.Soyut ve Somut Anlam:Sözcükler,varlıkların dildeki adları aynı olan bir kavram birimleridir.Bu nedenle her sözcük zihinde belli bir kavramı canlandırır.Bu kavramların bazıları duyu organlarıyla bazılarıda duygularla algılanır.Kavramlardan bazıları zihinde kesinlik belirlilik kazanır.Kişiden kişiye değişmez.Nesnel bir özelliktir.Bazı kavramlar ise zihinde kesin belirlilik kazanmaz. Örn: Sıra,masa,yağmur,renk,ses - Somut Anlamlı Acı,sevinç,coşku,melek,şeytan,cin - Soyut Anlamlı G.Dolaylama:Tek sözcükle anlatılabilecek bir kavramı birden fazla sözcükle anlatmadır. Deyimlerde İkileme:Deyimlerde sözün etkinliğini arttırmak için,ikileme çeşitlerinin çok kullanıldığı görülür. *Kinaye(Değinmece) Bir sözün,hem gerçek hem de mecaz anlamını düşündürecek biçimde kullanılmasıdır. Not:Kinayede yakın anlam verilir,uzak anlam düşündürülür. *Mübağala(Abartma) Sözü etkili kılmak amacıyla,bir durumu bir davranışı ya da eylemi olduğundan daha üstün veya daha aşağı göstermektir. *Teşhis ve İntak(Kişileştirme ve Konuşturma) İnsan dışındaki varlıkların insan kimliği kazandırılarak duyar