Kolağasi

 KOLAĞASI
Atatürk, 1893 de (Selânik) girdiği askerî mektebi 1905'de (İstanbul) Kurmay - yüzbaşı rütbesini alarak bitirmişti. M. Kemal'in öğretim durumunu, Selânik'deki askerî Orta okul, Manastır'da Lise (I899) İstanbul'da Harp Okulu (1902) de Harp Akademisi olarak sıralamak mümkündür. O, bu suretle askerî bilgiler için, zamanının bütün normal öğretim kalemelerini başarı ile atlamıştır. Kurmay (Erkânı-Harp) sınıflarındaki okuma devresi kendisine yüksek öğretimin en ileri bilgi ve görgülerini kazandırmıştır. Bunu her vesile ile kendisi daima hatırlardı. O, Kurmay sınıflarında iken memleketin siyasî durumu ile ilgilenmiş, istibdada karşı hür fikirler yayan gizli neşriyatı okuması ve arkadaşlarıyle konuşmaları sayesinde, daha o zamandan memleketin siyasî mukâdderatı için meşgul olmaya başlamıştır. O yıllarda Harp Akademisine ayrılan az sayıda genç subay talebeler, binlerce Harp Okulu gençlerine hitabeden hür fikirleri yaymak için çeşitli vasıtalardan faydalanmışlardı. Bu arada tertip ettikleri gizli gazetelerin yazıları bizzat M. Kemal'in kaleminden çıkmıştır. M. Kemal okuma devrelerinde anlayışlı, zeki ve çalışkan, hatta bazen fazla atılgan bir tabele olarak hocalarının takdirini kazanmış ve dikkat nazarlarını çekmiştir.
Aynı zamanda M. Kemal, öğretim devresinin her kısmında yazı yazmaya ve hattâ Manastır'daki okulda iken edebiyat ve şiire merak sarmış ve hitabet tecrübeleri için hiç bir fırsatı kaçırmamıştır. Ders kitaplarından gayri ne bulursa okumuş, Harp Akademisinde ve devlet merkezindeki müşahadeleri onda derin izler bırakacak kadar kuvvetli olmuştur. Bu çağından sonra 1905 den 1908 e kadar M. Kemal Suriye'de ve Makedonya'da vazife görmüştür.
Bu yıllarda M. Kemal, bir taraftan mesleki bilgilerinin tatbikî sâhada ilerletirken, bir târaftan da memleket idaresi için Îkinci Meşrutiyetin ilânından önceki siyasi faliyetlere katılmıştır. Bu maksatla Şam'da kurduğu (Ekim 1906) Vatan ve Hürriyet adı altındaki siyasî cemiyetin faaliyetini Makedonya'ya intikal ettirmiş bulunuyordu.
İkinci Meşrutiyetten, önce Makedonya ve bilhassa Selanik, her bakımdan Osmanlı İmparatorluğunun en faal merkezlerinden biridir. Siyasî fikirler orada, teşkilâtlanmış ve olgunlaşmış, askerî birliklerin önemli kısımları orada toplanmıştır. Askerî ve sivil aydınlar zümresinin büyük faaliyeti bölgede merkezileşmiştir.
1907 yılında M. Kemal, Kolağası (Kıdemli Yüzbaşı) rütbesiyle Makedonya Üçüncü Ordu Müfettişliğinde vazifelidir. Aynı zamanda "İttihat ve Terakki" Cemiyetinin gizli çalışmalarında yer almaktadır.
Makedonya'da (23 Temmuz 1908) Hürriyet ilân edilince Osmanlı İmparatorluğunda İkinci Meşrutiyet devri açılmıştır.
M. Kemal bu inkılâptan sonra ordu mensuplarının günlük politika, konularıyle meşgul olmasını istememektedir. İIktidarı ele alan ve siyasî bir parti olarak işbaşına geçen İttihat ve Terakki mensupları bu fikri kabul etmek istememektedirler. Çünkü ihtilâli başarabilmek için ordu mensuplarına dayanılmış olduğu gibi, iktidarı devam ettirebilmek için, de yine onların siyasî faaliyetine ihtiyaç hissediliyordu.
M. Kemal, ordunun ıslâhını istediği gibi, talim ve terbiye için gerekli çalışmaların yapılmasına çok önem vermekteydi..
Meşrutiyetin ilânından sonra, M. Kemal bütüin dikkat ve ilgisini askerî çalışmalar üzerinde toplamıştır. O, subayların yeni esaslarına göre meslekî bilgilerini arttırmak için yayın yapılmasını lüzumlu addediyordu.