Okyanuslar Ve Denizler

OKYANUSLAR VE DENİZLER
Bugün yaşadığımız gezegenin yüzde yetmiş birini denizler ve okyanuslar oluşturuyor. İnsanoğlu denizi, tarih boyunca beslenmek, ham maddesini çıkarmak, teknolojisini geliştirmek ve ulaşımını sağlamak için kullanıyor. İnsanın denizle olan ilk ilişkileri yıllar öncesine dayanıyor. Ama denizler ve okyanuslar, bu uzun sürece rağmen, hayatımızdaki vazgeçilmez rollerini adeta bir sır gibi saklamaya devam ediyor. Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili konumuyla dünya üzerindeki şanslı ülkelerden biri. Türkiye bir deniz ülkesi olmasaydı, acaba her şey nasıl olurdu?

Yaşadığımız modern dünyanın bugünkü uygarlık seviyesine ulaşmasındaki en önemli etkenler arasında hiç kuşkusuz denizler üzerinden yapılan keşiflerin ve sosya-ekonomik gelişmelerin büyük rolü var. Eski çağlardan bu yana insanlar, hep tekneler aracılığıyla fikir ve mal alışverişinde bulunmuş. Millattan önce iki binlerde, ilk kez yeni teknikler kullanarak Mısırlıların icad ettiği gemiler olmasaydı, ne üzerinde yaşadığımız kıtalar keşfedilebilir, ne de ham maddenin hayati unsur olduğu o günlerde, birçok toplum bu ihtiyacını karşılayabilmiş olurdu. Peki ya bugün 8300 kilometrelik kıyı şeridi ve uçsuz bucaksız görünümüyle Ege, Akdeniz ve Karadeniz sularından nasıl faydalanıyoruz? Eski keşiflerden, ticari gelişmelerin sağlanmasından artık çok daha büyük bir değer ifade ediyor deniz ve okyanuslar. Turizmden, petrol araştırmalarına, bilimsel keşiflerden sağlık sektörüne kadar birçok alanda ona başvuruyoruz.  Örneğin bugün kullandığımız ilaçların bazılarının denizde yaşayan bitki türlerinden yapıldığını biliyor muydunuz? Bilim dünyası son günlerde deniz canlılarına zarar veren bir yosundan bahsediyor. Acaba bu yosun öldürücü müydü? Türkiye'de kırk yıldır su altında tarih araştırmaları yapılıyor. Birinci Dünya Savaşı sırasında batan Midilli savaş gemisinin hazin öyküsü neydi? Atılay denizaltısının başına ne gelmişti? Denizaltı neredeydi?

Bir zamanlar Bodrum yarımadasında yüzlerce süngerci derin sulardaki süngeri toplamak için metrelerce derinliklere dalıyordu. Süngerciler denizin dibinde gördükleri tarihi kalıntıları bilim adamlarına bildirmeleriyle yeni bir bilim dalının da doğuşunu sağlıyorlardı: Sualtı arkeolojisi. 1982 yılında ise arkeologlar ve tarihçiler için çok önemli bir gelişme oldu. Mehmet Çakır adında bir süngerci dünyanın en eski gemisinin kalıntılarına rastladı. Sualtı Arkeoloji Enstitüsü'nün 11 yıl süren arkeolojik araştırmalar sonunda 22.500 dalış gerçekleştirerek su üstüne çıkarttığı bu gemi neden batmıştı?  Dünyanın en eski kitabına neler yazılmıştı? Süngercilerin 'Kulaklı bisküit' dedikleri objeler nelerdi?




Bugün yaşadığımız gezegenin yüzde yetmiş birini denizler ve okyanuslar oluşturuyor. İnsanoğlu denizi, tarih boyunca beslenmek, ham maddesini çıkarmak,  teknolojisini geliştirmek ve ulaşımını sağlamak için kullanıyor. 

İnsanın denizle olan ilk ilişkileri yıllar öncesine dayanıyor. Ama denizler ve okyanuslar, bu uzun sürece rağmen, hayatımızdaki vazgeçilmez rollerini adeta bir sır gibi saklamaya devam ediyor. 

Türkiye üç tarafı denizlerle çevrili konumuyla dünya üzerindeki şanslı ülkelerden biri. Türkiye bir deniz ülkesi olmasaydı, acaba her şey nasıl olurdu?

Yaşadığımız modern dünyanın bugünkü uygarlık seviyesine ulaşmasındaki en önemli etkenler arasında hiç kuşkusuz denizler üzerinden yapılan keşiflerin ve sosya-ekonomik gelişmelerin büyük rolü var. 

Eski çağlardan bu yana insanlar, hep tekneler aracılığıyla fikir ve mal alışverişinde bulunmuş. Millattan önce iki binlerde, ilk kez yeni teknikler kullanarak Mısırlıların icad ettiği gemiler olmasaydı, ne üzerinde yaşadığımız kıtalar keşfedilebilir, ne de ham maddenin hayati unsur olduğu o günlerde, birçok toplum bu ihtiyacını karşılayabilmiş olurdu.

Peki ya bugün 8300 kilometrelik kıyı şeridi ve uçsuz bucaksız görünümüyle Ege, Akdeniz ve Karadeniz sularından nasıl faydalanıyoruz? Eski keşiflerden, ticari gelişmelerin sağlanmasından artık çok daha büyük bir değer ifade ediyor deniz ve okyanuslar.

Turizmden, petrol araştırmalarına, bilimsel keşiflerden sağlık sektörüne kadar birçok alanda ona başvuruyoruz. 

Örneğin bugün kullandığımız ilaçların bazılarının denizde yaşayan bitki türlerinden yapıldığını biliyor muydunuz?

Bilim dünyası son günlerde deniz canlılarına zarar veren bir yosundan bahsediyor. Acaba bu yosun öldürücü müydü?

Türkiye'de kırk yıldır su altında tarih araştırmaları yapılıyor. Birinci Dünya Savaşı sırasında batan Midilli savaş gemisinin hazin öyküsü neydi?

Atılay denizaltısının başına ne gelmişti? Denizaltı neredeydi?

Bir zamanlar Bodrum yarımadasında yüzlerce süngerci derin sulardaki süngeri toplamak için metrelerce derinliklere dalıyordu. Süngerciler denizin dibinde gördükleri tarihi kalıntıları bilim adamlarına bildirmeleriyle yeni bir bilim dalının da doğuşunu sağlıyorlardı: Sualtı arkeolojisi.

1982 yılında ise arkeologlar ve tarihçiler için çok önemli bir gelişme oldu.  Mehmet Çakır adında bir süngerci  dünyanın en eski gemisinin kalıntılarına rastladı. Sualtı Arkeoloji Enstitüsü'nün 11 yıl süren arkeolojik araştırmalar sonunda 22.500 dalış gerçekleştirerek su üstüne çıkarttığı bu gemi neden batmıştı? 

Kıtalar ve Ülkeler Coğrafyası - 1
 
1. Bütün yeryüzünün yüzölçümü ne kadardır?

- 510 milyon km2

2. Yeryüzünde yüzölçümü boyunca en büyük kıta hangisidir?

- Avrasya

3. Yeryüzü kaç kıtaya bölünmektedir?

- 6

4. Dünya okyanusu kaç bölgeye bölünmüştür?

- 4

5. Yüzölçümü bakımından en büyük okyanus hangisidir?

- Pasifik

6. Yüzölçümü bakımından en küçük okyanus hangisidir?

- Kuzey Buz Okyanusu

7. Kıtaların toplam yüzölçümü ne kadar?

- 149 milyon km2

8. Okyanusların toplam yüzölçümü ne kadar?

- 361 milyon km2

9. Yeryüzünün yüzde kaçını okyanuslar kaplamaktadır?

- %71

10. Yer çevresinin en iri tabiat kompleksi hangisidir?

- Coğrafi kabuk

11. Kıtaların hareketleriyle ilgili teorinin temelini kim attı?

- A. Vegener

12. İç denizleri olan kıta hangisidir?

- Avrasya

13. Yeryüzünde yaklaşık kaç tane ülke vardır?

- 240

14. “ Yunanistan, İtalya, Monako, Lüksenburg, Hollanda, Lihtenşteyn” verilen ülkelerden hangi ikisi “küçük memleket” olarak ifade edilir?

- Monako, Lihtenşteyn

15. “Kara, Sargass, Barents, Çukotsk” verilen denizlerden hangisi iç denizdir?

- Kara

16. Ülkelerin sınırlarının geçtiği yerler?

- Karada, suda

17. En iri deniz canlısı nedir?

- Balina (Kit)

18. Atlantik okyanusunun hangi bölgelerinden petrol çıkarılmaktadır?

- Biskay, Meksika körfezi ve Kuzey denizi

19. “Brezilya, Mısır, Cezayir, Yunanistan, Hindistan” Gelişmekte olan ülkelerden hangisi birinci olarak memleket siyasetinde aile planlamasını ulusal program olarak kabul etti?

- Hindistan

20. Yeryüzünde 240’a yakın ülke var. Kaç tane ulus vardır?

- 2000’den fazla

21. En uzun dağ sistemi hangi okyanusun dibinde yer almaktadır?

- Atlantik Okyanusu’nda

22. Okyanus suyunun sıcaklığının değişimi nelerle bağlantılıdır?

- Enlem, okyanusun derinliği, rüzgâr, akıntılar...

23. Pasifik okyanusunu 3 kez yüzerek geçen İngiliz denizci kimdir?

- James Cook

24. Hangi okyanusta en büyük göl dogaları yer almaktadır?

- Pasifik okyanusunda

25. Okyanus suyunun tuzluluğu nelere bağlıdır?

- Yağış miktarına, karışmaya, dökülen ırmak sularına, akıntılara

26. Hangi denizin suyu çok? Karadeniz’in mi yoksa Baltık denizinin mi?

- Karadeniz’in

27. Denizler ve okyanusların ortalama seviyesi eşit gelmekte midir?

- Eşit gelmektedir

28. Batıdan doğuya doğru gittikçe hangi okyanusun deniz suyunun sıcaklığı ile tuzluluğu azalmaktadır?

- Kuzey buz okyanusu

29. Renkli metal maddelerinin tabii bileşimi nasıl?

- % yüzlük bölümlerinden başlayarak bir kaç % kadar

30. “Soya, çay, pirinç, kahve, fındık” verilen ürünlerin hangisinin 10/9 Asya ülkelerinden gelmektedir?

- Pirinç

31. Sanayi inkılabı neye denir?

- El üretiminden makine üretimine geçişe

32. “Demir, manganez, titan, magni, volfram” bir ton alüminim üretmek için 18 bin kwat saat enerji kullanılmaktadır. Başka hangi metalleri üretmek için alüminyumdan çok enerji gerekmektedir?

- Titan, magni

33. Okyanus üzerinde akıntıların oluşmasının başlıca sebebi nedir?

- Sürekli rüzgârlar

34. Ekvator civarındaki su yüzeyindeki tuzluluk ne kadardır?

- %34

35. “İspanya, Guatemala, Hindistan, Benin, Honduras” bu ülkelerden hangisi monarşi ile yönetilmektedir?

- İspanya

36. Yeryüzündeki yüzölçümü bakımından en büyük ülke?

- Rusya

37. En çok kirlenen Akdeniz hangi okyanusa bağlanmaktadır?

- Atlantik okyanusuna

38. Golfstream akıntısı hangi okyanusta bulunmaktadır?

- Atlantik

39. Hangi ırmaklar Hint okyanusuna dökülmektedir?

- Hint, Ganj, Tigr

40. “Plankton, Nekton, Bentos, Gubkalar, Mercanlar” okyanusta uzak açıklıkta serbest yüzebilen su canlısı nasıl isimlendirilir?

- Nekton