Optik-1111

OPTİK:1
Işık Nedir?
Işığın farklı ortamlardaki davranışlarını inceleyen fiziğin bölümüne optik denir. Işık saydam ortamlarda yayılır. Işık foton denilen taneciklerden oluşur. Fotonların belirli bir dalga boyu vardır. Bazı fiziksel olaylarda tanecik, bazılarında dalga karakter özelliği gösterir. Işığın boşluktaki yayılma hızı sabit  ve saniyede 300,000 km'dir. Belirli enerjileri vardır.
Işık Kaynakları:
Hangi ortamda olursa olsun, gece ve gündüz kendiliğinden ışık yayarak görülebilen cisimlere ışık kaynağı denir. Işık kaynakları, yapılarına göre, sıcak (akkor) ışık kaynakları ve soğuk (akkor olmayan) ışık kaynakları olmak üzere ikiye ayrılır.
Üzerine düşen ışığı geçirip geçirmemelerine göre, maddeler üç kısımda incelenir. Üzerlerine düşen ışığı tamamıyla geçirebilen, cam, su ve hava gibi maddelere saydam maddeler denir. Üzerlerine düşen ışığın bir kısmını geçiren maddelere yarı saydam maddeler hiç geçirmeyenlere ise saydam olmayan maddeler denir.
Işık Nasıl Yayılır?
Işık kaynaklarından yayılan ışınlar türdeş ortam içerisinde doğrular boyunca ilerler. Işığın ilerlemesi için ortama ihtiyaç yoktur. Işık türdeş saydam ortam içerisinde sabit hızla yayılır ve ışık hızı ortama göre değişir.

Tam Gölge - Yarı Gölge
Noktasal bir ışık kaynağı ile perde arasına bir engel konursa; kaynaktan yayılan ışınlar, ortamda ilerlerken saydam olmayan cisimi geçemediklerinden dolayı, cisimin arka tarafında karanlık alan oluşur. Meydana gelen bu karanlık alana gölge denir. Gölgenin şekli, saydam olmayan cismin şeklinin en büyük kesiti gibidir.
  


İki noktasal ışık kaynağı veya bir küresel ışık   kaynağı ile perde arasına bir engel konursa perde üzerinde tam gölge ve yarı gölgeler oluşur.
Şekilde ışık kaynağından çıkan ışınların hiç düşmediği yere tam gölge, kaynağın bazı bölgelerinden ışık düşüp bazı bölgelerinden ışık düşmediği yere de yarı gölge denir.
 
Eğer kullanılan ışık kaynağı şekildeki gibi saydam olmayan engelden büyük ise, perdenin bulunduğu yere göre gölge şekilleri değişir. Perde (a) konumunda iken ortada tam gölge ve etrafında yarı gölge oluşur. Perde (b) konumunda iken yalnız yarı gölge oluşur. (Şekil (a) ve (b))




NOT: Bir ışık ve perde düzeneğinde, gölgenin büyüklüğü;
     1. Kaynakla cisim arasındaki uzaklığa
     2. Kaynakla perde arasındaki uzaklığa
     3. Kaynağın ve saydam olmayan cismin büyüklüğüne bağlıdır.

-Karanlık bir kutu içerisinde oluşan görüntü özellikleri:
1.  Oluşan görüntü ter oluşur
2.  deliğin çapı büyüdükce görüntünün netliği Azalarak büyür
                              3.  d1=d2 ise cismin boyu görüntünün boyuna işettir.
                              4.  d1>d2 ise; görüntü küçülür
                              5.  d1<d2 ise görüntü büyür.
Güneş ve Ay tutulmaları:
Dünya güneş etrafında dönerken, ay dünya ile güneş arasına şekildeki gibi girdiğinde, ayın gölgesi dünya üzerine düşer ve K noktasından bakan gözlemci güneşi göremez. Bu olaya güneş tutulması denir.


Dünya, güneş etrafında dönerken ay ile güneş arasına şekildeki gibi girdiğinde dünyanın gölgesi, ay üzerine güneş ışınlarının gelmesini engeller. Güneşten ışık alamayan ay, L noktasından bakıldığında görülmez, bu olaya da ay tutulması denir.

-Farklı noktalardaki iki noktasal kaynağın oluşturacağı gölge;

  -Bir noktasal bir küresel kaynağın oluşturacağı gölge;

|


KL| = Küresel ışık kaynağının çapı
|AB| = Saydam olmayan cismin çapı
|CD| = Yarı gölgenin çapı
|FE| = Tam gölgenin çapı