Reform

REFORM


16. yy.da Batı Kilisesi’nde gerçekleşen dinsel devrim. Siyasal,iktisadi ve toplumsal etkileriyle Hıristiyanlığın üç ana kolundan biri olan Protestanlığın ortaya çıkmasına yol açmıştır. En büyük önderleri Martin Luther ve Jean Calvin’dir.

16. yy. reformcularını ortaya çıkaran Katolik Kilisesi’nin yapısı oldukça karmaşıktı. Yüzyıllar boyunca kilise,özellikle de papalık makamı Batı Avrupa’nın siyasal yaşamıyla iç içe geçmişti. Bunun sonucundan ortaya çıkan siyasal entrika ve manevralar kilisenin durmadan artan gücü ve zenginliğiyle birleşince kilise ruhani bir güç kaynağı olarak yozlaşmaya başlamıştı. Endüljans uygulaması ve kutsal emanetlerin satışa çıkarılması ile din adamları arasındaki yolsuzluklar ve dindarların sömürülmesine ve kilisenin manevi yetkisinin zayıflamasına neden oluyordu.

16. yy.dan önce de, ortaçağ boyunca Aziz Francesco, Pierre Valdo, Jan Hus ve John Wycliffe gibi reformcu din adamları kilise içindeki yozlaşmayı dile getirmişlerdi. 16. yy. başlarında büyük hümanist bilgin Desiderius Eromus da ahlaki yozlaşmaya ve boş inançlara karşı Katolik Kilisesi’nde liberal bir reformun gerekliliğini savunmuş ve Hz. İsa’nın örnek alınmasını önermişti. Bütün bunlar Reform’un başlangıç günü sayılan 31 Ekim 1517’de tüm Azizler Yortusu’nun arifesinde Luther’in Wittenberg’de Schlosskirche’nin kapısına Doksan Beş Tez’i asmasından önceki reform kıpırtılarıydı.

Luther’e göre kendisiyle önceki reformcular arasındaki fark, öncekilerin kilise yaşamında ki yozlaşmaya karşı çıkmakla yetinmelerine karşılık, onun sorununun kökenini, kilisenin kurtuluş ve kayra öğretisindeki sapmayı hedef almasıydı. Tanrı‘nın karşılıksız kayrasının endüljanslara ve bu dünyada iyi iş işlenmeye bağlanmasına katkıda bulunabileceğin öğretisinin İncil’lerde yer almadığını savunuyordu. Luther’in kilisenin etik ve ilahiyat bakımından yenilenmesiyle ilgili yaklaşımının ipuçları buradaydı: Kutsal metinlerin tek başına bağlayıcılığı (sola sciptura)ve işlerle değil yalnızca imanla (sola fide) aklanma. Luther Katolik Kilisesi’yle bağları koparma yanlısı olmamakla birlikte papalıkla çatışma kaçınılmazdı.1520’de Worms’daki İmparatorluk Meclisi (Diet) önünde yargılandı,ardından da aforoz edildi. Kilise içinde reformu amaçlayan hareket sonunda Batı Hıristiyanlığın bölünmesine yol açtı.

Almanya’daki Reform kısa sürede farklı akımlara dönüştü; bunların çoğu Luther’in girişiminden bağımsız gelişti. Huldryc Zwingli Zürich’te oluşturduğu dinsel yönetim çevresinde devleti ve kiliseyi Tanrı’ya hizmet amacı içinde birleştirdi. Zwingli iman yoluyla aklanma önertisinin öneminde Luther’le anlaşıyor,ama Komünyon ayini konusunda ondan çok daha köktenci bir görüş benimsiyordu. Luther, Katolik Kilisesinin Komünyon ayininde kutsal ekmek ve şarabın Hz. İsa’nın gerçek bedenine ve kanına dönüştüğü yolundaki tözdönüşümü öğretisini yadsıyor, ama Hz. İsa gerçekte her yerde olduğuna göre onun bedeninin de ekmek ve şarapta hazır bulunduğunu öne süren tözbirliği öğretisini savunuyordu. Komünyon’un İsa’nın ölümünün anılmasından ve bir imkan ikrarından başka anlam taşıdığını ileri süren Zwingli gibi de düşünmüyordu.

Zwingli’nin çevresinden, ondan daha köktenci olan bir başka grup doğdu. Köktenci Reformcular kutsal metinlerin bağlayıcılığı ilkesinin ödünsüz uygulanması gerektiğini savundular ve çocukların vaftiz edilmesine karşı çıkarak Zwingli’den koptular. Çocukluklarında vaftiz edilenleri yetişkinken yeniden vaftiz ettikleri için Anabaptistler adını alan grubun İsviçre’deki kolu Hz. İsa’nın İncil’lerde sunduğu örneği izleyerek her türlü yemin etmeyi reddetti, silah taşımaya karşı çıktı ve kilise ile devletin kesin olarak birbirinden ayrılması gerektiğini savundu. Protestanlığı benimsedikten sonra Fransa’dan kaçan Fransız avukat Jean Calvin’i izleyenler Protestanlığın öteki önemli kollarından Kalvenciliği oluşturdular. Calvin Basel’de yeni Reform hareketinin ilk kapsamlı ve sistematik ilahiyat incelemesi olan Christianae religionis institutio’yu (Hıristiyan Dininin temelleri) yayımladı. Calvin Luther’in iman yoluyla aklanma önertisini paylaşmakla birlikte, dinsel yasalar ile İncil’i kesin çizgilerle ayırmaya çalışan Luther’e göre Hıristiyan toplumu içinde yasalara daha olumlu bir işlev yüklüyordu. Calvin, Tanrı’nın seçilmiş kullarından oluşan disiplinli bir toplum idealini Cenevre’de sınama olanağı buldu.

16. yy. boyunca Reform hareketi öteki Avrupa ülkelerine de yayıldı. Yüzyılın ortalarında Luthercilik Kuzey Avrupa’da egemenliği kurulmuştu. Kralların çok zayıf, soyluların güçlü, kentlerin de az olduğu, ayrıca dinsel çoğulculuğua öteden beri alışkın olan Doğu Avrupa ise Daha köktenci Protestanlık biçimlerine açıktı. İspanya ve İtalya ise Karşı Reform Hareketinin merkezleri oldu, Protestanlık buralarda hiçbir zaman etkinlik kuramadı.

İngiltere’de Reform hareketinin kökleri dinsel olmaktan çok siyasaldı. Papa VII. Clemens’ten boşanma izni alamayan VIII. Henry papalığın yetkisini reddetti ve 1534’te başında kralın bulunduğu Anglikan Kilisesini kurdu. 16. ve 17. yy. çeşitli yasalarla Katoliklerin ibadeti yasaklandı,yurttaşlık hakları kısıtlandı, bazı Katolik papazlar idam cezasına çarptırıldı. Bu ceza yasaları 1791, 1832 ve 1926’da çeşitli yasalarla yürürlükten kaldırılacaktı. Siyasal sonuçları bir yana, Henry’nin attığı adımlar İngiltere’de dinsel reformun başlangıcını oluşturdu. The Book Of Common Prayer (Toplu Dua Kitabı) adıyla İngilizce bir ayin kitabı düzenlendi. Cenevre’de kaldığı sürede Calvin’den etkilenen John Knox Presbiteryenliğin İskoçya’da devlet kilisesi olmasına öncülük etti. Böylece İskoçya ve İngiltere’nin birleşmesi sağlandı.

Elektör II. Johann Georg’un 1667’de 31 Ekim’i Saksonya’da Reform Günü olarak ilan etmesinden sonra bu gelenek öteki Protestanlarca da benimsenmiştir




16.y.y'da Avrupa’da Hıristiyanlık dininde yapılan düzenlemelere denir. İlk defa Almanya’da görülür. Fransa, İngiltere, Kuzey Avrupa ülkelerinde de etkili olur.




Reform'un nedenleri
Katolik kilisesinin bozulması ve din adamlarının kilise imkanlarını kendi çıkarları için kullanmaları,
Endülüjans sorunu ( Din adamlarının halkı ekonomik yönden sömürmesi),
Matbaanın yaygınlaşması,
İncil’in diğer dillere tercüme edilmesi,
Rönesans’ın etkisi ile oluşan hür fikir ortamı,
Kilisenin artan mal varlıklarına halkın tepki göstermesi




Reform hareketleri ilk defa Almanya’da Martin Luther ile başladı. Alman imparatoru Şarlken , Luther’i ve taraftarlarını 1529’da protesto ettiği için Almanya’da yeni oluşan bu mezhebe PROTESTANLIK denir. Uzun mücadelelerden sonra Protestanlık mezhebi 1555 yılında resmen tanındı.
Fransa’da Reform hareketlerini başlatan Calven’dir. 1598 yılında KALVENİZİM ve diğer mezhepler Fransa’da serbest bırakılmıştır.


İngiltere’de ise Reform hareketleri devlet eliyle başlatılmıştır. Katolik kilisesinden ayrılarak ANGİLİ-KANİZMA kilisesi ve mezhebi oluşmuştur. Reform hareketlerinden İsveç, Norveç ve Danimarka’da etkilenmiştir. Sonunda Avrupa’da 3 yeni Hıristiyanlık mezhebi doğmuştur. Bunlar; Protestanlık, Kalvenizm ve Anglikanizm ‘dir.
Reformun Sonuçları
Avrupa’da mezhep birliği parçalanmış ve mezhep çatışmaları başlamıştır.
Hıristiyanlıkta üç büyük yeni mezhep ortaya çıkmıştır.
Katolik kilisesi kendini yenilemek zorunda kaldı.
Laik öğretim kurumları ilk defa açılmaya başladı.
Kiliselerin mallarına el kondu.
Avrupa’nın gelişmesi içim tüm engeller ortadan kalktı.
Reform'un nedenleri
Katolik kilisesinin bozulması ve din adamlarının kilise imkanlarını kendi çıkarları için kullanmaları,
Endülüjans sorunu ( Din adamlarının halkı ekonomik yönden sömürmesi),
Matbaanın yaygınlaşması,
İncil’in diğer dillere tercüme edilmesi,
Rönesans’ın etkisi ile oluşan hür fikir ortamı,
Kilisenin artan mal varlıklarına halkın tepki göstermesi
Reform hareketleri ilk defa Almanya’da Martin Luther ile başladı. Alman imparatoru Şarlken , Luther’i ve taraftarlarını 1529’da protesto ettiği için Almanya’da yeni oluşan bu mezhebe PROTESTANLIK denir. Uzun mücadelelerden sonra Protestanlık mezhebi 1555 yılında resmen tanındı.

Fransa’da Reform hareketlerini başlatan Calven’dir. 1598 yılında KALVENİZİM ve diğer mezhepler Fransa’da serbest bırakılmıştır.
İngiltere’de ise Reform hareketleri devlet eliyle başlatılmıştır. Katolik kilisesinden ayrılarak ANGİLİ-KANİZMA kilisesi ve mezhebi oluşmuştur. Reform hareketlerinden İsveç, Norveç ve Danimarka’da etkilenmiştir. Sonunda Avrupa’da 3 yeni Hıristiyanlık mezhebi doğmuştur. Bunlar; Protestanlık, Kalvenizm ve Anglikanizm ‘dir.


Reformun Sonuçları
Avrupa’da mezhep birliği parçalanmış ve mezhep çatışmaları başlamıştır.
Hıristiyanlıkta üç büyük yeni mezhep ortaya çıkmıştır.
Katolik kilisesi kendini yenilemek zorunda kaldı.
Laik öğretim kurumları ilk defa açılmaya başladı.
Kiliselerin mallarına el kondu.
Avrupa’nın gelişmesi içim tüm engeller ortadan kalktı.