Sultan Ii

 II . MAHMUT DÖNEMİNDE YAPILAN YENLİKLER




Sultan II.Mahmut (1808-1839) döneminde, 1824 tarihinde bir fermanla, ilköğrenim zorunlu hale getirilmiş ve çeşitli okullar açılmıştır. Bu okullardan birini teşkil eden ve 1834 tarihinde açılan Mektebi-i Fünun-u Harbiye, iki kısımdan oluşmuştu. 8 yıl süren I. Kısım öğrencilerinden başarılı olanlar, II. Kısıma alınmıştır. Bu okulun ikinci kısmında, zamanın şartlarına göre ileri derecede haritacılık, topoğrafya ve coğrafya alanında dersler okutulmuştur.

II. Mahmut’un mahlası olan Adlî’ye atfen, Şubat 1939’da açılan, özellikle sivil memur yetiştirmeyi amaçlayan Rüşdiye düzeyindeki Mekteb-i Maarif-i Adliye okulunun ders programında coğrafya dersi de yeralmıştır.

II. Mahmut döneminde diğer bilim dallarında olduğu gibi Coğrafya alanında da, ders kitaplarına büyük ağırlık verilmiştir. Ders kitapları hazırlanırken önemli ölçüde kısaltmalara gidilmiş, bunun sonucunda coğrafya alanında araştırma ve yorumlara dayanan bilgilerden uzak kalınmış ve sonuçta coğrafya isim ezberlenen bir ders olarak görülmeye başlanmıştır. Ancak bu kısaltmalar ve ezbercilik, coğrafya ilmindeki gelişmeleri uzun yıllar geciktirmiştir.




İdari Alanda Yapılan Islahatlar
• Divan Teşkilatı kaldırılmış, yerine nazırlıklar kurulmuştur.
• Tımar sistemi kaldırılmıştır.
• Devlet memurlarına maaş bağlanmıştır.
• Memurlara fes, ceket ve pantolon giyme mecburiyeti getirilmiştir.
• Memurlar, dahiliye ve hariciye diye ikiye ayrılmıştır
• Memurların yargılanması için Dar-ı Şura-yı Bab-ı Ali adında bir mahkeme kurulmuştur.
• Müsadere sistemi kaldırılmış, mülkiyet hakkı tanınmıştır.
• Osmanlı'da ilk kez posta teşkilatı kurulmuştur.
• Askeri işleri düzenlemek amacıyla Askeri Şura oluşturulmuştur.
• İlk kez askeri amaçlı nüfus sayımı yapılmıştır.
• Taşra Teşkilatı eyalet, liva ve kazalar olarak düzenlenmiştir. İller, merkeze bağlanmıştır.
• Mahalle ve köylere muhtarlar atanmış, ayanların etkisi kırılmaya çalışılmıştır.
Askeri Alanda Yapılan Islahatlar
• Alemdar Mustafa Paşa, Nizam-ı Cedid Ocağı’nın yerine Sekban-ı Cedid Ocağı’nı kurmuştur.
• II.Mahmut, Sekban-ı Cedid Ocağı’nı kaldırmış, yerine Avrupa tarzında Eşkinci Ocağı’nı kurmuştur.
• II.Mahmut, halkın desteği ile Yeniçeri Ocağı’nı kaldırmıştır (1826). Bu olaya Vaka-i Hayriye denir.
•
• Böylece:
Islahatların önündeki en büyük engel kalkmıştır.
Halkta yeniçerilere karşı düşmanlık başlamıştır.
Yeniçeri mezarları tahrip edilmiştir.
Mehter yasaklanmıştır.
Padişah yönetime egemen olmuştur.

Yeniçeri Ocağı’nın yerine Avrupa tarzında Asakir-i Mansure-i Muhammediyye adı ile yeni bir ordu oluşturmuştur.

Ekonomi Alanında Yapılan Islahatlar
• Özel sektör teşvik edilmiştir.
• Yerli malı kullanılması teşvik edilmiştir.
• Müslüman tüccarlara gümrük kolaylığı sağlanmıştır.
• Balta Limanı antlaşması ile İngiltere ve Fransa’ya büyük ekonomik tavizler verilmiştir.

Eğitim - Kültür Alanında Yapılan Islahatlar
• İlköğretim zorunlu hale getirilmiştir.
• Avrupa tarzında eğitim verecek okullar açılmıştır (Mekteb-i Tıbbiye, Mekteb-i Adliye vb.).
• Avrupa’ya ilk kez öğrenciler gönderilmiştir.
• Takvim-i Vakayi adlı ilk resmi gazete çıkarılmıştır.
• Avrupa tarzı müzikler serbest bırakılmıştır.
• İlk kez karantina sistemi uygulanmıştır.
• Padişah, resmini devlet dairelerine astırmıştır.
• II.Mahmut yurdu tanımak için yurt gezilerine çıkmıştır.