Toplayicilik Ve Avcilik

TOPLAYICILIK VE AVCILIK
Avcılık ve Toplayıcılık bir üretim biçimi, ya da, daha doğru bir ifadeyle, yaşamın yeniden üretilmesi biçimidir. ‘Yaşamın yeniden üretilmesi’, yani, geçimin sağlanması! Geçimini Avcılık ve Toplayıcılık’la sağlayanların yaşama biçimidir Göçebelik... Avcı ve Toplayıcı (ki bu, Uygarlık Tarihi’nde ‘Paleolitik Dönem’in insanıdır), geçimini sağlayabilmek için, zorunlu olarak konar göçer ya da göçebe olmak durumundadır. Göçebelik bir yaşama biçimi, bu yaşama biçiminin yaşama alanı da, Kır’dır;– kırsal kesimdir...
Uygarlık tarihçilerinin bir kısmı, insanoğlunun Avcılık ve Toplayıcılık’tan (‘Paleolitik Dönem’den), Tarım ve Hayvancılığa geçtiğini öne sürer. ‘Tarihte Neler Oldu’ adlı kitabı dilimize çevrilen Gordon Childe, bunlardan birisidir. Childe, Avcılık ve Toplayıcılık’tan Tarım ve Hayvancılık’a geçişi, insanoğlunun tarihinde bir ‘Devrim’ olarak niteler: ‘Neolitik Devrim’... İnsanoğlu artık, geçimini Tarım ve Hayvancılıkla sağlamaya (yaşamını, Tarım ve Hayvancılıkla ‘yeniden üretme’ye) başlamıştır: Bu değişim, onun yaşama biçimini de değiştirir. Tarım ve hayvancılık, Göçebe yaşama biçimini, zorunlu olarak tasfiyeye uğratır. Ama, yaşama alanı değişmemiştir;– Tarım ve Hayvancılık, yine Kır’da yapılmaktadır. (Ayraç içinde belirteyim: Gordon Childe’ın ‘Paleolitik Dönem’ dediği dönem, bizim tarih kitaplarında ‘Yontma Taş Devri’ diye bellediğimiz dönemdir: Yunanca ‘Paleo’, ‘eski’, ‘lithos’ ‘taş’ anlamına gelir;– ‘paleolitik’, birebir çevrildiğinde, ‘Eski Taş’a ilişkin’ demektir. ‘Neolitik Dönem’ ise, bizim ‘Cilalı Taş Dönemi’ dediğimiz döneme karşılık gelir. Birebir karşılığı, ‘Yeni Taş’a ilişkin’dir: ‘Neo’ ‘Yeni’, ‘lithos’ ‘taş’).
Uygarlık tarihinin, yaşamın yeniden üretimi biçimlerine göre dönemselleştirilmesinde Avcılık ve Toplayıcılık (1. Dönem) ve Tarım ve Hayvancılık’tan (2. Dönem) sonra, Gordon Childe’ın deyişiyle ‘Şehir Devrimi’ (3. Dönem) gelir. Bu da, bizim ‘Tunç Devri’ diye bellediğimiz dönemdir. Bu dönemde, madenlerin kullanımı ile zanaatkârlık ve tarım teknolojisinin gelişmesi (‘Manüfaktür’), Ernest Mandel’in de belirttiği gibi, ‘şehirle köy’ün birbirinden ayrılması için gerekli maddi şart’ları sağlar ve ‘şehir’ler ortaya çıkar. ‘Şehir Devrimi’ ile yaşam biçimi (‘Yerleşiklik’) değişmemiş, ancak yaşama mekanı ikiye çıkmıştır: Kır’sal yerleşimlerin yanı sıra, Kent’sel yerleşimler! (Ayraç içinde belirteyim: Gordon Childe’ın dönemselleştirmesi, daha sonra radikal eleştirilere maruz kalmıştır. Mesela Jane Jacobs, ‘The Economy of Cities’de, Çatalhöyük bulgularından yola çıkarak, Avcılık ve Toplayıcılık’tan ‘Şehir Devrimi’ne geçildiğini, Tarım ve Hayvancılık’ın ise, şehirleşmeden sonra gerçekleştiğini öne sürmektedir.)