Türk Hava Kurumu

Türk Hava Kurumu


Türk Hava Kurumu logosu
Türk Hava Kurumu, Türkiye’de havacılık sanayisini kurmak; askeri, sivil, sportif ve turistik havacılığın gelişmesini sağlamak için 16 Şubat 1925’te Atatürk’ün emri ile kurulmuş bir dernektir. Kurulduğunda “Türk Tayyare Cemiyeti” adını taşımaktaydı; 1935 yılında Türk Hava Kurumu (THK) adını aldı.
THK, Türkiye'nin Havacılık Federasyonu yetkisini taşır. 5 Ağustos 1925 tarihinden itibaren kamu yararına çalışan dernek statüsündedir. Merkezi Ankara’dadır. Cumhurbaşkanı ve Bakanlar Kurulu THK’nın manevi koruyucularıdır. Cumhurbaşkanı, Başbakan, Kuvvet Komutanları, Ankara Valisi doğal üyeleri arasında bulunmaktadır.
Kurum, üye aidatları; kurban derisi, fitre, zekat toplama faaliyetleri; pul satışı; kurum işletmelerinin etkinlikleri, gibi kaynaklardan gelir elde eder.
Türk Hava Kurumu, 1954’ten bu yana kesintisiz ularak Uçan Türk adlı kurum dergisini iki ayda bir ücretsiz olarak yayınlamaktadır.
Tarihçe [değiştir]
THK, Cumhuriyet'in ilanından 16 ay sonra 16 Şubat 1925’te, Atatürk’ün önderliğinde kuruldu.
Türk Tayyare Cemiyeti, 23 Nisan 1926’da Tayyare Makinist Mektebi’ni hizmete açtı. 1926 yılı içinde Alman Junkers Tayyare Fabrikasıyla işbirliği yaparak Kayseri Uçak Fabrikası'nı kurdu; Alman Junkers lisansıyla A-19 ve A-20 uçaklarını üretti ve bu uçakların bakım ve onarımlarını yaptı. Fabrika, 1929 yılında Milli Savunma Bakanlığı 'na devredilmiştir.
Topladığı bağışlar sayesinde cumhuriyetin ilk on yılı içinde 351 uçak satın alarak Türk Silahlı Kuvvetleri’ne bağışladı.
1927’de Uluslararası Havacılık Federasyonu'na (FAI)’ye üye almak için başvurdu ve 1929’da tam üye oldu. Böylece hava sporları konusunda Türkiye’yi temsil etme görevini üstlendi.
1931 yılında, Pilot Vecihi Hürkuş kendi atölyesinde ürettiği uçakla Ankara'dan havalanarak küçük bir Türkiye turu yapmayı başardı.
1932 yılında Cemiyet'in yurt dışında eğittiği mühendislerden Selahattin Reşit Bey ve ekibi motor ve pervanesi dışında tüm parçaları Türk malı olan ilk ulusal tipteki uçağın (MMV-1) prototipini üretti.
1935'te alınan kongre (Genel Kurul) kararıyla Cemiyet'in ismi "Türk Hava Kurumu" (THK) olarak değiştirildi.
3 Mayıs 1935'te Türkkuşu adlı eğitim merkezi kuruldu. Kurum, aralarında dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen'in de bulunduğu, birçok havacı yetiştirdi.
Pespeşe açılan paraşüt, planör, motorlu uçuş ve model uçak okulları, 10 Temmuz 1936'da hizmete giren İnönü Planör Kampı, 1937'de açılan Etimesgut Motorlu Uçuş Kampı ve aynı yıl yapılan Ankara ve İzmir Paraşüt kuleleri, çok sayıda havacıyı birarayagetirdi.
Türkkuşu Öğretmenlerinden pilot Emrullah Ali Yıldız, 12 Haziran 1938 günü 14 saat 20 dakika süren bir planör uçuşuyla 'dünya rekoru2 kırdı. Öğrencisi Ziya Aydoğan, THK İnönü Eğitim Merkezi'nden Kayseri'ye kadar, 466 Km.lik bir mesafeyi planörle uçtu.
THK'nin planör eğitimleri için gerekli olan planörler, Kurum'un 'Akköprü Atölyesi2'nden sağlanıyordu. Bu atölyede 1940 yılına kadar yüzlerce planör üretimi, motor ve planör onarımları yapıldı. 1940 yılı sonlarında ise Akköprü'de sınırlı bir kadroyla çalışan atölye fabrika haline getirildi ve burada İngiliz Miles Magister eğitim uçaklarının seri montajına başlandı.
1939-1941 yılları arasında II. Dünya Savaşı öncesinde Genelkurmay Başkanlığı'nın da isteğiyle Etimesgut Uçak Fabrikası kuruldu. 1944 yılında üretime Etimesgut Uçak Fabrikası'nda, Magister uçaklarının yanısıra, THK-1, 3, 4, 7, 9, 13 planörleri ile THK-2, 5 ve 10 tiplerinde eğitim, sağlık ve nakliye uçakları üretildi.
Türkiye’deki ilk motor fabrikası THK tarafından Gazi Orman Çiftliği'nde kuruldu. Bu fabrikanın çalışmaları 1951 yılına kadar sürdü ve dönemin getirdiği koşullar nedeniyle aynı yıl Makina ve Kimya Endüstrisi'ne devredildi. Bu fabrika 1952'de tamamen kapatıldı, halen Türk Traktör Fabrikası olarak işletilmekte ve traktör üretimiyle ülke ekonomisine katkıda bulunmaktadır.
THK'nin yetiştirdiği havacı gençler, 1974 Kıbrıs Barış Harekatı sırasında gerçekleşen. Hava İndirme Harekatı’na paraşütçü olarak katıldı. Harekat sırasında kurumun uçak ve pilotlarına da önemli görevler verildi.
Özellikle 1980'li yıllardan sonra THK sportif havacılık konusunda, 1990 yılından sonra da uluslararası ilişkilerde büyük gelişmeler kaydetti. FAI Genel Kurul ve Komisyon toplantılarında etkili bir politika izlenerek THK ve Türkiye ön plana çıkarıldı. Mevcut olan planör, paraşüt, uçuş okulu ve model uçak okuluna ilave olarak 1996 yılında bünyesinde balon, yelkenkanat ve yamaçparaşütünün bulunduğu Çok Hafif Hava Araçları Okulu kuruldu.
1995'te Dünya Paraşüt Şampiyonası, 1996'da 1.Dünya Hava Oyunları Test Yarışmaları, 1997'de 1 nci Dünya Hava Oyunları Türk Hava Kurumu’nun ev sahipliğinde gerçekleşti.
Haziran 2000'de 6 dalda 1. Türkiye Hava Oyunları, Temmuz 2002'de ise 2. Türkiye Hava Oyunları, Haziran 2004'te 3. Türkiye Hava Oyunları gerçekleştirildi.
19 Mayıs 2002 tarihinde Ankara’da THK Müzesi açıldı.