Türkiye’de Görülen Toprak Tipleri;

Türkiye’de görülen toprak tipleri;

• Podzollar: İğne yapraklı orman örtüsü altında oluşan topraklardır.Toprağın aşırı yıkanması nedeniyle organik maddelerin çoğu taşınmıştır. Açık renkli topraklardır.Çay tarımına uygun topraklardır.
• Kahverengi orman toprakları: Orman örtüsü altında oluşan topraklardır.Humus yönünden zengindirler.
• Kırmızı Topraklar: Kızılçam ve maki örtüsü altında oluşan topraklardır. Demir oksitler bakımından zengin olduğu için renkleri kırmızımsıdır. Kalkerler üzerinde oluşanlara “terra rossa” adı verilir.Bu topraklar turunçgil tarımına en uygun topraklardır.
• Kestane ve Kahverenkli Step Toprakları: Yarı kurak iklim koşulları ve step bitki örtüsü altında oluşan topraklardır. Yüksek sıcaklık nedeniyle kızılımsı renktedirler.Zayıf bitki örtüsü nedeniyle organik maddeler ince bir örtü oluşturur.Tahıl tarımına uygun topraklardır.
• Vertisoller: Genellikle kireç bakımından zengin,killi,marnlı tortullar üzerinde oluşan toprak horizonlarının henüz gelişimini tamamlamadığı topraklardır.Aşırı miktarda kil içeren vertisoller yağışlı dönemde çok su çeker, kurak dönemde aşırı su kaybedip çatlar.
• Litosoller: Dağlık alanlarda,eğimli yamaçlarda veya volkanik (genç bazalt platolarının bulunduğu) düzlüklerde görülen ana kayanın ufalanmış örtüsüdür.Genelde derinliği 10 cm kadardır,ve toprak horizonları gelişmemiştir.
• Alüvyal Topraklar: Akarsuların denize ulaştığı yerlerde görülür.Çeşitli yerlerden taşınan,farklı özellikteki taşların ufalanmasıyla oluşan bu topraklar mineral yönünden zengin ve çok verimlidir.



!DİPNOT:
Yerkabuğu üstünde ince bir örtü halinde bulunan toprak çeşitli katmanlardan oluşur.Bu katmanlara horizon adı verilir.Toprağın 4 temel horizonu vardır.
1) A Horizonu: En üstte, iyice ayrışmış ve organik maddelerce zengin tabakadır. Ekim-dikim işleri burada yapılır (40cm).
2) B -Horizonu: Üstte yıkanan tuz ve kil gibi maddelerin biriktiği kattır.
3) C Horizonu: Temeldeki ana kayanın iri parçalarından oluşan katmandır.
4) D Horizonu: Henüz çözülmeye uğramamış ana kayadır.

EROZYON: Erozyon, dış kuvvetlerin etkisiyle toprak örtüsünün aşındırılarak başka alanlara taşınmasıdır.  
 

EROZYONDA ETKİLİ FAKTÖRLER:
 
1) Arazinin çok engebeli olması,
2) Arazinin yanlış kullanımı: Eğimli arazilerde, arazinin eğime paralel sürülmesi.
3) Bitki örtüsünün tahrip edilmesi: Orman yangınları, tarla açmak amacıyla ağaçların kesilmesi, otlaklarda aşırı otlatılma yapılması, anız örtüsünün yakılması gibi.  
4) Toprağın aşırı işlenmesi.
5)Yağışların sağanak yağış şeklinde olması.
6)Yağış rejiminin düzensiz olması
7)Akarsu taşkınları
 

EROZYONUN SONUÇLARI:
 
1)Toprağın verimi düşer, çölleşme olur
2)Barajlar dolar.
3)Tarım alanları daralır.
4)Bozulan doğal dengeye bağlı olarak bir çok bitki ve hayvan türü yok olmaktadır.

TOPRAK EROZYONUNU ÖNLEME YOLLARI:

a-) Mevcut ormanlar korunmalıdır.Bunun için;
• Orman yangınları önlenmeli
• Usûlsüz ağaç kesimi engellenmeli
• Ormana zarar veren hayvanlar (kıl keçileri) ormana sokulmamalı,
• Ormanlar aleyhine tarlalar genişletilmemelidir.
b-) Çıplak bölgeler ağaçlandırılmalıdır
c-) Fazla eğimli alanlarda tarım faaliyetlerine izin verilmemelidir.
d-) Çok eğimli yamaçlar teraslanarak suların akış hızı yavaşlatılmalıdır.
e-) Az eğimli tarlalarda tarlalar eş yükselti eğrilerine paralel (eğime dik) olarak sürülmelidir.
f-) Mevcut meralar korunmalı, aşırı ve erken otlatma yapılmamalıdır.
g-) Toprakların, ormanların ve meraların korunabilmesi için halk eğitilerek çevre bilinci oluşturulmalıdır.


Türkiye'de Toprak Erozyonu

Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de toprak kaybı sürecinin en önemli etkeni erozyondur. Arazi eğimi, iklim, bitki örtüsü ve toprak özelliklerinin etkileşimi sonucu oluşan doğal erozyonun yanı sıra, insanın doğaya müdahalesi temeline dayanan bir dizi yapay etken, erozyonu bir afet niteliğine dönüştürmektedir.
Türkiye kara yüzeyinin %90'ında çeşitli şiddetlerde erozyon cereyan etmektedir. Arazinin %63'ü çok şiddetli ve şiddetli, %20'si ise orta şiddetli, % 7'si ise hafif şiddetli erozyonla karşı karşıyadır. Ülke genelinde yaklaşık 67 milyon hektarlık bir arazide toprak giderek yok olmaktadır. Erozyon büyük ölçüde tarım alanlarında yaşanmaktadır.
İşlenen tarım alanların %75'inde (yaklaşık 20 milyon Ha) yoğun erozyon görülmektedir. Diğer bir anlatımla Türkiye tarım alanlarının ancak 5.0 milyon hektarlık bölümünde erozyon yoktur. Su ve rüzgar erozyonu tüm ülke topraklarının %86.5'inde cereyan etmekte, rüzgar erozyonu 506 bin hektarlık bir yayılımla daha çok kural iklime sahip olan Konya ve dolaylarında görülmektedir.
Türkiye'de akarsularla birlikte alandan taşınan toprak, ABD'nin 7, Avrupa'nın 17 ve Afrika'nın 22 katı daha fazla düzeydedir. Fırat Nehri, yılda 108 milyon ton, Yeşilırmak 55 milyon ton toprak taşımaktadır. Her yıl Keban barajı'na 32 milyon, Karakaya Barajı'na 31 milyon ton toprak birikmektedir. Erozyonla yılda 90 milyon ton bitki besin maddesi toprak birlikte yitirilmektedir. Her yıl tarım alanlarından 500 milyon ton, tüm ülke yüzeyinden 1,4 milyar ton verimli üst toprak, erozyonla kaybedilmektedir. Kaybedilen bu topraklar, 25 cm kalınlığında, yaklaşık 400 bin hektar genişliğinde bir araziye eşdeğerdir.
Amaç dışı arazi kullanımı, hatalı tarım teknikleri, kent, sanayi, ulaşım ve benzeri yatırımların yanlış konumlanması süreci ise erozyonun hızını arttırdı. Afet nitelikli erozyon yetmezmiş gibi, tarım arazileri, özellikle de verimli tarım arazileri, tarım dışı kullanımlarla açık bir saldırı ve talanla karşı karşıya. 1978-1996 yıllarında amaç dışı tarım toprağı %33 artmış ve betonlaşarak elden çıkan verimli tarım toprağı 600 bin hektara, yani verimli alanların yaklaşık onda birine yaklaşmıştır.