Yurdumuzdaki Hidroelektrik



YURDUMUZDAKİ HİDROELEKTRİK

SANTRALLERİMİZ




TÜRKİYE'DEKİ BARAJLAR VE HİDROELEKTRİK TESİSLER HAKKINDA...
Türkiye'de bugüne kadar uluslararası kriterlere göre baraj niteliğinde olan 504 adet depolama tesisinin yapımı gerçekleştirilmiştir. Bu barajlardan 497 adedi DSİ tarafından yapılmıştır. 504 adet barajın bir kısmının (202 adedi) yapımı DSİ Büyük Su İşleri programından gerçekleştirilmiş, bir kısmının yapımı ise (302 adet) DSİ yatırım programının Küçük Su İşleri bölümünden Göletler (Alçak Barajlar) programından gerçekleştirilmiştir. Ancak uluslararası baraj kriterlerine (özellikle Uluslararası Büyük Barajlar Komisyonu ICOLD'un kriterlerine) göre tümü baraj olarak kabul edilen yapılardır. (Yüksekliği 15m den fazla yada depolama hacmi 2 milyon m3'den fazla) Baraj kriterlerine uymayan, yüksekliği 15 m'den az ve depolama hacmi 2 hm3'den az olan yaklaşık 50 adet depolama tesisi burada yer almamıştır.

DSİ, hidroelektrik enerji üretecek projeleri geliştiriyor. Türkiye'de bugüne kadar 125 Hidroelektrik santral işletmeye alındı. Bunlar yılda 42,2 milyar Kilowatt saat enerji üretiyor. Bunların 82 adedi kurulu gücü 2 MW üzerinde olan santrallardır. Bunlardan 44 adedi DSİ tarafından inşa edildi. DSİ tarafından inşa edilen HES'lerin toplam kurulu gücü 9912 MW ve yıllık ortalama enerji üretimi 35,7 milyar kilowatt saattir. 40,5 milyar kWh daha enerji üretecek 102 HES'in inşaatı DSİ yatırım programında bulunuyor.

DSİ, dünyanın en büyük su projelerinden biri olan GAP' ı gerçekleştiriyor. GAP' ta 22 baraj ve 19 HES inşa edilecek. 9 baraj ve 5 HES in inşaatı tamamlandı. GAP' ta tamamlanan HES' lerde 20 milyar kWh enerji üretiliyor. GAP' ta devam eden projeler ile 7 milyar kWh daha enerji üretilecek


Baraj mühendisliği, uygarlığın bir parçası olarak 5000 yıldan beri insanlığın hizmetindedir. Çin'de Hindistan'da ve Mısır'da eski uygarlıklardan kalma birçok baraj kalıntısına rastlamak mümkündür. Türkiye'de Romalılar zamanından kalma iki adet baraj kalıntısı vardır. Bunlardan birincisi, Ankara'nın 190 km kuzeyindeki Örükkaya'daki barajı olup yüksekliği 16 m, uzunluğu 40 m dir. Diğeri ise İstanbul'un 210 km güneyinde Çavdarhisar'da Kocasu üzerinde 7 m yüksekliğinde ve 80 m uzunluğundaki barajdır. Her iki baraj da iki taş duvarla kaplanmış toprak çekirdekten oluşmaktadır.

Başlangıçta taşkınlardan korunmak, içme ve kullanma suyu elde etmek amaçlarına hizmet etmek için yapılan barajlar, 1900'lü yıllardan sonra bunlara ek olarak elektrik enerjisi de elde etmek için de tasarlanmaya başlanmışlardır.

Barajlar genellikle içme suyu temini, sulama, hidroelektrik enerji üretimi, taşkınların kontrolü, akarsu ulaşımı (navigasyon) ve çevre koruma amaçlı olarak inşa edilirler. Baraj arkasında oluşan baraj gölünde meydana gelecek potansiyel enerjiden yararlanmak için birçok hidrolik yapı inşa edilebilir. Bunlar genellikle su alma yapıları, isale yapıları, enerji üretim hatları, denge bacaları, yükleme odaları, cebri borular, santraller, kuyruk suyu yapıları ve enerji üretim hatları olarak sayılabilir.






Dalaman Akköprü Barajı ve Hes İnşaatı :
Dalaman-Akköprü Barajı ve HES İnşaatı 23.06.1995 tarihinde NTF İnşaat Ti. Ltd. Şirketine ihale edilmiştir. İhale bedeli 1995 yılı fiyatlarıyla 11.073.730.000.000' ‘ir. 10 Mayıs 1996 tarihinde işe başlanmıştır. Dalaman-Akköprü Barajı ve HES Tesisleri, Muğla İline bağlı Köyceğiz İlçesinin 24 km doğusunda Dalaman Çayı üzerindedir. Dalaman-Akköprü Barajı ve HES Sulama + Enerji + Taşkın koruma amaçlıdır.
14.192 HA. Arazi sulanacaktır. Aşağı Dalaman Ovası taşkın zararlarından korunacak ve inşaa edilecek 115 MW gücündeki hidroelektrik santralda yılda 343 GWh enerji üretilecektir. Sarıgerme’de yeni yapılacak olan 4 adet tatil köyü inşaatı taşkın sahası ilan edilen Fevziye,Yeşilyurt, Karadonlar, Mergenli, Akıncı , Dikmekavak ve Osmaniye gibi yerleşim yerlerindeki yapılaşma izinleri bu barajın bitimini beklemektedir.
2003 yılı itibarıyla barajın % 63’lük bölümü tamamlanmıştır. Barajın 2004 yılı ödeneği yaklaşık 30 trilyon liradır. Buna göre işin bitiş tarihi İşin bitiş tarihi 19.06.2012 olarak planlanmışt


Deriner Barajı ve HES tesisleri, Doğu Karadeniz Bölgesinde Çoruh Havzasında, Artvin il merkezinin yaklaşık 5 km. membağında, bulanık çayının Çoruh nehrine karıştığı yerin yaklaşık 6,5 km mansabındadır.Baraj enerji üretimi ve kısmi taşkın koruma maksatlı olarak inşaa edilmekte olup, Çoruh nehri üzerinde, tek başına yapılabilir, en büyük ve en fazla üretim kapasitesine sahip tesistir. Deriner Barajının mansabında bulunan Borçka ve Muratlı Barajları kademe barajları olup, Deriner Barajının regüle edilmiş akımı ile projelendirilen enerji üretim seviyelerine ulaşacaklardır.
Çoruh havzası, ülkemizin az gelişmiş bir bölgesinde bulunmaktadır. Su kaynaklarının bolluğuna rağmen toprak kaynakları yok denecek kadar azdır.Bölgede sanayileşme ve tarım gelişmemiştir.Mevcut olanaklar yetişmediğinden Artvin il nüfusunda devamlı bir azalma gözlenmektedir.Baraj yapımları sayesinde yeni iş olanaklarının doğması bir nebze nüfus erezyonunu durdurmuştur.
Deriner Barajı iki eğrilikli beton kemer tipinde olup, tamamlandığında temelden 253 m. yüksekliği ve 720 m. kret uzunluğu ile kendi tipinde dünyanın üçüncü, Türkiye' nin en yüksek barajı olacaktır.
Santral binası yeraltı tipinde olup, 4 adet 167,5 MW kurulu gücünde francis türbini ile teçhiz edilmiş ve toplam kurulu güç 670 MW.dir. Türbin işletme debileri 90 m3/sn olup 4 ünite birlikte çalıştırıldıklarında 360 m3/sn regüle edilmiş suyu, mansapta bulunan Borçka ve Muratlı Barajlarına göndererek, yılda bu barajlardan da toplam 1 milyar kw/saat enerji üretilmesini temin ederken, Deriner Barajında da yılda 2,300
milyar kw/ saat enerji üretilecektir.
GAP Projesinin en önemli yapIsI Atatürk BarajI ve HES Projesini yapmak ve zamanInda
bitirmek serefi sirketimiz ATA Ínsaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Sti.'ne nasip olmustur.
Bu baraj dünyanIn sayIlI büyük barajlarIndan birisi oldugu gibi, Türkiyenin de en
büyük barajIdIr. 84.5 milyon m’ gövde hacmi ile dünyanIn 6. 48700 x 10"m rezervuar
hacmi ile dünyanIn 20. 2400 MW kurulu gücü ile hidroelektrik santrallar açIsIndan
dünyanIn 23. büyüklükteki bir barajdIr.

Atatürk BarajI SanlIurfa tünellerine 328 m'/sn su vererek 492.100 Ha araziyi
sulayacaklar. AyrIca göl alanIndan pompajla alInacak sularla toplam sulayacagI alan
874.200 Ha olmaktadIr. Her sene üretecegi enerji ise 8.900 Gwh dir ve bugün için
Türkiyenin elektrik enerji ihtiyacInIn tek basIna yüzde 12'sini karsIlamaktadIr.
Bu dev eserin, Atatürk BarajI ve HES Tesisleri insaatInIn türbin, jeneratör ve
cebri borularI hariç, diger tüm yapI ve isleri sirketimiz tarafIndan yapIlmIstIr.
Devlet Su Ísleri Genel Müdürlügünce ihale edilerek sirketimize verilen bu isin
sözlesme tarihi 28 Ekim 1983 dür. Resmi yer teslim ve ise baslama tarihi ise 04 KasIm 1983
olmustur. KIsa bir mobilizasyon devresinden sonra bilfiil kazIlara 21 Subat 1984
tarihinde baslanmIstIr. BarajIn muhtelif ünitelerinde yapIlan ana is miktarlarI esas
alInarak kIsaca asagIda özetlenmistir.





MALATYA'DA HİDROELEKTRİK ENERJİ
Malatya ilindeki doğal kaynaklardan hidroelektrik enerji elde etmek için bazı projeler geliştirilmiştir. Buna göre toplam 331,6 MW 'lık potansiyelin Kernek HES 0,8 MW , Derme HES 4,5 MW ve Tohma HES in 11 MW olmak üzere toplam 16,3 MW 'ı işletmeye açılmıştır. 2003 yılı haziran ayında Darende Hacılar HES 13,5 MW'lık gücünde işletmesi yapılmaya başlanılacaktır. 17 MW'lık Keklicek HES yatırım programında olup 284,8 MW'lık kısmınınsa etüt planlama çalışmaları devam etmektedir. Su potansiyelleri boşa akan bu enerji projelerinin bir an evvel üretime geçmesiyle milli gelire önemli kaynak sağlanacaktır.
Ön incelemeleri tamamlanan Tohma master planı kapsamında bulunan bu proje ile Tohma suyunun hidroelektrik potansiyelinin yapılabilirlik yönü incelenmiştir. Neticede bu projeler hayata geçtiğinde Kaynarca Barajı ile yılda 128 GWh , Yazköy Barajı ile 129 GWh , Çatalbahçe Barajı ile 157 GWh ve Elkit (Karakaya) Barajı ile 117 GWh enerji elde edilecektir





Atasu (Galyan) Barajı
 
5 yıl Atasu Barajı ve HES tesisleri bizim gayretlerimizle 54. Hükümet döneminde yatırım programına aldırılmış ve 24 Haziran 1997 tarihli Resmi Gazete ilanı ile ihaleye çıkarılmıştır. 55. Hükümet kurulduğunda ihale iptal edilmiş, bilahare davet usulü ile 2.12.1997 tarihinde Ziya Çarmıklı Müesseseleri İnşaatı ve Turizm A.Ş. ye 6.187.500.000.000 TL’ ye ihale edilmiştir. Barajın inşaat süresi 1440 takvim günüdür (yaklaşık). Baraj DSİ tarafından belediyemiz adına yaptırılmaktadır. 30 Yıl içersinde parası Belediyece ödenecektir. Baraj bitirildiğinde şehrimizde su kesintisi problemi yaşanmayacaktır.
Trabzon, Akçaabat ve Yomra ilçeleri ve arada bulunan belde ve köylerin 2030 yılına kadar olan içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyaçlarını karşılayacak olan ATASU BARAJI ve HES TESİSLERİ Trabzon şehrinin 17 km güneyinde, Maçka İlçesi sınırları içersinde Değirmendere’ nin bir kolu olan Galyan deresi üzerinde yer almaktadır



Hükümetin uzun süredir üzerinde çalıştığı barajlar ve hidroelektrik santralların gelirlerine dayalı ‘ortaklık senedi’ çıkarılmasına dönük yasa taslağı tamamlandı. Azami 10 yıl vadeli olacak gelir ortaklığı senedi yüzde 50 kazanç sağlayacak. Gelir aylık olarak ödenecek.
 
Dört ayrı pakette toplam 4.76 milyar dolarlık senet çıkarılacak. Barajların başlıcalarını Karakaya, Keban, Atatürk oluşturacak. Toplam 16 baraj için senet çıkarılırken, 248 milyon dolar yıllık risksiz kár payı garanti edilecek.
Görüşe açıldı:


Başbakanlık’ın görüşe açtığı taslak, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) tarafından inşa edilmiş, mülkiyeti ilgili kamu kurum ve kuruluşuna ait olan baraj ve hidroelektrik santralı ve diğer altyapı tesislerini içeriyor. Tesislerin yurt içi ve dışı piyasalarda arz edilecek YTL veya konvertibl yabancı para cinsinden gelir senetleri çıkarılabilecek.

Ülkemizde mevcut bir çok bitmiş Hidrolik santral yarı kapasite ile çalışırken yenilerini yabancılara yaptırıp ve raiç fiyatlardan daha pahalıya bu şirketlerden enerji satın alarak hem ülke kaynağı akarsular yabancılara
peşkeş çekilip hem de ülke bu projeler sayesinde zarara uğratılmaktadır. Ben güvenilir enerji üretememeleri ve kısa ömürlü olmaları ve çevreye geri dönüşü olmayacak şekilde zarar vermeleri nedeniyle hidrolik santrallere
karşıyım. Bu yüzyılda güneş enerjisi, nükleer ,rüzgar,deniz dalgası gibi bir  çok çevreye zarar vermeyen alternatif enerji kaynağı mevcut iken halen yatırımların bu şekilde geri kalmış ülkeler zihniyetiyle gerçekleştirilmesi
benim aklıma müteahhit-siyasetçi paradoksunu getirmektedir. Türkiye artık bu tip yolsuzlukları aşmalıdır.







Yine illa hidrolik santral yapılacak ise mevcut projeye alternatif ve 3 barajlı Artvin-Oltu-Kirazlı barajları projesinin yukarıda saydığımız zararları minimize edecek bir proje olması nedeniyle hiç değilse bu projenin hayata geçmesini desteklemek daha dürüstçe olacaktır. Yine iki proje arasındaki tek tercih nedeninin 351 milyon dolarlık maliyet farkı olduğu bize verilen cevaplardan açıkça anlaşılmaktadır. Bunun aksi iddiaları DSİ genel müdürlüğünün resmi yazıları ile çürütmeye hazır olduğumuzu belirtmek isterim.



Yine son olarak bir maliyet hesabı yapmak istiyorum Kaybedeceklerimiz : Baraj Maliyeti : 700-838 milyon dolar

Yeniden Yerleşim : 750 milyon dolar 
Yol : 1.500 milyon dolar

Kaybedilen kamu varlığı:300 milyon dolar

İstimlak bedeli : 250 milyon dolar

Turizm , tarım ve hayvancılık kayıpları : Yıllık 150 milyon dolar

Yaban hayatı sahaları , tarihi, turistik yerler

İki alternatif arasında enerji kaybı yok, entegrasyon yoksadece 351 milyon dolarlık maliyeti ödememek için devlete yükletilen tahmini resmi rakamlar toplamı 3.700 milyon dolar

Baraj geliri ise DSİ raporlarına göre yıllık 10 milyon dolar 60 yılda 600 Milyon dolardır.