Mevsimler

 DÜNYA’NIN GÜNEŞ ETRAFINDAKİ HAREKETİ ve SONUÇLARI
Dünya Güneş etrafındaki hareketini Ekliptik adı verilen elips şeklindeki düzlemde saat ibresinin tersine doğru hareket ederek 365 gün 6 saatte tamamlar.
Yörünge düzleminin (Ekliptik düzlem) elips şeklinde olmasından dolayı Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı değişir. Dünya 3 Ocak tarihinde Güneş’e en yakın duruma gelir, buna Günberi (Perihel) denir. 4 Temmuz tarihinde ise Güneş’e en uzak durumundadır. Buna da Günöte (Afel) denir.
Dünya Güneş’e yaklaştığı zaman Güneş’in çekim kuvveti arttığından Dünya’nın yörüngedeki dönüş hızı da artar. Uzaklaştığı zaman da çekim kuvveti azalacağından yörünge üzerindeki dönüş hızı azalır.
Bu nedenle;
o Kuzey Yarımküre’nin yaz mevsimi (21 Mart ile 23 Eylül arası), Güney Yarımküre’nin yaz mevsiminden (23 Eylül ile 21 Mart arası) daha uzun (7 gün) sürer.
o Dünya Güneş’e yakın olduğunda dönüş hızı arttığından Şubat ayı 28 gün sürer.
o Dünya Güneş’e uzak olduğunda dönüş hızı azaldığından sonbahar ekinoksuna iki gün geç girilir (23 Eylül’de yaşanır).
o Dünya Güneş’e yaklaştığında çekim kuvveti arttığından gel-git genliği de artar.
Dünya’nın Güneş’e yaklaşması ve uzaklaşması mevsimlik sıcaklık dağışına etki etmez. Mevsimlik sıcaklık dağılışını etkileyen faktör, ışınların düşme açısıdır. Bunu da eksen eğikliği belirler.
Ekvator ile Yörünge düzlemi (Ekliptik) arasında 23˚27’ lık açının bulunmasından dolayı Yer ekseni ile Yörünge düzlemi arasında 66˚33’ lık bir açı oluşmuştur. Yani Yer ekseni yörünge düzlemine eğiktir.
Bunun sonucunda;
o Güneş ışınlarının Dünya üzerindeki noktalara düşme açısı yıl içerisinde değişir.
o Işınların düşme açısındaki değişikliğe bağlı olarak yıllık sıcaklık farkları oluşmuş ve mevsimler meydana gelmiştir.
o Aynı anda, farklı yarımkürelerde farklı mevsimler yaşanır.
o Bir noktada güneş ışınlarının atmosferdeki tutulma miktarı yıl içinde değişir.
o Cisimlerin gölge boyları yıl içinde değişir.
o Gece-gündüz süreleri yıl içinde değişir (Ekvator hariç).
o Mevsimlik sıcaklık değişimine bağlı olarak yüksek ve alçak basınçlar, karalar ve denizler arasında yer değiştirir. Bunun sonucunda muson rüzgarları oluşur.
o Aydınlanma çemberi yıl içerisinde yer değiştirir.
o Bir noktadaki Güneş’in doğuş ve batış saatleri yıl içerisinde değişir.
o Güneş’in ufuk düzlemindeki tepe noktası yıl içerisinde değişir.
o Dönencelerin yeri (23˚27’ Kuzey ve Güney) ve Kutup dairelerinin (66˚33’ Kuzey ve Güney) yeri belirlenmiştir.
o Güneş ışınlarının dik geldiği yerler dönenceler arasında yer değiştirir.
o Matematik iklim kuşakları oluşmuştur.
o Kutup noktalarında 6 ay süreyle gündüz, 6 ay süreyle gece yaşanır.
Dünya’nın yıllık hareketinin sonuçları eksen eğikliğine bağlı olarak gerçekleşir. Bu nedenle, eğer eksen eğikliği olmasaydı yukarıda belirtilen sonuçların hiçbiri oluşmazdı.
Güneş ışınları dönencelere yılda birer defa, dönenceler arasındaki her noktaya iki defa dik gelir. Dönencelerin dışına kesinlikle dik açıyla gelmez.