ÇAĞDAŞ LİDERLİK
Şu ayrım her zaman hoşuma gitmiştir: "yönetmek" bir şeyi başkalarına yaptırmaktır; "liderlik" ise başkalarında bir şey yapma isteği uyandırmaktır. Büyüleyici kitabı Leading Minds/Önder Zihinler'de Howard Gardner lideri şöyle tanımlar: "sözcüklerle ve/veya bizzat örnek olarak insanların düşüncelerini, duygularını ve/veya davranışlarını önemli ölçüde etkileyen kişidir." Liderlik günümüzde gerçekten de etkileme sanatıdır.
İyi ama etkileme neden tercih edilen yöntem? Kendi deneyiminize ya da yetkinize dayanarak insanlara ne yapacaklarını söylemenin nesi yanlış?
İzninizle iki örnek vereceğim.
Öncelikle, çoğu ürün ve hizmetin sağlanması süreci karmaşıklaşmış durumda. Artık hiç kimse tek başına tüm yanıtları veremiyor. İnsanlar git gide daha çok yatay iletişim ve birlikte karar verme zorunluluğunu yaşıyorlar; eskisi gibi patronla yapılan dikey iletişim ve karar verme uygulamaları yeterli olmuyor.
İkinci olarak, günümüzün daha karmaşık olan iş dünyası çalışanlardan yüksek düzeyde bilgi ve beceri sahibi olmalarını istiyor. Bu niteliklere sahip olan ve "bilgi işçileri" olarak adlandırılan çalışanlara büyük talep var. Bu insanlar fikirleriyle katkıda bulunabilecekleri, zihinsel becerilerini kullanabilecekleri işler arıyorlar. Bu tür çalışanları aşırı yönlendirmeye kalktığınızda, çok geçmeden şirketinizden kaçacakları bellidir.
Öyleyse, iyi niyetli bir yöneticinin yapması gereken nedir? Günümüzün yüksek performanslı organizasyonlarında bir lider olarak nasıl iş görmelidir? Benim önerim, bir arada uyguladığınızda, size "çağdaş lider" niteliği kazandıracak altı rol üzerinde yoğunlaşmanız olacaktır.
1. Hizmet Eden Lider: Bu terim Robert Greenleaf tarafından üretilmiştir. Kısaca, iyi liderlerin kendilerini önce hizmet eden kişiler olarak görmeleri fikrine dayanır. Liderlik kapasitenizle neye değil de, kime hizmet ettiğinize karar verin. Şirketinize katkıda bulunarak çalışanlarınızın başarılı olmalarına, öğrenmelerine ve gelişmelerine yardım edin ve onları liderlik hizmetlerinizin müşterisi olarak görün.
2. Yön Belirleyici: Şirketin genel hedeflerini iyice anlaşılana kadar ifade edin. Çalışanlarınızı bu büyük hedefleri destekleyecek bireysel ve takım hedefleri oluşturma konusunda yüreklendirin. Bir birime liderlik yapıyorsanız, grubunuzun enerjisinin ve önceliklerinin şirketin stratejik yönelime paralel olmasını sağlamak görevinizdir.
3. Yüksek Standartlar ve Sonuçlar İçin Rehber: Karar verme gücünü paylaşsanız da, çalışanları karar süreçlerine büyük oranda katsanız da, sonuç almak ve hedeflere ulaşmak hala sizin sorumluluğunuzdur. Öncelikle kendiniz ve sonra da çalışanlarınız için yüksek standartlarda ısrar ediniz. Bunun anlamı, düşük performans sergileyenlerle uğraşmanız gerektiğidir.
4. Motivatör/Koç: Evet, çalışanlarınızı motive etmek gibi bir rolünüz de var; öte yandan, bu zaten tümüyle sizin sorumluluğunuzdur. İkinci maddede gösterdiğiniz yöne, şimdi tutkunuzu katın. Coşku bulaşıcıdır. Ayrıca motive edicidir. Çalışanlarınızın işleri ve kariyerleriyle ilgili gerçek arzularını belirlemelerine yardımcı olun. Bu istekleri elde etmeleri için elinizden geleni yapın.
5. Değişim Ustası: Bir lider olarak sürekli değişimi yönetmeniz ya da desteklemeniz beklenecektir. Değişimle yüzleştiklerinde tüm insanlar ruhsal bir zorlanma yaşarlar. İyi bir lider değişime uyum sağlamayı kolaylaştırmayı bilmelidir.
6. Rol Modeli: Liderlik herşeyin ötesinde davranışlarda kendisini açığa vurur. Dikkatinizi neye yoğunlaştırıyorsunuz? Zamanınızı? Sorularınızı? Değerlerinizle uyumlu tutumlar mı sergiliyorsunuz? Örneğin, şeffaf ve güvene dayalı bir iş kültürünü dile getiriyorsanız, çalışanlarınız düşüncelerini size rahatça açabiliyorlar mı?
Bu konuda hata yapmayın! Bu altı rol önümüzdeki yıllarda liderliğin özünü oluşturuyor olacak. Sergileyeceğiniz tutum ve becerilerde bu rollere öncelik verdiğinizde, daha iyi ve başarılı olacak ve kendinizi daha iyi hissedeceksiniz.
Ian Cook, çağdaş liderlik yaklaşımlarıyla yöneticilerin çalışanlardan daha çok verim almasına yardımcı olan bir eğitmen, danışman, konuşmacı ve Fulcrum Associates Inc.'ın Başkanıdır.