Ülkemizdeki Sönmüş

 ÜLKEMİZDEKİ SÖNMÜŞ
VOLKANİK DAĞLAR



ERCİYES


        Türkiye’nin en yüksek dağlarından olan Erciyes, Kayseri İli’nin güneybatısında tek bir kütle durumunda yükselmektedir.

            Erciyes Dağı’nın kuzey yamaçlarında, yükseklikleri 2200 ile 2700 m. arasında değişen birçok volkan tepe sıralanmıştır.

            Erciyes, III. Zaman ortalarından başlayarak çeşitli dönemlerde etkinlik gösteren, lav ve tüf püskürten eski bir yanardağdır. Bu özelliği ile Erciyes Dağı türlü yaştaki volkanlardan oluşmuş bir küme volkan olarak nitelendirilmektedir. Toros orojenez kuşağı ile İç Anadolu masifleri arasındaki alanda, püskürmelerle ortaya çıkan kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu dağların en önemlisi olan Erciyes, özellikle pontiyen, pliyosen ve pleistosendeki yanardağ püskürmeleri sonucu bir stratovolkan (tabakalı volkan) olarak yükselmiştir. Erciyes Dağı’nda bugünkü ana volkan konisi, bazaltlı lavlarla oluşan eski volkan temelinin, daha sonra kıvamlı andezit lavlarının püskürmesi sırasında iç basınç sonucu parçalanmasıyla açılan çukurda oluşmuştur. Ana doruğun doğusunda, dağı bir yay biçiminde çeviren Koç Dağı’nın eski volkanın kalıntısı olduğu sanılmaktadır. Bu arada dağın püskürmeleri sırasında ortaya çıkan lav, tüf, dışık (cüruf) ve lapilliler (yanardağ çakılı) yaklaşık 100 km. uzaklığa dek yayılmış ve bu volkanik malzemeler, Erciyes Dağı’nın çevresindeki tepe ve platoların bugünkü yapısını belirlemiştir.

            Erciyes Dağı üzerinde IV. Zaman’da oluşan buzullar ise aşındırma yoluyla dağın yüksek kesiminde geniş ve derin sirkler (buz yalakları) ortaya çıkarmıştır. Dağda, 3000-3500 m. arası yükselti kuşağında yer alan bu 8 buz yalağından birinin geniş bölümünde bir buzul bulunmaktadır. Boyu 700 m, eni ise yaklaşık 200 m. olan bu buzulun kalınlığı 20 ile 50 m. arasında değişmektedir.

            Günümüzde Erciyes, sönmüş bir genç volkan dağı olarak, 3916 m. yüksekliği, heybetli görünüşü, 1100 kilometrekareyi geçen alanı, çevresine canlılık veren varlığı ile bölgenin bir tabiat zenginliğidir.



Ağrı - Ağrı Dağı
Türkiye'nin en büyük dağı olan Ağrı Dağı jeolojik konumu ve Büyük Tufandan sonra Nuh'un gemisine ev sahipliği yapması dolayısıyla efsanevi özelliği olan bir dağdır. Kutsal kitaplarda da adı geçen Ağrı Dağının farklı dillerde bir çok ismi vardır. Başlıcaları, Ararat , Kuh - i Nuh, Cebel ül Haristir.
Marco Polonun hiç bir zaman çıkılamayacak dediği Dağa ilk tırmanışı, kayıtlara göre 9 Ekim 1829 yılında Prof. Frederik Von Parat tarafından gerçekleştirildi. İkinci kış tırmanışı ise ilk tırmanıştan çok sonra 21 Şubat 1970' de Dağcılık Federasyonu eski başkanlarından Dr. Bozkurt Ergör tarafından gerçekleştirildi. 1980'li yıllarda binlerce dağcı Ağrı Dağını ziyaret etti. Ağrıya tırmanışa 1990 yılında yasaklandı.1998 de Dağcılık Federasyonunun bir grup dağcıya izin vermesiyle bu yasak kaldırıldı.
Yükseklik 5165 m.
Konumu Doğu Anadolu'da İran sınırları yakınında yükselir. ( Aras -Murat Nehirleri arası)
Tırmanış Zamanı Tırmanışlar İçin En Uygun Zaman Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarıdır. Kış tırmanışları zorlu ancak zevklidir.
Özellikleri Ağrı dağı(5165 m.), Anadolu Yarımadası ve Avrupa'nın en yüksek doruğudur. 4000 metreye kadar bazalt daha sonra sonraki yükseklikte andezit lavlarından oluşarak volkanik bir dağ özellikleri gösterir. Dağın doruğunda bir örtü buzulu vardır. Doğu yüzünde Serdarbulak yaylası ve 3896 m. yükseklikteki Küçük Ağrı Dağı yer alır. Ağrı dağı yüksekliği, buzulları, insanları, değişik yapısal görünümleri, kar sınırına kadar kaplı otlukları ve dağ çayırları ile ilginç ve çekici bir görünüme sahiptir.





Süphan Dağı (Doğu Anadolu Bölgesi): Yükseklik: 4058 m. Konumu: Van gölünün kuzeyinde Adilcevaz-Erçiş ve Patnos arasında yükselir. Tırmanış için Haziran, Temmuz, Ağustos, Eylül ayları en uygun zamandır. Sönmüş bir volkan olan Süphan dağı, Anadolu’nun 3. yüksek doruğudur. Doruk bir örtü buzulu ile kaplıdır. Süphan dağına en ilginç tırmanışlar doğu yüzünden yapılır.










Tendürek dağı (3533m
Tendürek Dağları: Sönmüş, Volkanik bir dağdır. Diyadin'in ve kaplıcaların güney doğusundadır. Dağın üzerinde tandıra benzer sıcak çukurlar olduğundan böyle adlandırılmıştır. Doğal güzelliği ve kaynak sularının yanında, üzerinde buram buram duman (buhar) tüten sıcak su gözeleri de vardır. Sıcak ve soğuk kaynak suyu boldur. Murat nehrinin ilk çıkış yeri buradır.
          Tendürek dağının sıcak suları minerallidir. Dağın tepesinde, (içinde su aygırları olduğu söylenen) krater bir göl oluşmuştur. Yazın yayla olarak kullanılır. Havası ve yeşilliği insana ferahlık verir. Av hayvanlarının da olduğu Tendürek' te ilk baharda çok mantar yetişir.














  Hasandağı
Sönmüş volkanik dağlardan biri de 3253 metrelik yüksekliği ile hasandağı’dır. Her düzeyde dağcılık meraklılarının çıkışına uygundur. Yukarı Dikmen ve Helvadere köylerinden başlanabilen çıkışta kamp ve tırmanış için en fazla üç günlük bir program yeterlidir. Yazın teknik zorluğu olmayan tırmanış kışın daha güçtür. Aksaray ili üzerinden ulaşılabilen Hasandağı’nda konaklama tesisi yoktur.






NEMRUT DAĞI

(Van-Bitlis arasında)

Nemrut Dağı Van Gölü'nün batısında Tatvan İlçesi'nin 24 km. kuzeyinde yer alıyor ve 2935 metre yükseğe sahip. Nemrut Dağı sönmüş bir volkandır. Nemrut'un yamaçlarında bol miktarda soğuk ve sıcak kaynak sular fışkırıyor. Otlaklar geniş yer kapladığından yayla olarak da kullanılıyor. Dağın üst kısmında bulunan kraterin içinde üç ayrı göl var. Göldeki bu suların bir kısmı ise soğuk diğer kısmı sıcak oluyor. Antik çağ kralları Nemrut'u krater gölünü yazlık yayla olarak kullanıyorlarmış.

Nemrut Dağı'nı duydunuz mu hiç? Bu Adıyaman'daki Nemrut değil, Ahmet Arif'in 'Nemrut yavrusu' dediği dağdır. Van Denizi'nin güney batısında, Tatvan ilçesinin hemen yanı başında yükselen sönmüş 3050 metre yüksekliğinde volkan bir dağ. Doğrusu Nemrut'un dışarıdan görünüşü ahım şahım değil. Ama bir de tepeye çıkın, gördükleriniz kesinlikle dünyanın en büyülü manzaralarından birisidir. Şimdi karşınızda tam 6 km çapında ve 650 m derinliğinde bir krater bulunuyor. Kraterin içinde ise rengi mavi yeşil arası bir tona çalan iki tane göl yer alıyor.

KAÇKAR DAĞI        
 
Bölgesi                         :Karadeniz
Yükseklik                    :3932 m.
Konumu                       : Doğu Karadeniz’de,Rize-Hopa kıyılarında paralel olarak uzanır.
Yaz Tırmanışları İçin En Uygun Zaman:Ağustos ve Eylül ayları,
Kış Tırmanışları İçin En Uygun Zaman :Şubat ve Mart ayları,
Özellikleri                    :Genel olarak, granit, siyanit, granodiorit ve andezit taşlardan oluşan bir yapıya sahiptir. Şiddetli akarsu ve buzul aşındırması sonucunda sert ve arızalı bir görünüm kazanmıştır. Deniz kıyısında yükselmeye başlayan bu dağların kuzey yamaçları gür orman örtüleri ile kaplıdır. Kaçkar dağları batıdan doğuya doğru 3 bölüm halinde uzanır. Batıda Verçenik, Ortada Kavran ve Doğuda Altıparmak dağları yer alır.