CUMHURRİYET DÖNEMİ ÜNLÜ TÜRK RESAMLAR
1923 yılında Cumhuriyet’in ilan edilmesinin ardından başta Atatürk olmak üzere diğer devlet adamlarının en çok üzerinde durdukları konulardan biri Türkiye Cumhuriyeti’ni bilim, teknik ve sanat alanlarında çağdaş devletlerin seviyesine ulaştırmak olmuş ve bu hedef doğrultusunda büyük çaba sarf edilmiştir. Özellikle Cumhuriyet’ in ilk yıllarında bu alanlarda yetişmiş kişilerin bulunmaması dikkate alınarak yurt dışına yetenekli gençler gönderilerek yetişmeleri sağlanmıştır. Cumhuriyet’in ilanından kısa bir süre sonra 1924 yılında yurt dışına gönderilenler arasında beş ressam bulunması güzel sanatlara verilen önemin bir göstergesidir. Bu uygulama diğer yıllarda da devam etmiş, yalnız resim sanatçılarına değil güzel sanatların başka kollarında yetenekli gençlere de yurt dışında eğitim olanağı sağlanmıştır.
Cumhuriyet döneminde sanatın halk arasında yaygınlaşmasında ve sanatçının devlet tarafından desteklenmesinde devlet tarafından açılan sergilerin katkısı büyük olmuştur. Özellikle 1939 yılından itibaren düzenli hale getirilen Ankara Devlet Resim ve Heykel Sergileri’ne katılan sanatçıların kurulan jürilerce yapıtları ödüllendirilmiş ve eserleri devlet tarafından satın alınmıştır. Cumhuriyet’in 10. yılı etkinlikleri kapsamında Ankara Halkevi’nde pek çok sanatçımızın Kurtuluş Savaşı’nı ve Cumhuriyet Devrimleri’ni konu alan resimleriyle katıldıkları İnkılap Sergisi ise 1937 yılına kadar aynı adla açılmaya devam etmiştir. Bu ve benzeri diğer sergilerin yanı sıra ülkemizin ilk güzel sanatlar müzesi olan İstanbul Resim ve Heykel Müzesi de yine Atatürk’ün emriyle 1937 yılında Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi’nde açılmıştır. 1937-1944 yılları arasında Cumhuriyetin Halkçılık ilkesi doğrultusunda sanatın geniş kitlelere yaygınlaştırılması amaçlanmış ve Türkiye’nin 63 iline 58 ressam gönderilerek, ülke gerçeklerini, genel ve kültürel özellikleri yansıtan 675 tuvalden oluşan bir koleksiyon elde edilmiştir. Dönemin Güzel Sanatlar Akademisi müdürü olan Namık İsmail’in Cumhuriyetin 10. yılı münasebetiyle 1933 yılında ilgili bakanlığa hazırlamış olduğu, sanat yaşamındaki eksiklerin ve sanatın yaygınlaştırılması için yapılması gerekenleri içeren raporu dönemi açısından büyük önem taşımaktadır. Cumhuriyet döneminde yurt dışına sanat eğitimi için öğrenciler gönderilmesinin yanı sıra ülkemizde güzel sanatlar eğitiminin yaygın hale gelmesine de çalışılmıştır. Cumhuriyet’in ilanından önce açılmış olan ilk güzel sanatlar okulu olan Sanayi-i Nefise Mektebi’nin adı 1928 yılında Güzel Sanatlar Akademisi, 1964 yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi olarak değiştirilmiş, 1969 yılında ise “Devlet Güzel Sanatlar Akademileri” kanunu ile bilimsel özerkliğe kavuşturulmuştur. 1930 yılında Atatürk’ün teşvikiyle Ankara’da açılan Gazi Eğitim Enstitüsü resim-iş bölümü, resim eğitimini yaygınlaştıran ve özellikle orta dereceli okullara resim öğretmeni yetiştiren önemli bir kurum olmuştur. Daha geç bir tarihte İstanbul’da 1957 yılında eğitime başlayan Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek Okulu güzel sanatlar eğitimi alanındaki boşluğu dolduran bir diğer okuldur.
Cumhuriyet dönemi resim çalışmalarına bakacak olursak Cumhuriyet’in ilanından önce kurulmaya başlayan resim birliklerinin Cumhuriyet döneminde de kurulmaya devam ettiğini görürüz. Cumhuriyet döneminin ilk sanatçı topluluğu 1929 yılında kurulan Müstakil Ressam ve Heykeltıraşlar Birliği’dir. Kurucularının bir kısmı devlet tarafından yurt dışına gönderilmiş Refik Ekipman, Cevat Dereli, Şeref Akdik, Mahmut Cûda, Nurullah Berk, Hale Asaf, Ali Avni Çelebi, Ziya Kocamemi, Muhittin Sebati, heykeltıraş Ratip Aşır Acudoğlu ve dekoratör Fahrettin olan bu birliğin üyeleri İzlenimci tarzdan uzak durmuşlar, bunun yerine geometrik desen kuruluşlu(kübist) eserler yapmışlardır.
ÜNLÜ TÜRK RESSAMLARDAN
BURHAN DOĞANÇAY
1929 yılında İstanbul'da doğan sanatçı, 1950-1953 yılları arasında Paris Üniversitesi'nden
Hukuk doktorası aldı. 1952-1953 arasında La Grande Chaumiere'de Sanat Kursları'na
katılan sanatçının 1965'de New York-Guggenheim Müzesi tarafından bir eseri satın alındı.
1969 yılında Los Angeles'da litografi çalışmaları yaptı. Dünya Fotoğraf projesi'ni
gerçekleştirmek üzere dış ülkeleri dolaştı. 6 ödül sahibi olan Doğançay halen New York'da
yaşamaktadır.
ADNAN ÇOKER
1927'de İstanbul'da doğdu. 1951 yılında Güzel Sanatlar Akademisi'ni bitirdi.
1955 yılında Avrupa Konkuru'nu kazanarak devlet bursuyla gittiği Paris'de Andre
Lhote, Henri Goetz ve Hayter atölyelerinde, Salzburg'da Yaz akademisi'nde Emilio
Vedova atölyesinde çalıştı. 1960-1995 tarihleri arasında Güzel Sanatlar Akademisi'nde
öğretim üyeliği yapmış olan sanatçının 1961-1966 tarihleri arası "Müzik Eşliğinde Resim
Gösterileri" adı altında performanslar gerçekleştirdi. 23 kişisel sergi açan, 24 grup
sergisine katılan sanatçı, 2'si uluslararası olmak Üzere 8 ödüle sahiptir.
ZAHİT BÜYÜKİŞLEYEN
1946 yılında Adana'da doğdu. 1967'de Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü-Resim Bölümü'nü
bitirdi.1972-1976 yılları arasında Kassel Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde eğitim
gördü. 10 ödülü olan Büyükişleyen yurtiçi ve yurt dışında grup sergilerine katılmıştır.
BEDRİ BAYKAM
1957'de Ankara'da doğdu. 6 yaşında Ankara, Bern ve Cenevre'de ilk sergilerini açtı.
Sorbonne Üniversitesi'nde işletme ve ekonomi, 1980-1984 yılları arasında California
College of Arts and Crafts'da resim ve sinema eğitimi gördü. San Francisco, New York,
İstanbul ve Paris'te sergiler açtı. 68 kişisel sergiye sahip sanatçı birçok grup sergisine katıldı,
ödüller aldı.
FERRUH BAŞAĞA
1914 yılında İstanbul'da doğdu. İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi Resim Bölümünden 1940
yılında mezun oldu. Nazmi Ziya ve Fransız ressam Leopold Levy'nin atölyelerinde çalıştı. 1971
yılında Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde öğretim görevlisi olarak vitray ve mozaik atölyesi
kurdu. 48 kişisel sergisi bulunan sanatçı, yurtiçi ve dışında, İtalya, Fransa, İngiltere, Hindistan,
Brezilya, A.B.D., Mısır, Şili gibi çeşitli ülkelerde 52 toplu sergiye, bienallere katıldı. Pek çok
ulusal ve uluslararası ödülleri bulunmaktadır.
TOMUR ATAGÖK
1939'da İstanbul'da doğdu. 1960 yılında Robert College mezunu olan sanatçı 1962-1965
yılları arasında Amerika Birleşik Devletleri'nde mesleki çalışmalarını sürdürmüş, 1980-1984
arasında ise Mimar Sinan Üniversitesi-Resim Heykel Müzesi-Müdür Yardımcılığı görevini
üstlenmiştir. Çoğukez yurtdışında Türkiye'yi temsil eden ve halen Öğretim Üyeliği görevini
yürüten sanatçı yurt içinde ve dışında 31 kişisel sergi açmış ve 8 ödülü vardır.
MUSTAFA ATA
1945'de Trabzon'da doğdu. 1971'de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ni bitirdi.
Biri Münih'de olmak üzere 18 kişisel sergi açan sanatçı yurt içi ve yurt dışında karma
sergilere ve uluslararası bienallere katıldı, ödüller aldı. Mimar Sinan Üniversitesi'nde görevini sürdürmektedir.
ÖZDEMİR ALTAN
1931'de Konya'da doğdu.1956'da İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'ni bitirdi.
Birçok kişisel sergi açan ve karma sergilere katılan, Mimar Sinan Üniversitesi'nde öğretim
Üyeliği yapmış olan sanatçı, halen Yeditepe Üniversitesi öğretim üyesi ve 8 ödüle sahiptir.
ERGİN İNAN
1943'de Malatya'da doğdu. 1968'de Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar yüksek Okulu-Resim
Bölümü'nü bitirdi. Avusturya, Almanya,Fransa ve İtalya'da mesleki çalışmalar yaptı.
Marmara Üniversitesi'nde çalışan, halen Yeditepe Üniversitesi'nde öğretim üyesi olan İnan
belirli dönemlerde Almanya ve Belçika'da misafir profesör olarak bulundu. Sanatçı 12 ödüle
sahiptir.
BALKAN NACİ İSLİMYELİ
1947'de Adapazarı'nda doğdu.1972'de Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek
Okulu'nu bitirdi. Çeşitli tarihlerde Avusturya, İtalya ve Amerika Birleşik Devletleri'nde
mesleki çalışmalarda bulundu. Marmara Üniversitesi'nde öğretim üyeliği yapmış olan
sanatçının 8 ödülü bulunmaktadır.
NUR KOÇAK
1941'de İstanbul'da doğdu. 1964 yılında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi-
Resim Bölümü'nü bitirdi. 1970-1974 yılları arasında Paris'de Ecole Nationale
Superieure des Beaux-arts'da resim dalında uzmanlık eğitimi gördü. 11 kişisel sergisi
bulunan sanatçı 23 grup sergisine katılmış, 1 devlet bursu ve 5 ödül kazanmıştır.
HÜSAMETTİN KOÇAN
1946'da Bayburt'ta doğdu. 1970'de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Yüksek okulu'nu
bitirdi. 1978'de Salzburg Uluslararası Yaz akademisi'nde resim çalışmaları yaptı. 1997
yılından beri Marmara Üniversitesi-Güzel Sanatlar Fakültesi Dekanı olan sanatçının 2'si
yurt dışından olmak Üzere 8 ödülü vardır.
ZEKAİ ORMANCI
1949'da Aydın'da doğdu. Güzel Sanatlar Akademisi'ni 1973 yılında bitirdi. Salzburg'da
Yaz Akademisi, Albert Bitran atölyesi'nde çalıştı. Almanya, Avusturya ve Fransa'da mesleki
araştırmalar yaptı. 1976'da öğretim görevlisi olarak girdiği Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde
Halı-Resim (Tapisserie) atölyesini kurdu. Halen öğretim üyeliğini sürdüren sanatçının 24 kişisel
sergisi ve 10 ödülü bulunmaktadır.
YUSUF TAKTAK
1951'de Bolvadin'de doğdu. 1974'de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Resim
bölümünden mezun oldu. 1974'de Uluslararası Salzburg Yaz Akademisinde çalıştı. Sekizi
İstanbul'da üçü Ankara'da, İzmir'de, Adana'da ve Dusseldorf'da olmak Üzere 14 kişisel sergi
açtı. Grup sergilerine ve bienallere katıldı. Akademi öğrencisiyken aldığı bir ödülü vardır. Daha
sonra yarışmalara katılmadı. İstanbul'da yaşamaktadır.
GÜNGÖR TANER
1941'de İstanbul'da doğdu. 1968'de İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi-Nurullah Berk
Atölyesi'nden mezun oldu. 1971'de Salzburg Yaz Akademisi'nde Corneille ile çalıştı. Mimar
Sinan Üniversitesi'ndeki öğretim üyeliği görevine devam eden sanatçının birçok kişisel sergisi
ve 4 ödülü vardır.
UTKU VARLIK
1942'de Bolu'da doğdu. 1966'da İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nden
mezun oldu. 1970 yılında devlet bursuyla Fransa'ya gitti. 1971-1974 tarihleri arasında
Paris Güzel Sanatlar Ulusal Yüksek Okulu'nda George Dayez ile çalıştı. 1973-1975
yılları arası ise Paris'de Cachan Atölyesi'nde taşbaskı çalışmaları yaptı.Sanatçı 1 ödüle
sahiptir. Yurtiçi ve dışında 24 kişisel, 23 grup sergisine katılmıştır.
MUSTAFA ALTINTAŞ
1946'da Akşehir'de doğdu.1968'de Gazi Eğitim Enstitüsü-Resim Bölümü'nden mezun oldu.
1970'de Paris Güzel Sanatlar Yüksek Okulu Ensba'da Gustav Singier ve Jean Berthol
atölyelerinde çalıştı. Fransa'da ve Avrupa'da kişisel ve karma sergiler dışında festivaller
ve bienallere katılmış olup Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde resmi ve
özel koleksiyonlarda yapıtları bulunmaktadır.