çanakkale savaşındaki bu resmi kim çekmiş

Bu sene Çanakkale Zaferi kutlamalarına bu fotoğraf damgasını vurdu. Fotoğraf o kadar çok beğenildi ki Tercüman daha sonra bu fotoğrafı istek üzerine poster olarak dağıttı. Peki bu fotoğrafı çeken gerçekte kimdi?



Yıl 1915, yer Birinci Tayyare Bölüğü Havaalanı, Çanakkale. Adları Ali, Hüseyin, Veli, Mehmet... Mehmetçik... </B>

Elde yok, avuçta yok. Ne düşmana atacak kurşun kalmış ne de giyecek potin. Elbiseler yırtık pırtık, yama dahi tutmuyor. Heybelerinde bir dilim kuru ekmek, içecek bir tas suları bile yok. Her şeye rağmen objektifin karşısında öylesine dik, öylesine mağrur durmuşlar ki, askerlikte 'esas duruş'un ne olduğunu dosta düşmana göstermişler. Henüz yaşları 17'den küçük. Zaten posta olarak görevlendirilmelerinin sebebi de bu. Yaşlarına aldırmadan, vatanları uğruna ölmek için geldikleri Çanakkale'de, komutanları sırtlarına tüfek yerine çanta asmış. Şimdi ne isimleri belli, ne de savaştan sağ kurtulup kurtulamadıkları... Onlardan geriye, sadece objektife verdikleri bu poz kaldı.</B>

Tarihe ışık tutan albüm</B>

Bu pozla birlikte yüzlerce 'Çanakkale Hava Savaşları' fotoğrafını, hava birliklerinin resmi fotoğrafçısı Alman Onbaşı Herman Scheuffler çekmiş. Çanakkale'nin havadan da geçilmemiş olduğunu kanıtlayan bu fotoğrafları, Osmanlı Hava Ordusu'nda görev yapan Alman Pilot Üsteğmen Emil Meinecke toplamış. 1960'lı yıllarda sık sık Avrupa'ya seyahat eden Meinecke, Çanakkale Savaşı'nda Osmanlı Ordusu Tayyare Bölükleri'nde beraber görev yaptığı silah arkadaşlarından savaş yıllarına ait başka fotoğraf ve anılarını da toplamış. Hatta, 1966 yılında İstanbul'da eski Türk silah arkadaşlarıyla da bir araya gelmiş, buradaki anılarını da kaleme almış.</B>

Türkiye'ye nasıl getirildi</B>

91 yıl aradan sonra ilk kez gün ışığına çıkan bu tarihi belgeleri, 7 yıl önce Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Tarih Bölümü Havacılık Tarihi Öğretim Görevlisi Bülent Yılmazer ülkemize kazandırmış. Her şeyin İnternet'te havacılık üzerine araştırma yaparken, satılık koleksiyon ilanını görmesiyle başladığını belirten Yılmazer, şunları söyledi:</B>

'Kanada rehberinden ilanı veren kişinin adresini aldım ve yazışmaya başladım. Araştırmalar yaptığımı anlattım. Albümlerin Çanakkale'de pilot olarak görev yapan Emil Meinecke'ye ait olup olmadığını sordum. Albümü satan kişi, gerçekten de Çanakkale'de Osmanlı Ordusu için uçmuş olan pilotun oğlu Hans Meinecke çıktı. Bunu öğrenince çok sevindim. Albümleri satın almak istediğimde Almanya'da müzeye teklif ettiğini oradan cevap beklediğini söyledi. Bir süre sonra ise müjdeli haberi vererek, albümleri bana satacağını belirtti.' </B>

Hans Meinecke'yle uzun uzun pazarlık yaptığını anlatan Yılmazer, 'Toplam 6 albüm, 1000 fotoğraf vardı. Bunlardan 300'ü Çanakkale Hava Savaşı'yla ilgiliydi. Ben sadece Çanakkale fotoğraflarını istedim ancak kabul etmedi. Ama diğer 700 fotoğraf da, havacılık tarihi açısından önemli fotoğraflardı. Mecburen 6 albümü birden 1999'un Ocak ayında aldım' dedi.</B>

En çok 'iki asker' fotoğrafından etkilediğini belirten Yılmazer, 'Fotoğrafın arkasındaki bilgileri okumaya çalıştım. Albümden de koparıp tam ne yazdığını göremedim. Çünkü öylesine yapıştırılmıştı ki, çıkarmaya çalışsam fotoğraf yırtılabilirdi. Sadece altında Alman pilotun yazdığı bir yazıyı okuyabildim. 'Türk askerinin gururu' yazmıştı. Oldukça duygulandım. Yine Alman pilotun hatıratında yazdığı, 'Her ne kadar Türkiye'deki arkadaşlarımla olan birlikteliğim savaş şartları altında olduysa da, geriye baktığımda ömrümün en güzel yıllarının Türkiye'de geçtiğini söyleyebilirim' sözü beni çok etkiledi' diye konuştu.</B>

Tam 7 yıl duyuramadı

Bu değerli hazineyi 7 yıl boyunca ortaya çıkarma fırsatı bulamadığını anlatan Yılmazer, 'Geçen yıl Çanakkale Zaferi'nin 90. yılı sebebiyle Çanakkale Üniversitesi'nde bir sunum yaptım ve orada Hava Savaşları'nı anlattım. Bu şekilde dikkat çektikten sonra Savunma ve Havacılık Dergisi yetkilileriyle anlaşıp geçen yıl Aralık ayında bu değerli hazineyi yayınlama fırsatı bulduk' dedi.


Kitap tekrar basılacak

Bir yazılım firması olan Milsoft'un 'yeni yıl armağanı' olarak belirli kişilere dağıtılmak üzere sınırlı sayıda bastırdığı 'Sözün bittiğinin resmi'nin de bulunduğu 190 fotoğraf ve 200 sayfadan oluşan 'Çanakkale Hava Savaşları' kitabı, büyük ilgi gördü. Araştırmacı öğretim üyesi Bülent Yılmazer, Savunma ve Havacılık Dergisi Teknik Koordinatörü Mehmet Demirkol ve Hakkı Arıs tarafından hazırlanan kitap, yayın anlaşması nedeniyle, bu yıl Ağustos ayından sonra isteyen her vatandaşın kütüphanesindeki yerini alabilecek