Kırık Link Bildir! #99038 25-07-2006 22:11 GMT-1 saat
Tarihin ‘en çabuk’ deneyi
Bilim insanları, bir molekülü saniyenin milyarda birinin milyarda biri (10-18) olan ‘attosaniye’lik süredeki hareketlerini gözlemledi.
LONDRA - Londra Imperial College uzmanları, molekülün şimdiye dek en ‘hızlı’ görüntülerini almayı başardı. Araştırmanın, molekülün kimyasal yapısı ile ilgili ipuçları vereceği ve geleceğin kuantum teknolojileri için önemli veriler sağlayacağı vurgulanıyor.
Araştırmayı yürüten Imperial College Fizik Bölümü öğretim üyesi Dr. John Tisch, BBC’ye verdiği demecinde, “Bir varlığın zamanla ilişkisi, zaman içinde geçirdiği değişim, o varlığın özüdür, biz varlığın en kısa aralıklar içinde değişimlerini gözlemliyoruz” şeklinde konuştu.
ELEKTRON ATOMDAN SÖKÜLÜYOR
Uzmanlar deneyde, atomun yapıtaşlarından protonların hareketlerini ‘görebilmek’ için yeni bir teknik geliştirdi. Yeni teknikle moleküle çok kısa fakat çok güçlü lazer gönderimi yapılıyor ve elektronları sökülerek ayırılıyor; bu şekilde molekül iyonize ediliyor. Araştırmada hidrojen ve metan atomları kullanıldı.
Daha sonra elektron, moleküle geri yönlendiriliyor ve yeniden elektron girişiyle bir patlama meydana geliyor, bu patlamada X-ışını açığa çıkıyor.
Dr. Tisch süreci şöyle açıklıyor: “Elektronun yeniden yönlendirilişinde meydana gelen patlama ve X-ışını salınımı, molekülün yapısı ve o anki durumuna ilişkin bilgi veriyor. Bu süreç aynı zamanda molekülün içindeki protonların hareketleri ile bilgi de sağlamış oluyor.”
TARİHİN ‘EN ÇABUK’ DENEYİ
Elektronun sökülmesi ve yeniden yönlendirilmesini kapsayan söz konusu süreç, son derece hızlı oluşuyor. İşte bilim insanları 100 attosaniye’lik bu süreci gözlemlemeyi başardı. Bu şimdiye dek gerçekleştirilmiş en kısa ve hızlı gözlem.
Dr. Tisch deneyin kesinliğini şöyle tanımlıyor, “Attosaniye ölçeğindeki bu deney, Dünya ile Jüpiter arasındaki 630 milyon kilometre’lik mesafeyi insan kılı inceliğinde dilimlere ayırmaya benziyor.”
KİMYASAL REAKSİYONLAR KONTROL ALTINDA
Araştırmanın bilim insanlarına açtığı ufukta, molekülün kimyasal değişimleri daha ayrıntılı bir şekilde anlaşılacak ve bu şekilde molekülleri kontrol edebilmenin yolları araştırılacak. Molekülün kontrol edilebilmesi ise, başlı başına bir devrim niteliği taşıyor, zira bu şekilde kimyasal reaksiyonlar da en küçük yapıtaşından bütüne doğru kontrol altına alınabilecek.
Kaynak: Araştırmayı konu alan makale Science dergsinde yayımlanmıştır.
