MS-DOS İŞLETİM SİSTEMİ

MS-DOS (MicroSoft-Disk Oparation System) : Disk i
lemleri,bellek i
lemleri gibi programların
çalı
abilmesi için gerekli düzenlemeleri yapan i
letim sistemidir. DOS un tarihi PC lerin tarihiyle
ba
lar. En eski i
letim sistemidir. Dos’ta grafiksel arabirim yoktur. Bu yüzden windows ve benzeri
i
letim sistemleri dos’un yerini almı
tır. Dos’ta bütün i
lemler komutlar yardımı ile yapılır.
Ancak her ne kadar da günümüzde dos kullanılmasa da bir gün dosa ihtiyacımız dü
ebilir. Bazı
durumlarda bilgisayarımız windows tan açılmayabilir. Bu durumlarda dos yardımımıza yeti
erek bize
yardımcı olur. Günümüzde MS-DOS i
letim sisteminde çalı
an program ve oyunlar vardır.
MS-DOS i
letim sistemini çalı
tırmak:
1- Windows ortamında, Ba
lat menüsünden çalı
tır seçeneini seçerek kar
ımıza çıkan menüde
COMMAND yazıp onaylarsak Windows altında MS-DOS i
letim sistemini çalı
tırabiliriz.
2- Windows ortamında Ba
lat /Programlar ve MS-DOS komut istemi MS-DOS i
letim sistemini
çalı
tırmak için dier bir seçeneimizdir.
3- Windows ortamında deil de sadece Dos ortamında çalı
mak istiyorsak, bilgisayar açılırken F8
tu
una basarak kar
ımıza çıkan Windows ba
langıç menüsünden Sadece Komut istemi seçilir. Bu
seçenek MS-DOS i
letim sistemini Windows ortamında olmadan çalı
tırır. Bu
ekilde ba
latılan
bilgisayarda tekrar Windows ortamına dönmek için WIN yazıp onay tu
una basmamız yeterlidir.
KOMUTLAR:
MS-DOS i
letim sisteminde komutlar ikiye ayrılır.
1- ç komutlar: Çalı
ması için her hangi bir program dosyasına ihtiyacı olmayan komutlar.
2- Dı
komutlar: Çalı
ması için program dosyası yani o komutun program dosyasına ihtiyaç duyan
komutlar.
DIR: Aktif olan sürücüdeki dosya ve dizinleri listeler.
Kullanım
ekli: DIR ¿
Parametreleri:
/P: Listelemenin sayfa sayfa olmasını salar. Ekrana sımayacak çoklukta dizinleri veya dosyaları
olan sürücüler ve dizinler listelenirken genellikle /P parametresi kullanılır.
/W: Listelemeyi sayfaya sıacak
ekilde 5’li sütunlar halinde yapar.
/S: Üzerinde i
lem yapılan sürücü veya dizinin tüm alt dizinleri ve dosyaları ile birlikte listelenmesini
salar. Aynı zamanda /S parametresi dosya veya dizin arama i
lemlerinde de kullanılır.
MD komutu:Yeni bir dizin olu
turmak için kullanılan komuttur.
Kullanım
ekli: MD_ yeni dizin ismi ¿
CD komutu:Olu
turulmu
bir dizinin içine girmek için kullanılır.
Kullanım
ekli: CD_ dizin ismi ¿
CD.. komutu: Dizin içerinden çıkmak için kullanılır.
Kullanım
ekli: CD.. ¿
RD komutu: çi bo
olan bir dizini silmek için kullanılır. Bu komutun düzgün çalı
abilmesi için dizin
içerisinde herhangi bir dosya veya dizin bulunmaması gerekir.
Kullanım
ekli: RD _dizin ismi ¿
DELTREE komutu: Dizinleri alt dizinleri ile birlikte siler. Komut yazılıp onay verdikten sonra
kullanıcıya bir uyarı mesajı vererek kullanıcının cevabını bekler.
Kullanım
ekli: DELTREE dizin ismi¿
EDIT komutu: MS-DOS ‘ta dosya olu
turmak için kullanılan komuttur.
Kullanım
ekli: EDIT¿
Komut yazılıp onay verdikten sonra kar
ımıza çıkan pencereden olu
turmak istediimiz belge veya
doküman dosya menüsünde bulunan kaydet komutu ile kaydedebiliriz. Kaydetme i
lemi sonrası
dosya/çıkı
komutu kullanılarak tekrar MS-DOS komut ortamına dönülebilir.
Dosya ismi verilirken uyulması gereken bazı kurallar vardır. Bunlar ,
1- Dosya ismi en fazla 8 karakterden olu
malıdır. 8 karakterden fazla dosya isimlerini “ “
eklinde
yazılmalıdır.
2- Dosya isminde bo
luk bulunmamalıdır.
3- Dosya isminde %&?= gibi karakter kullanılmamalı ve rakam verilmemelidir.
4- Dosya isminde Türkçe karakterden kaçınmalıdır.
5- Dosyaya uzantı vermek mecburi deildir. stee balıdır.
Dosya uzantıları:
.SYS: Sistem dosyaları.
.EXE ,.COM,.BAT :MS-DOS ve Windows ta isimleri yazıldıklarında dorudan çalı
abilen dosyalar.
.TXT:MS-DOS metin dosyası uzantısı.
IO.SYS: (INPUT/OUTPUT): Giri
çıkı
i
lemlerini kontrol sistem dosyası.
MS-DOS.SYS: Disk organizasyonunu salayan dosyaların kayıt yapısını düzenleyen sistem dosyası.
COMMAND.COM: Dahili komutları ram hafızaya yükleyen dosya.
Y Dosya uzantılarından o dosyanın ne tür dosya olduu anla
ılabilir.
DEL komutu: Edit’ta olu
turulan dosyaları silmek için kullanılan komuttur.
Kullanım
ekli: DEL_ dosya ismi ¿
TYPE komutu: Edit’ta olu
turulan dosyaların içeriini komut ortamında görmek için kullanılan
komuttur.
Kullanım
ekli: TYPE_ dosya ismi ¿
Y çerii görüntülenecek dosyanın yol tanımlaması yani komutun yazıldıı satır önemlidir. Komut
dosyanın olu
turulduu dizinde yazılmaz ise MS-DOS o dosyayı bulamaz. Bu yüzden ba
ka dizinlerde
bu komutu çalı
tırmak isterseniz yol tanımı yapmanız gerekir:
REN komutu: Dosyaların isimlerini dei
tirmek için kullanılır.
Kullanım
akli: REN _eski dosya ismi _ yeni dosya ismi ¿
Y “_”:
areti bo
luk anlamını ta
ır.
DATE: Sistemin tarihini görüntülemek ve dei
tirmek için kullanılır.
Kullanım
ekli: DATE ¿
TIME: Sistemi saatini görüntülemek ve dei
tirmek için kullanılan komuttur.
Kullanım
ekli: TIME ¿
LABEL:Sürücüdeki birim seri numarasını ve etiketini görüntüler. Sürücü etiketi dei
tirmenize olana
tanır.
Kullanım
ekli: LABEL ¿
MEM: Sürücüler toplam kapasitelerini,bo
kapasitelerini ve dolu olan kapasiteleri hakkında bilgi verir
hakkında bilgi verir.
Kullanım
ekli: MEM ¿
COPY komutu: Bir dosya veya dizini kopyalamak için kullanılan komuttur.
Kullanım
ekli: COPY _nereden_neyi_nereye ¿
YBu i
lemi yaparken üzerinde çalı
tıımız sürücü ve dizini bilmek gerekir. Kopyalama esnasında
bunlar önemli bir husustur. Aksi takdirde yol tanımlaması yapılması gerekebilir.
MOVE komutu: Dizinlerin ismini dei
tirmek için ve ta
ıma i
lemi yapmak için kullanılır.
Kullanım
ekli 1: MOVE _eski dizin ismi_yeni dizin ismi ¿
Kullanım
ekli 2: MOVE nereden_neyi_nereye ¿
YKopyalama ile ta
ıma aynı i
lemler deildir. Kopyalama çoaltma anlamına gelir. Yani dosyaları
veya dizinleri çoaltma. Ta
ıma ise bir yerden ba
ka bir yere ta
ıma,aynı dosyayı veya dizini
çoaltmadan ta
ıma.
ATTRIB komutu: Dosyalara özellik kazandırabilen komuttur.
Kullanım
ekli: ATTRIB _dosya adı_ parametre ¿
Parametreleri :
/+h: Dosyalara gizlilik özellii kazandırır. Bu özellii kaldırmak için –h parametresi kullanılır.
/+r: Dosyalara sadece okunabilirlik özellii kazandırır. Bu özellii kazandırmak için –r parametresi
kullanılır.
/+s: Dosyalara sistem dosyası özellii kazandırır. Bu özellii kaldırmak için –s parametresi kullanılır.
SCANDISK komutu:Sürücüleri hatalara kar
ı denetler. Düzeltebilecei hata varsa düzeltir ve
kullanıcıya bilgi verir.
Kullanım
ekli: SCANDISK ¿
CHKDSK komutu:Sürücüler hakkında istatiksel ilgiler verir.
Kullanım
ekli: CHKDSK ¿
Parametreler:
/f: Diskteki hataları tespit ederek düzeltir.
/viskteki bütün dosyaları yol ismiyle birlikte listeler.
DISKCOPY komutu: Disketten diskete kopyalama yapmak için kullanılır. Komut ilk olarak kaynak
disketi okur ve hedef disketi takmamızı ister. Hedef disketi taktıktan sonra bir tu
a basarak kaynak
disketteki bilgileri hedef yazdırma i
lemi tamamlanır.
Kullanım
ekli: DISKCOPY A: A: ¿
FORMAT komutu: Düzenleme,biçimlendirme komutu. genellikle ilk alınan disketler üzerinde
kullanılır. u disketler formatlanarak üzerine bilgi yazılabilir hale gelmesi salanır. Dolu bir disket veya
disk formatlanırsa üzerindeki tüm bilgiler silinecektir. Üzerinde çalı
ılan disk veya diskete format
atılamaz. Bunu yapma için ba
ka bir sürücü üzerinde i
lem yapmak gerekir. Bu komutu bilinçsiz bir

ekilde kullanmak büyük kayıplara yol açabilir.
C:\>format A:
DSKET FORMATLAMA
C:\>format/s A:
SSTEM DSKET OLUTURMA
A:\>format C:
HARDDSK FORMATLAMA
Parametreler:
/q: Hızlı formatlama.
/s: Sistem dosyaları olu
turarak formatlama.