linux hakkında herşey

Linux Nedir?
Linux, Linus Torvalds adında Finlandiya'lı bir bilgisayar mühendisinin öncelikle kendi bilgisayarında kullanmak için başlattığı bir çalışma ile meydana gelmiştir. 1991 yılında çekirdeği oluşturmaya başlayan Torvalds daha sonra internet yolu ile yazmış olduğu kodları tüm dünyaya açar ve bir çok farklı programcı tarafından desteklenerek Linux inanılmaz bir hızla ivme kazanır.

Hızlı bir sürecin sonunda Linus'un geliştirdiği çekirdek, GNU hareketinin bir meyvesi ve aynı zamanda taşıyıcısı haline gelmiştir. GNU için yazılmış özgür yazılımlar çok kısa süre içerisinde Linux çekirdeği ile uyumlu çalışabilecek hale getirilmiş ve ortaya güçlü, esnek ve açık kaynak kodlu bir işletim sistemi çıkmıştır.
GNU/Linux olarak anılması gereken işletim sistemi zaman içerisinde telaffuz kolaylıklarından ötürü Linux olarak anılmaya başlanmıştır.
Özgür yazılım ve Açık Kaynak Kodlu yazılım nedir?

"Bilim ancak kollektif olarak gelişir ve bilgi paylaşılmalıdır" diyen Richard M. Stallman'ın öncülüğünü gerçekleştirdiği GNU'nun ne anlama geldiğini açıklayarak başlayalım ve Stallman'ın söylediği ve kimsenin hayır diyemeyeceği bu söz ile 1984 yılında başlayan GNU hareketinin arasında nasıl bir bağ olduğundan bahsedelim.

GNU'nun açılımı, 'GNU is Not Unix'tir. 'GNU, Unix değildir' anlamına gelmektedir. Richard M. Stallman, 1970'li yıllarda MIT (Massachusetts Institute of Technology)'nin Yapay Zeka laboratuvarlarında serbest yazılımı bir yaşam şekli olarak benimsemiş bir grupla beraber 1980'li yılların başına kadar yazılım geliştirici olarak çalışmıştır. Stallman kapalı kaynak kod karşıtı bir yaklaşım sergileyerek bir akımın öncüsü olmuştur. İşte bu felsefe ile başlattığı çalışmaya GNU adını vermiştir. Yazılan özgür yazılımların bir şemsiye altında toplanması için 1985 yılında yine Stallman tarafından FSF (Free Software Foundation) kuruldu ve GNU yazılımları korumak üzere GPL (General Public Licence) adı verilen yazılım lisansı duyuruldu. GPL lisansı ile lisanslanan özgür yazılımların amaçları özgürlüklerini korumaktan başka bir şey değildir
Genel Amaçlı Komutlar

help
Kabuk komutlarının listesini gösterir. Bu komutların herbiri için help komut_ismi komutu ile yardım alabilirsiniz.

komut_ismi --help
Söz konusu komut ile ilgili yardım iletisi basar (varsa).

man başlık
Sistemdeki kılavuz (man) dosyaları. Bir komut hakkında olabildiği gibi bir dosya ya da bir işlev hakkında da olabilir.

apropos başlık
söz konusu başlıkla ilgisi olan komutların listesi.

ls
O an bulunulan dizinin içeriğini listeler.

ls -al | more
O an bulunulan dizindeki bütün dosyaları gösterir (. ile başlayan gizli dosyaları da) Komut burada more komutuna yönlendirilmiştir, bu sayede çıktının bir ekrandan fazla olması durumunda bir ekranlık çıktıdan sonra devamını göstermek için bir tuşa basmanız gerekir.

cd dizin
dizin dizinine geçilir; dizin verilmezse ev dizinine geçilir.

cp kaynak hedef
Bir yerdeki dosya ya da dizinleri başka bir yere kopyalamak içindir. Unix'lerde genelde bu tür komutlarda her zaman kaynak önce hedef sonra yazılır.

mcopy kaynak hedef
DOS'tan Unix'e ya da tersine (disketi bağlamanız şart değil) bir dosyayı başka bir yere kopyalar. Aynı mantıkta çalışan mdir, mcd, mren, mmove, mdel, mmd, mrd, mformat gibi komutlar da vardır.

ln hedef [isim]
Sözkonusu hedef e sabit bağ oluşturur. Sözkonusu dosyalar iki yerde de var gibi gözükür, herhangibir değişiklik diğerini de etkiler, biri silindiğinde diğeri kalır. Sabit bağların kısıtlamaları, bağ dosyası ile asıl dosyanın aynı dosya sistemi içinde olması gerekliliği ve dizinlerle özel dosyalara sabit bağ verilememesidir.

ln -s hedef [isim]
hedef 'e bir sembolik bağ dosyası (isim verilmezse hedef ile aynı isimde) oluşturur. Sembolik bağda hedef 'in nerede bulunacağının bilgisi vardır. Sembolik bağlar dizinler için de kullanılabilir. Tek sorunu hedef silindiğinde bağ bozulmuş olur.

rm dosya ...
Verilen dosya ları siler. Sileceğiniz dosyanın sahibi olmanız gerekir.

mkdir dizin
dizin dizinini oluşturur.

rmdir dizin ...
Belirtilen dizin 'ler boşsa silinir.

rm -r dosya ...
Dosya ve dizinleri ve dizinlerin içindeki dizinleri ardarda siler. Root olarak kullanırken dikkat edin, çünkü herşeyi silebilirsiniz!.

cat dosya | more
Bir dosyayı sayfa sayfa görüntülemek için kullanılır.

less dosya
Önceki komuta eşdeğerdir, biraz daha fazla özellikleri vardır

vim dosya
Bir metin dosyasını düzenlemek için kullanılır. Aynı türden nano, joe, mcedit gibi metin düzenleyicileri de kullanabilirsiniz, ancak vim ile UTF-8 kodlu metinleri de düzenleyebilirsiniz. Diğerleri bunu yapamaz.

find / -name "dosya"
dosya adlı dosyayı en üst dizinden itibaren aramaya başlar. Dosya ismi, * ve ? gibi arama karakterleri de içerebilir. Örneğin benim sistemimde "fazlames*" dizgesi ile fazlamesai.net.txt ve fazlamesai.org.txt dosyaları bulunuyor.

locate dosyaismi
find gibidir, fakat düzenli olarak oluşturulan bir veritabanına bağlıdır, sistemdeki son değişikliklerden haberi olmayabilir.

touch dosya
dosya isimli dosyanın tarih bilgilerini deşiştirir. Eğer bu dosya yoksa sıfır bayt uzunluğunda oluşturur.

xinit
Pencere yöneticisi olmayan bir X oturumu açar.

startx
Pencere yöneticili bir X oturumu açar. DOS'daki win komutu gibidir.

startx -- :1
1 numaralı ekranda X oturumu açar, ilk ekran 0 dır ve komut için öntanımlıdır. Ekranlar arasında <Ctrl><Alt><F7-F8 ...> ile geçiş yapabilirsiniz.

xterm
Basit bir X uçbirimi açar. Daha hafif sürümleri (rxvt, aterm, eterm gibi) bulunur ve tercih edilir.

shutdown -h now
Sistemi durdurur. ATX sistemlerde ayrıca makinayı kapatır.

halt
shutdown -h now ile aynıdır. Sistemi durdurur.

reboot
shutdown -r now ile aynıdır. Sistemi yeniden başlatır.


alıntıdır.
verildiyse özür dilerim.