İnternet hakkında aklınıza gelecek tüm soruların açıklamaları burada

...Sadece çok giriliyor diye buraya koydum.
Internet hakkında,işinize gelenherşeyi burda bulabilirsiniz.
Aradan birini seçin--tamamen okumak zorunda diilsiniz...

1. World Wide Web Nedir?

WWW, Web, ya da W3 (World Wide Web), yazı, resim, ses, film, animasyon gibi pek çok farklı yapıdaki verilere kompakt ve etkileşimli bir şekilde ulaşmamızı sağlayan bir çoklu hiper ortam sistemidir. Hiper ortam, bir dökümandan başka bir dökümanın çağırılmasına (navigate) olanak sağlar (iç içe dökümanlar). Bu ortamdaki her veri (object), başka bir veriyi çağırabilir (link). Link, aynı döküman içinde başka bir yere olabildiği gibi, fiziksel olarak başka bir yerde (internet üzerindeki herhangi bir makinada) de olabilir. Bütün bu farklı yapıdaki veriler uygun bir standart ile bir arada kullanılıp bir Web Listeleyicisinde (Web Browser) görüntülenebilir. Web'in diğer bir işlevi de, öteki bazı internet servislerini kendi içerisinde barındırmasıdır (ftp, gopher, news, wais gibi).

Web uygulamaları (Web sayfaları),Web Listeleyicilerinde (Browser, Gezgin, Tarayıcı) görüntülenir. Web sayfaları, başka sayfalara ve değişik türden verilere hiper linkler içermektedir. Buralara fare ile tıklayarak, başka sayfalara, oradan da başka sayfalara geçeriz. Bu aslında çok basit bir bilgiye ulaşım modeli. Web Sistemleri, kullanılan platformdan bağımsızdır. Bir Macintosh, Pc ya da Unix Web Listeleyicisi aynı sayfaları, aynı şekilde alırlar. Sayfaların alındığı Web Servisleri de farklı bilgisayar platformlarında olabilir. Web Listeleyicileri ve Web Servis Sağlayıcı Ortamlar hemen hemen tüm dünyada her yerde vardır ve global olarak kullanımları üstel bir şekilde artmaktadır.

Web yapısının bu kadar çok kabul görmesinin bazı sebeplerini sıralamak gerekirse :

Herşeyden önce Web, açık bir sistem. Platform, bilgisayar, işletim sistemi vb bağımlı değil.
Web üzerinden pek çok bilgi kaynağına kolayca erişilebilir.
Web uygulamaları geliştirmek ve bunları kullanıma sunmak çok kolay. Çoğu durumda, uzmanlık gerektirmiyor ve fazla bilgisi olmayan birisi bile Web sayfaları dizayn edip kullanıma sunabilir.
Web ortamları artık son derece dinamik. Java ve ActiveX kullanarak, tamamen konfigüre edilebilir client (istemci) uygulamaları geliştirmek mümkün. Java kullanarak, söz gelimi bir firma, ürün tanıtımları için, dinamik bir şekilde kendiliğinden oluşan uygulamalar yaratabilir ve sayfa içerikleri kendiliğinden değişebilir.Bir kullanıcı, isteğine bağlı bir şekilde, bağlandığı bir veri tabanından bilgileri istediği gibi farklı gruplarda isteyebilir (client side corporation).
Aranılan bilgilere, birtakım tarama mekanizmaları (Search Engines) sayesinde kolayca ulaşılabilir.
Klasik Web tanımı böyle. 1996'dan sonra, Web'in başka bir işlevi daha ortaya çıktı : Web aslında bir işletim sistemi!! Birbirine bağlı bilgisayarlar arasında veri paylaşımı için kuralları olan, iyi bir grafik ara birimli bir işletim sistemi. Şu an bile, Web arayüzü ile, sabit diskimizdeki dosyalar arasında gezinebiliriz. Tıpkı, başka bilgisayarlardaki sayfalar arasında gezindiğimiz gibi. Web arayüzlü işletim sistemleri konusunda ciddi araştırmalar var.


--------------------------------------------------------------------------------

1-HTTP ve HTML nedir?

Web'in en ilginç yönlerinden biri de çok basit olmasıdır. Bir Web dökümanına ulaştığımızda herşey 4 ana fazda gerçekleşir: (1) Bağlantı (2) Ne istediğimizin web servisineiletilmesi (3) Cevap (4) ilgili sayfaya yapılan bağlantının kesilmesi. Bu ana safhalar, web üzerinde iletişimin kurallarını tanımlayan bir protokolü oluştururlar. Bu protokole de, Hyper Text Transfer Protocol (HTTP) denir. Bağlantı safhasında, web erişiminde kullanılan bir web listeleyici (browser, web client), ilgili bilginin olduğu web servisine bağlanır. Bu servislere HTTP servisleri de denir. Bağlantı sağlandıktan sonra web istemci programımız http servisine "ne istediğini" bildirir. Bu "istek",ileride görüleceği gibi, "http", "ftp", "e-mail" gibi bazı protokol kurallarını içerir ve bu işlemlere genel olarak "navigate" de denir. Bu isteği alan http servisi de, istediğimiz işlemi yapar ve cevabı bize gönderir. Biz de gelen cevabı webistemci programımızda görürüz. Eğer istek gerçekleştirilemiyorsa bir hata mesajı ile karşılaşırız. Son safhada ise, http servisine yaptığımız bağlantı kesilir.

Web Listeleyicileri, "navigate" işlemini HTML (Hyper Text Markup Language) denen bir programlama dili yorumlayıcısı kullanarak yaparlar. HTML, ana hatları SGML (Standard Generalized Markup Language) ile belirlenmiş bir döküman formatlama dilidir. Bu dil, daha çok, yazılı bir dökümanı formatlamak ve bir objeden başka bir objeye linkler sağlamak ile ilgili komutlar içerir. HTML, HTTP ve ilgili diğer protokolleri kullanabilmek için renkli ve güzel kullanıcı arayüzleri hazırlamamızı olanaklı kılar. En son standart, HTML 3.2 'dir (1997 başı). HTML ve Web'in gelişimi ve standartlar ile ilgili her türlü bilgi WWW Consortium,

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) adresinden alınabilir. Ayrıca, CSS'nin HTML'yi kısaca tanıtan bölümüne gidip dil hakkında daha ayrıntılı bilgiler bulabilirsiniz.

Son yıllarda, HTML içinde, salt döküman formatlama dışında işler yapan CGI, Java, JavaScript gibi unsurlar da kullanılmaktadır. Ayrıca, 2.0'dan sonraki sürümlerde, tablo kullanımı, doldurulabilir form kullanımı, frame vb gibi pek çok yenilik göze çarpmaktadır.


--------------------------------------------------------------------------------
3-URL nedir?

URL (Unform Resource Locators), Web Browser'lar içinden bir web servisine ya da diğer bazı internet servislerine yönlendirme yapılabilmesini sağlayan bir komut formatıdır. URL'ler bir bakıma, internet üzerinde erişebileceğimiz servisleri belirtmek, tanımlamak için kullandığımız adreslerdir. Web Browser içinden 'Open URL' ya da 'Open Location' şeklinde bir seçenek üzerinden uygun URL satırları verilerek, Web, FTP, news, gopher, wais, telnet erişimi yapılabilir. unix için lynx kullanarak, bu URL'ler bir parametre gibi verilir (lynx <URL satırı>) ya da ilk sayfadan GO seçilir. URL satırlarının genel formatı :

<servis>://<adres>[:port_numarası]/<dizin>/dosya_adı

şeklindedir. <servis> yerine web için http; gopher için gopher; wais için wais; haber grupları için news; telnet için telnet yazılmalıdır. Aşağıda bazı örnek kullanımlar gösterilmiştir.

Web Erişimi :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) ;

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)

Gopher :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) ;

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)

News : news:comps.os.linux

FTP :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) (anonymous FTP) ;

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) (xxx yerine sifre gelmeli) (ftp için,

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) şeklinde bir kullanım da mümkün).

Netscape Navigator, msie gibi bazı programlar, web adreslerini, http:// ön eki yazmadan da kabul etmektedirler.

URL satırlarına dikkat edilirse, http, gopher, news ve ftp şeklinde tanıtıcı kelimeler URL satırlarının başına gelmektedir. Bunlar, bağlanılacak servise yapılacak bağlantı türünü (ftp, telnet, web gibi) belirtir. //'dan sonra gelen ise, bağlanılacak makina adı ve istediğimiz bilginin dizin/dosya adı bilgisidir.

Web erişiminde, browser tarafından görüntülenen hiper ortam dosyalarının uzantısı .html ya da htm'dir. Eğer browser tarafından listelenecek html döküman ismi verilmezse, o web servis sağlayıcısına ait ilk giriş sayfası gelir. Buradan uygun linkler takip edilerek istenilen bilgilere kolayca ulaşılabilir. gopher erişiminde de eğer sadece gopher servis sağlayıcısının adresi verilmişse karşımıza o servisin Ana Gopher Menüsü çıkacaktır.


--------------------------------------------------------------------------------

4. Web ile bu kadar farklı veri yapısı nasıl bir arada kullanılabilir?

Web sistemlerine erişimi sağlayan programlar (Web Listeleyicisi, Browser) artık çoğunlukla grafik tabanlıdır (GUI) ve çoklu hiper ortamı oluşturan bileşenler (linkler) üzerine gelip fare ile bir kere tıklatma ile ilgili veriler ekranda görüntülenir. Hiper dökümanlar bazı anahtar kelimeler ya da cümleler ile birbirlerine bağlıdır. Ekrana gelen bir döküman içinde başka dökümanlara, ya da internet üzerindeki başka bilgisayarlardaki dökümanlara linkler varsa bu kısımlar normal yazıya göre daha farklı renkte, tarzda görünür. Bu alanlara fare ile tıklamak ilgili bilgiyi ekrana listelemek için yeterlidir. Gelen bilgi üzerinde de başka verilere/dökümanlara linkler olabilir. Hiper dökuman olarak hazırlanan dosyaların uzantısı ".htm" ya da ".html" dir.

Burada önemli nokta, kullanıcı, her bir verinin/dökümanın tam olarak nerede olduğunu bilmek zorunda değildir. Yukarıda anlatıldığı gibi, dökümanlara linkler olabileceği gibi resimlere, hareketli görüntülere (film), ses dosyalarına, resimlere de linkler olabilir. Önemli diğer bir nokta da, link olunan döküman aynı merkezde olmayabilir, aksine dünyanın diğer ucunda internete bağlı başka bir bilgisayarda da olabilir. Web Listeleyicileri bilgilerin e-mail ile başka kullanıcılara aktarılmasına olanak ta tanırlar.

Web Sistemlerinin en önemli işlevlerinden birisi de, FTP, News, Gopher gibi diğer bazı servislere doğrudan erişim sağlamalarıdır. Söz gelimi, News kulanımı, artık Web Listeleyicilerinin önemli bir kısmı olmuş ve programla tam entegre hale gelmişlerdir.


--------------------------------------------------------------------------------

5. Web Sayfası nedir?

Web istemcisinin (Netscape, lynx, msie gibi), bir Web Servisine bağlandıktan sonra tek seferde transfer ettiği kompozit tüm verilerden oluşan html sayfasıdır.. Bu sayfadaki bilgiler kompozittir, çünkü hem grafik/resim bilgileri, hem normal text, hem ses, hem başka merkezlere ve başka dökümanlara linkler olabilir. Bu, o web servisinin bağlandığımızda gelen ilk sayfası ise, "home page" olarak da adlandırılır. home page'ler için dosya adı genellikle "default.html" ya da "index.html" olmaktadır. Aşağıdaki şekilde, Bir web sitesi ve içindeki hiyerarşik hiperlink mimarisi görülmektedir. Burada, hiperlinkli her bir döküman, yukarıda tanımını yaptığımız veri yapılarından herhangi birisi olabilmektedir.




--------------------------------------------------------------------------------

6. Web servislerine nasıl erişilir? Popüler Web Listeleyici programlar hangileridir?
Web servislerine "Web Browser" (Web Listeleyicisi) adı verilen kullanıcı ara birim programları ile erişilir. 1994'ün sonlarıda en popüler ve yaygın kullanımı olan Web Browser Mosaic idi. Bu yüzden Web denildiğinde Mosaic akla gelirdi. Mosaic, NCSA'da (National Center for Supercomputing Applications) geliştirilen bir Web Browser'dir ve hala kullanılmaktadır. Mosaic'i pek çok ortamda bulmak mümkündür(windows/unix/mac/). Mosaic programını geliştiren kişiler daha sonra NCSA'dan ayrılıp aynı işi yapan daha güçlü ve kullanımı iyi ticari bir yazilım geliştirmeye başladılar. Bu programın adı Netscape Navigator. Netscape'in ilk sürümü (1.0) 1994 sonlarında çıktı. Netscape'in dışında NCSA'dan lisanslı 4 Mosaic türevi vardır. Yarica Einet'in geliştirdiği Mac ve Windows ortamı için MacWeb, WinWeb, Windows altında çalışan Cello, X11 altında çalışan, Chimera, VIOLA, Midas, Unix ve VMS vt100 altında ve DOS'da calışan Lynx, VM'lerde Albert gibi yazılımlar vardır. W30'un geliştirdiği arena daha gelişkin bir browser olmayı hedeflemektedir.

Netscape, şu an için, pek çok platformda desteklenen (win3.1/win95/nt,unix,mac,linux) ve en yaygın kullanılan Web Listeleyicisidir. 2.x ve 3.x sürümleri Normal ve Gold olmak üzere iki türlü çıkar. Gold sürümlerinde bir Web Editör (HTML ile Web sayfası hazırlamak için) vardır. 1997 Ekim sonu itibarıyla son sürümü 4.03 tür.. Java/JavaScript, HTML 3.2 ve 4.0, tablolar, frame-ler, animated gifs vb gibi pek çok modern özellikler içerir. Bu yeni 4.0 sürümünde, Netscape Composer (html editörü), Netscape Messenger (e-posta programı), Netscape Collabra (News Programı), ve Netscape Conference ile Navigator Communicator (Navigator) birlikte gelmektedir. Özellikle e-posta modülü bir hayli iyileştirilmiş. Modüllerin birbiriyle olan entegrasyonu da iyi. Netscape Communicator paketi ile ücretsiz dağıtılan bir başka ürün de Netcaster. Netcaseter'in yaptığı, istediğiniz içerikteki haberleri sizin adınıza internetteki haber sitelerinden belli aralıklarla alıp bilgisayarınıza getirmek, bunları organize etmek ve size sunmak. Son 4.0 sürümünün, Netscape, public domain/shareware bir yazılımdır. Kişisel kullanımlarda ücretsizdir. Ticari kullanımı lisans ücretine tabidir.

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) 'dan hem en yeni sürümü, hem de genel kullanım ile ilgili daha ayrıntılı bilgi alınabilir.

Yeni nesil web listeleyicilerinin (Netscape ve MSIE) sundukları önemli bir özellik te, haber amaçlı değişik sitelerdeki bilgileri otomatik olarak bilgisayarımıza yükleyen ve "Push" teknolojisi adı verilen ilave bileşenlerle donanmış olmalarıdır. Bu bileşen Netscape için Netcaster; MSIE için ise "Active Channel" adını almaktadır.

1995'in ortalarında, Microsoft, Mosaic tabanlı bir Web Listeleyicisi çıkardı : Microsoft Internet Explorer. Ilk çıkan sürüm, msie 2.0, ortalama bir mosaic taklidi web listeleyicisini geçemedi. 1996 Ağustos'ta çıkan 3.0 sürümü, Netscape ile karşılaştırılabilecek kadar iyi özellikler içermektedir. 3.0 sürümü ile, Microsoft, ActiveX teknolojisini de tanıtmıştır. Program, windows95/nt ve Macintosh ortamlarında çalışmaktadır. Kullanım ücretsizdir. (Freeware). 1997 Eylül sonunda ise, Microsoft MSIE'nin yeni 4.0 sürümünü çıkardı. Bu sürümün en dikkat çeken tarafı, windows95/nt masa üstü ile entegre olması. Böylece, sanki bir dosya yöneticisi ile diskinizde dolaşıyor gibi internet'te de dolaşabiliyorsunuz. Ayrıca, bu sürümle birlikte, Netcaster'a benzer işler yapan bir push teknolojisi olan "Active Channels" da geliyor. MSIE 4.0, şu an win'95/nt altinda çalışıyor. Mac PowerPC sürümünün de çıkacağı söyleniyor. Başka platformlar için (unix, os/2 vb) bu ürünün bir sürümü yok. Msie hakkında daha geniş bilgi,

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) 'dan ilgili linkler takip edilerek alınabilir.

Netscape ve Microsoft'un Web piyasasına hakim olma savaşı tüm hızıyla sürmekte. Bu, 1980 ve 90'lı yıllardaki işletim sistemleri savaşına benzese de, aralarında çok önemli ve enteresan bir fark var: Tüm Listeleyiciler (Browser) ve Web Servisleri, kim geliştirirse geliştirsin, Internet protokol ve standartları kullanılarak yapılıyor. Yani, platform ortak ve ortaya çıkan farklı ürünler -ister istemez- birbirlerine, büyük oranda, uyumlu. Öte yandan, Netscape, Temmuz 1997'de, "Aurora" isminde bir ürün geliştirdiğini duyurdu. Bu ürünün, Browser ile desktop arasindaki entegrasyonu sağlayacağı söyleniyor.

Değişik platformlar için web bazı web listeleyicileri şunlardır :

Amiga
Lynx Browser :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
NCSA Mosaic :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Macintosh
Netscape :http://www.netscape.com
Microsoft Internet Explorer :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
NCSA Mosaic: ftp.ncsa.uiuc.edu/Mac/Mosaic
MS-DOS
DosLynx :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
MS-Windows 3.1/95/NT
Netscape :http://www.netscape.com
Microsoft Internet Explorer :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
NCSA Mosaic: ftp.ncsa.uiuc.edu/PC/Windows/Mosaic
Opera :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) (ana menüden Web Browsers'ı seçin)
Ariadna :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) (ana menüden Web Browsers'ı seçin)
OS/2
Netscape :http://www.netscape.com
OS/2 Warp için (3.0 ve sonrası) kendi browser'ı geliyor.
IBM OS/2 Web Explorer :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
UNIX
Lynx :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Netscape :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)

--------------------------------------------------------------------------------

7. Web üzerinde ne tip bilgilere ulaşabilirim?

Teorik olarak herşeye!!!. Web, Internet üzerinde bilgilerin sunulduğu en büyük ortamdır ve biryerlerde, bir makinada, sizin aradığınız konu ile ilgili birşeyler de muhtemelen vardır. Insanların internet kullanma oranları arttıkça ulaşabileceğimiz bilgiler de artacak ve çeşitlenecektir.


--------------------------------------------------------------------------------

8. Web ile erişilebilecek bilgilerin yeraldığı bir katalog var mı?

Web üzerinde çalışan arama/sorgulama mekanizmaları ile istediğiniz bilgilere kolayca ulaşmanız olası. Bunun dışında, Web üzerindeki bilgilerin konulara göre bölündüğü ve sıkça güncellenen bir kütüphane servisi var : Web Virtual Library (http://www.w3.org/hypertext/DataSources/bySubject/Overview.html). Burada, kütüphane kataloğu tarar gibi, konu başlıkları üzerinden giderek ilgili linklere ulaşabilirsiniz. Bu servis, W3 Consortium (http://www.w3.org) tarafından düzenlenmektedir. Bu, web üzerindeki tek katalog değil. Diğerlerinin kısa bir listesi, bazı başlangıç noktalarının tanıtıldığı, "Internet Üzerinde Sorgulama (7. Bölüm)" kısmında bulunabilir.


--------------------------------------------------------------------------------

9. Web üzerindeki "yeni eklenmiş" linkleri/bilgileri görebilir miyim?

comp.infosystems.www.announce Usenet haber grubunda, Web üzerindeki yeni bilgi kaynakları ve sitelerinin duyuruları yapılmaktadır. Buradan öğrenmek mümkün. Ayrıca, comp.internet.net-happenings haber grubu da, internet ile ilgili genel duyuruların yapıldığı bir ortamdır. Doğrudan Web Listeleyicilerindeki menü sisteminden "What is New" (Netscape için) ve "What is New with the NCSA Mosaic" (Mosaic için) gibi yerlerden de birtakım "yeni kaynaklara" ulaşmak mümkün.

Ayrıca,

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) (What's new too!) servisini kullanarak, yeni eklenen linkler ile ilgili bazı bilgiler bulabilirsiniz.

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) (News Com) da, ilginç ve yeni siteler bulabileceğiniz bir yer.


--------------------------------------------------------------------------------
10.Bir web sitesine bağlandığımda,bilgisayarıma virüs geçebilir mi?

Hayır, hiç bir şekilde bir web sayfasına bağlandığınızda makinanıza virüs geçemez. Ancak, web ile aldığınız programları alır almaz çalıştırırsanız, (özellikle güvenemediğiniz sitelerden aldığınız programlar) eğer o program virüslü ise, makinanız virüs kapabilir. Bu yüzden, güvenemediğiniz yerlerden, "exe(cutible)" dosyaları (programlar) web ile alırken dikkatli olmak lazım; hemen çalıştırmayın.

web ile dökümanları, resimleri vb listelemenin tehlikesi yoktur.


--------------------------------------------------------------------------------

11. Web ile Gopher ve WAIS arasında ne gibi farklar vardır?

He üçü de, bir servisten aldığı bilgileri, kullanıcıya sunan sistemlerdir. Bu sistemler, verileri işleyişlerindeki farklılıklar ile birbirlerinden ayrılırlar. Daha sonra görüleceği gibi, Gopher sistemlerinde karşılaştığımız veriler bir menü sistemi, bir döküman, bir indeks dosyası, ya da bir telnet uygulamasıdır. WAIS'te, herşey bir indekstir ve seçilen her indeks için bize bir döküman gelir. Web ise, herşey, hiperlink'tir ve bu linkler üzerinde tarama yapılabilir. Bu haliyle Web, gopher ve wais'i kapsar. Söz gelimi, bir gopher menüsü, web için, bazı adreslere linkler bulunduran sıradan bir liste gibidir. Web, bütün bunların ötesinde, her türlü veri grubuna linkler oluşturabilir ve çok daha fazla fonksiyoneldir. Gelişmeye daha açıktır.

Gopher ve wais sistemleri, yavaş yavaş yerlerini web sitemlerine ve bunların üzerinde çalışan arama sistemlerine (web search engines) bırakmaktadır.


--------------------------------------------------------------------------------

12. Web üzerinden nasıl FTP yaparım?

URL satırını uygun vererek hem anonymous ftp hem de normal FTP yapmak mümkün. Böyle bir URL satırının genel formatı :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)

şeklindedir. port_no verilmezse 21 olarak alınır (FTP port). user:pw verilmezse, bu, anonymous ftp demektir. Aşağıdakiler örnek URL'lerdir.

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) (**** yerine şifre gelmeli)

Eğer Web Listeleyicileri üzerinden FTP yapma imkanınız varsa, bunu normal FTP'ye tercih edin. Web ara birimli FTP'lerde, bağlandığımız bilgisayardaki dizin ve dosya bilgileri standart gopher menüleri şeklinde gelir. Çoğunlukla, mouse hareketleri ile dosya aktarımı/dizin değiştirme gibi temel komutlar icra edilir. Kullanımı çok kolaydır.


--------------------------------------------------------------------------------

13. Web üzerinden Usenet haberlerini nasıl okuyabilirim?

usenet haberlerine web üzerinden (news:news-servisi-adı/grup-adı) şeklindeki bir URL formatı ile erişilebilir. Bunun yanında, news okuma sistemleri, Netscape ve Msie gibi listeleyicilerin ayrılmaz parçaları olmuşlardır. Söz gelimi, Netscape için, Window menüsünden, "Netscape News" seçilerek news okunabilir. Tabii, önce gerekli konfigürasyonların yapılması gerekir.


--------------------------------------------------------------------------------

14. Listelediğim bir Web Sayfasının HTML kodunu görebilir miyim?

Evet, görebilirsiniz. Netscape için, View menüsünden "View Document Source" seçilerek görüntülenen sayfanın HTML hali listelenebilir. Netscape için, eğer bir editör (html editör ya da bir metin (ascii) editörü) tanımlamışsanız, aynı menüden "Edit Document Source" seçilerek sayfanın HTML hali bir editöre getirilebilir. Bu, kendi sayfalarınızı oluşturmada size birhayli yardımcı olabilir. yoldur. Benzer seçenekler msie için de vardır.


--------------------------------------------------------------------------------

15. Helper Applications ve Plug-In'ler

Web Listeleyicileri, aldıkları bir bilgiyi ekrana göndermeye çalışır. Eğer bu bilgi normal düz yazı ise, bunu ekranda yazı olarak görürüz. Eğer istenirse, belirli türden dosyalar web üzerinden alındıktan hemen sonra "ekrana listelemek yerine" başka şeyler de yaptırılabilir. Söz gelimi, uzantısı .DVI olan bir derlenmiş TeX dosyasını aldıktan sonra bir dvi viewer devreye girip bu dosyayı görüntüleyebilir. Ya da, uzantısı .TIFF olan bir grafik dosyasını, değişik bir ses dosyasını vb üzerine mouse ile TIK-layıp aldığımızda bunlarla ilgili yerel diskimizdeki bazı programların çalışmasını isteyebiliriz. Bu tip DIŞ PROGRAMLAR, "helper applications" (yardımcı uygulamalar) olarak adlandırılırlar.

Web ortamının aslında çok değişik kompozit verilerden oluştuğunu söylemiştik. İlk zamanlarda bu, yazı, standart ses dosyası (wav) ve resim dosyası (gif) iken, daha sonra bunlara daha farklı tipte veriler katıldılar: Video formatları (.mov, .mpeg, .avi), değişik resim formatları (.jpeg, .png vb.), ses formatları (.mid, .au) diğer bazı formatlar (Live3D, Shockwave, RealAudio) gibi.. Farklı formatlardaki verilerin kullanımı yaygınlaştıkça, yardımcı uygulamalar yerine, doğrudan Web Listeleyici programlara eklenebilen bir mekanizma çıktı ortaya : Plug-In. Söz gelimi, MIDI formatındaki müzik dosyaları içeren bir arşive girdiğinizde, eğer MIDI-PlugIn'iniz yüklü ise, anında bu tip dosyaları çalabilirsiniz. Ya da, Quick Time (.mov) film dosyalarının olduğu bir siteye bağlandığınızda, eğer Quick Time Plug-In yuklemişseniz, gene, Web ortamınızı terketmeden (çoğunlukla dosyayı almaya başladığınız andan itibaren) seyredebilirsiniz.

Plug-In ler ile çalıştırılan uygulamalar, sanki Web Sisteminin bir parçası imiş gibi davranmaktadır (MIDI Plug-In de, web listeleyicinizin bir köşesinde bir kontrol panelinin çıkması gibi).

Netscape ve Microsoft Internet Explorer, Plug-In teknolojisini desteklemektedir. Eğer kullandığınız listeleyici (browser), sizde yüklü olmayan bir "Plug-In" kullanan bir uygulama ile karşılaşırsa, otomatik olarak ilgili "Plug-In" dosyalarını alabilir ve sisteminize yükleyebilir.


--------------------------------------------------------------------------------

16. Bookmark nedir?

Web üzerinden sıkça bağlandığımız servislere ait URL satırlarını saklamamımızı, böylece tek seferde o uzun URL satırını yazmadan ilgili servise erişmemizi olanaklı kılan bir özelliktir ve tüm Web Browser'larda bulunur. Browser'lardaki "Add Bookmark" benzeri bir seçenek kullanıldığında o an bulunduğumuz noktaya ait URL satırı bir "Bookmark" olarak kaydedilir. Bookmark, genellikle, kullandığımız Web Browser menüleri arasında ayrı bir menü olarak görünüz ve her eklediğimiz URL, ilgili menüye ilave 1 satır ekler. Bookmark'ları harici (bir yere bağlğ değilken) olarak ta oluşturmak mümkündür. Bookmark, çok yararlı bir mekanizmadır. Mutlaka kullanmaya çalışmalıyız. msie 'de, Bookmark yerine "Favorites" (Favori Linkler?) kullanılmaktadır. Kullanımı "Bookmark" ile aynıdır.


--------------------------------------------------------------------------------

17. Bir dosyayı ekrana listelemek yerine yerel diskime saklamak istiyorum. Ne yapmalıyım?

Web'de gezinirken karşılaştığımız bağlantıların (link) bazıları birtakım programlara, ya da dökümanlara olabilir. Normal şartlar altında, bir bağlantı (link) fare ile seçildiğinde, ilgili linkten gelen bilgiler öncelikle web listeleyicinizin ekranına gelmeye çalışır. Söz gelimi, .GIF uzantılı bir resim dosyasına bağlantı (link) varsa ve biz bu bağlantıyı belirten yolu seçmişsek (üzerine gelip fare ile tıklayarak) normal olarak browser o resimi ekrana görüntülemeye ve eğer tanımlanmışsa, bir yardımcı uygulama ya da plug-in kullanmaya çalışır. Bu dosyayı diske saklamak için, Netscape ve msie kullanıyorsak, üzerine gelip klavyedeki SHIFT tuşuna basılı durumda iken SOL fare tuşunu tıklatırsak ilgili döküman diske saklanacaktır. Mosaic'te 'Load to Local Disk' şeklinde bir seçenek te bulunmaktadır. Bu seçilerek tüm transferlerin diske olması da sağlanabilir. Bu kurallar, hem FTP hem de HTTP için geçerlidir.


--------------------------------------------------------------------------------

18. Web Sayfalarındaki resimleri kendi bilgisayarıma nasıl alırım?

Eğer Netscape ya da msie kullanıyorsanız, saklamak istediğiniz resmin üzerine gelip farenin sağ tuşuna basarsanız, karşınıza bir pop-up menü sistemi çıkacaktır. Buradan "Save Image As" (netscape için) seçerek ilgili resmi kendi makinanıza (yerel diskinize) saklarsınız.

Mosaic, "Load to Local Disk" şeklinde bir seçenek sunmaktadır. Bu seçenek aktif hale getirilirse, sayfa yeniden listelendiğinde (reload) mosaic bize resimler için dosya adı soracaktır (diskimize saklamak için).


--------------------------------------------------------------------------------

19. Bağlandığım bir sayfayı herşeyi ile kaydedip, daha sonra buraya bağlanmadan kaydettiğim sayfayı listeleyebilir miyim? (Off-Line Browsing).
Bu mümkün. Bir sayfayı, daha sonra aynen listelemek için, sayfadaki tüm hiperlink objeleri (resim/ses vb) kaydetmeli ve her objenin link bilgisini, objeleri sakladığınız kendi makinanızdaki dizin bilgileri ile değiştirmelisiniz (yerel kopya/local copy). Ayrıca, sayfayı HTML formatında kaydetmelisiniz. Normal olarak her web listeleyicisi, yüklenen sayfanın HTML olarak yerel diske kaydedilmesine olanak tanır. Ancak, bu yöntem döküman içindeki resimcik ve diğer benzeri objeleri kaydetmeyecektir.

Bütün bunları el ile tek tek yapmak çok zahmetli. Bağlandığınız sayfaların yerel kopyalarını çıkaran yardımcı araçlar var. Netscape için, eğer Gold sürümünü kullanıyorsanız, sayfa yüklendikten sonra "Edit" tuşuna basarsanız, ilgili sayfa "Netscape Editör" ortamına gelir ve tüm linkler otomatik değişerek sayfayı ve bileşenlerini (tüm objeleri) diskinize saklayabilirsiniz. Daha sonraki bir zamanda, File menüsünden "Open File" ile ilgili HTML dosyasını çağırabilirsiniz. (Netscape Navigator Gold 3.01 sürümü, "frame" içeren sayfaları editör ortamına getiremiyor). Ayrıca, yine Netscape için, "Netscape Power Pack 2.0" (http://home.netscape.com/comprod/powerpack.html ) paketi içinde yer alan Netscape SmartMarks daha esnek bir yapı içinde dökümanların yerel kopyalarını çıkarmanızı sağlamaktadır.

Netscape 4.x kullanıyorsanız, sayfa yüklemesi bittikten sonra, "File" menüsünden Edit Page (ya da bir frame içindeyseniz "Edit Frame") seçilerek ilgili sayfayı 3.x'e benzer şekilde bir editör ortamına getirebilir, sonrasında da diskinize saklayabilirsiniz.

Web listeleyicileri, ziyaret edilen sitelerle ilgili aldıkları her şeyi "Cache" adı verilen bir geçici disk alanında tutarlar. Bu alanları analiz edip ziyaret ettiğiniz sayfaları tekrar alan bazı programlar mevcut. Bunların en meşhurlarından birisi UnMozify. Programın hem Netscape hem de MSIE için sürümleri var ve Win'95/NT altında çalışıyor. Raksnet Tucows (http://tucows.raksnet.com.tr/tucows) yansısından alabilirsiniz.

Bunların dışında, bir web sayfasını "herşeyiyle" alıp diskinize saklayan 3. parti programlar da var. Tucows arşivinde, Web Browsers ile ilgili kısımlarda birkaç tane bulabilirsiniz. Win'95/NT için Web Downloader isimindeki programı

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) adresinden alabilirsiniz. Program bedava (freeware).


--------------------------------------------------------------------------------

20. Bağlandığım bir sayfanın içeriğinin değişip değişmediğini nasıl anlayabilirim?

Herhangi bir anda, Web Listeleyicinizin "Reload" (Netscape için) tuşuna basarsanız, bağlandığınız sayfa en son haliyle yeniden listelenecektir. Günümüzde kullanılan web listeleyicileri, en son eriştikleri sayfalara ait bilgileri "cache" sistemi içinde sabit diskimizde bir süre saklamaktadırlar. Bu yüzden, bir siteye bağlandığımızda, belli bir sayfayı listelemişsek, o sayfaya her gidişimizde aynı içerik gelir. Reload ile, sayfanın o anda değişip değişmediğini saptayabiliriz.

Eğer amacınız siz bağlı olmasanız bile, belli bir sayfanın değişip değişmediği hakkında bilgi almaksa, bu işi yapan bir e-posta servisi var: URL Minder : <http://www.netmind.com/URL-minder/URL-minder.html URL Minder servisi, sizin istediğiniz sayfa (sayfalar?) değiştiğinde bunu size e-posta ile haber veren bir robot program. İlgili adresten kullanım ile ilgili gerekli bilgileri alabilirsiniz.

Öte yandan, eğer Netscape 4.x kullanıyorsanız, "Bookmark" olarak kaydettiğiniz tüm web sayfalarının son ziyaretinizden bu yana değişip değişmediğini anlayabilirsiniz. Bunun için, "Bookmark" editöründe iken "View" menüsünden "Update Bookmarks" ı seçmelisiniz.


--------------------------------------------------------------------------------

21. Web ile aradığım bir bilgiye en kolay nasıl ulaşırım? Popüler Arama/Sorgulama Sistemleri Nelerdir?

Internet üzerindeki kaynakları sorgulamak ve aradığımız bilgilere ulaşmak için kullandığımız Web üzerindeki tarama mekanizmaları ile ilgili ayrıntılı bilgiler 7. Bölüm'de (Internet Üzerinde (Bilgi, Dosya, Adres, Kişi Adı vb) Sorgulama Mekanizmaları ) verilmiştir.


--------------------------------------------------------------------------------

22. Web kullanarak kişi, adres, e-posta adresi, web adresi, telefon numarası vb sorgulama: Internet White Pages

Sorgulama Servisleri, çoğunlukla, ismini bildiğiniz bir kişinin (kayıtlıysa) e-posta, web adreslerini; bazen telefon numarası ve posta adreslerini bulmanızı sağlayacak ek servisler ve bu işi yapan özel Sorgulama servislerine linkler de sunmaktadırlar. Bunlar, genellikle, "Internet White Pages" olarak adlandırılır. Konu hakkında daha ayrıntılı bilgi, 7. Bölüm'de (Internet Üzerinde (Bilgi, Dosya, Adres, Kişi Adı vb) Sorgulama Mekanizmaları ) verilmiştir.


--------------------------------------------------------------------------------

23. Web kullanarak dosya/bilgisayar programı arama ve alma : Önemli Public Domain Dosya Merkezleri ve Sorgulama Servisleri

Dosya servisleri, geleneksel olarak, FTP siteleri olarak adlandırılır ve buralara FTP ile bağlanılarak programlar alınırdı. Aradığımız bir dosyayı bulmak içinse Archie kullanırdık. Hala, FTP erişimi ile dosya servisi sunan pek çok site var. Web sistemlerinin gelişmesi ile, dosya servisleri de yavaş yavaş FTP platformundan Web platformuna doğru kaymaktadırlar. Çok değişik konularda binlerce programın/dosyanın olduğu pek çok site var. Bu konuda ayrıntılı bilgi 7. Bölüm'de (Internet Üzerinde (Bilgi, Dosya, Adres, Kişi Adı vb) Sorgulama Mekanizmaları ) verilmiştir.


--------------------------------------------------------------------------------

24. Netscape konfigürasyonunu nasıl ayarlayabilirim?

Bu bölümde, Netscape Navigator Gold 2.x ve 3.x ve 4.x için konfigürasyon seçenekleri hakkında bazı bilgiler verilmiştir. Yeni çıkan 4.0 için konfigürasyon bilgileri aynı olmakla birlikte yeni ve veriliş şekilleri değişiktir. 4.0 sürümü için bu bilgilere Edit Menüsü altında "Preferences" seçilerek ulaşılabilir. Microsoft Internet Explorer için de benzer bilgiler birsonraki sürümle birlikte verilecek. Eğer doğrudan Netscape 4.x konfigürasyon seçeneklerine ulaşmak istiyorsanız buraya tıklayın.

Netscape 2.x ve 3.x için Konfigürasyon Seçenekleri

Netscape'in bu sürümlerine ait konfigürasyon seçenekleri ana menü sistemindeki "Options" seçeneğinde listelenmiş. Options altında asağıdaki kısımlar vardır:

General Preferences : Browser ile ilgili genel tanımlamalar, seçenekler
Editor Preferences (Gold Sürümünde) : Editör ile ilgili parametreler
Mail and News Preferences : e-posta ve news arayüzü parametreleri
Network Preferences : Doğrudan ağ ile olan haberleşme ile ilgili parametreler
Security Preferences : Güvenlik parametreleri
General Preferences :



Appearance : Toolbars kısmında, Netscape yardımcı ikon sisteminin nasıl olması gerektiği veriliyor (Sadece Ikon, Sadece Yazı, Yazı ve İkon birlikte (default)) Startup kısmında, Netscape ilk çalıştırıldığında hangi sayfanın geleceği, Browser, Mail ve News Sistemlerinden hangilerinin yükleneceği veriliyor.Link Styles kısmında ise, bir yere link belirten yazıların altı çizili gösterilip gösterilmeyeceği ve ziyaret edilen linklere ait bilgilerin ne kadar zaman sonra kaybolması gerektiği veriliyor. Yukarıdaki resimde, bazı örnek tanımlamalar gösterilmiştir.

Fonts : Browser ve diğer uygulamalarda, yazıların fontu ve punto olarak büyüklüğü burada tanımlanır.

Colors : Burada, Browser ile görüntülenen bilgilerin farklı reklerde ekrana gelmesi sağlanabilir. (Ziyaret edilen linkler farklı renkte, yazılar farklı renkte vb gibi)

Images : Burada, listelenen sayfalardaki resimlerin aktarım sırasında geldikçe görüntülenmesi sağlanabilir.

Apps : Telnet, tn3270, view için program adları ve geçici directory bilgileri verilir. Böylece, URL satırında telnet ve tn3270 de kullanılabilir.

Helpers: Burada, bazı özel dosya tipleri için aktarımın nereye olacağı (ekrana / dosyaya) ve eğer ekrana aktarım olacaksa hangi yardımcı programın kullanilacağı verilir. Bunlar yapılırken, dosyanın uzantısına göre türü belirlenir ve Netscape size 4 seçenek sunar (Action): 1) ilgili dosyayi ekrana görüntüle (View in Browser) 2) ilgili dosyayı doğrudan diske al (Save to Disk) 3) Ne yapılacağını kullanıciya sor (Prompt User) 4) ilgili dosya alındıktan sonra bir uygulama çalıştır. (Launch Application).

Netscape, TXT ve GIF dosyalarını ekrana (alınıyorken aynı anda) listeleyebilir. Bu durumda, .TXT ve .GIF uzantılar için 1 (View in Browser) seçilebilir. Ya da, bir ses dosyası alındıktan sonra bunu çalan bir program çağırmak isteyebiliriz. Bu durumda Launch Application seçilip ilgili program adı girilmeli.

Language: Netscape tarafından, browsing sırasında bazı dillere ait özel karakterlerin görüntülenmesini buradan sağlayabilirsiniz.

Mail and News Preferences :



Appearance : Burada, Netscape Mail kullanımında, mesajların görüntüleneceği fontlar seçilebilir. Eğer istenirse, Netscape Mail yerine başka bir mail programı da Netscape içinden çağırılabilir.

Composition : Gönderilen mailler ile ilgili bazı standartlar (8 bit ya da mime formatında gönderim) seçilebilir. Ayrıca gönderilen e,posta ve news'ların (istenirse) bir kopyasının tutulacağı dizin/dosya bilgileri de burada verilir.

Servers : Burada, SMTP Server kısmına, maillerinizi dağıtan mail servis makinasının adresi; POP3 Server kısmına, maillerinizi Netscape Mail ile okuyacağınız POP3 servisinin adresi yazılır. Ayrıca, POP3 servisindeki kullanıcı adınız da burada verilir. Burada ayrıca, mail-lerin saklanacağı dizin adı, POP3 ile aktarılabilecek mesajlar için bir üst sınır (Maximum message size), POP3 ile e-posta-lar kendi yerel makinanıza alındıktan sonra, pop3 servisinden maillerin kopyalarının silinip silinmeyeceği ve hangi aralıkta (on-line iken) POP3 ile gelen yeni e-posta kontrolünün yapılacağı verilir.

News kısmında, Netscape news kullanarak news okumayı planladığınız ANA news servisinin adresi, grup bilgilerinin tutulacağı dizin bilgisi ve tek seferde bir gruba ait en fazla kaç tane iletinin listeleneceği verilir. Netscape News, bir gruba ait iletilerden, sizin burada girdiğiniz sayı kadarını (tarih sırasına göre en yenilerini) gösterir.

Yukarıdaki resimde "Servers" ile ilgili bazı örnek tanımlamalar gösterilmiştir.

Identity : Bu kısımda sizinle ilgili kişisel bilgileri (Isim, e-mail adresi, Organizasyon Adı (News için) ve Mail için imza dosyası adı bilgileri verilir.

Organization: Bu kısımda, POP3 şifrenizin her seferinde girilip girilmeyeceği, benzer konulu news ve e-posta mesajlarının ağaç yapısı altında topluca (threat) gösterilip gösterilmeyeceği ile ilgili bilgiler girilir.

Network Preferences :



Cache : Burada Memory Cache ve Disk Cache bilgileri (kilobyte cinsinden) girilir. Netscape ile ziyaret ettiğiniz sitelere ait html döküman bilgileri Cache mekanizması içinde tutulabilir. Memory Cache, her Netscape çalıştırıldığında yeniden başlar. Disk Cache ise dolana kadar kalır. Aynı siteyi başka bir zaman yine ziyaret ettiğinizde, bazı bilgiler doğrudan disk cache ya da mümkünse memory cache sisteminden alınır böylece aktarım hızı artar. Buralara yazacağınız değerler, doğrudan bilgisayarınızın gücü ile ilgilidir. Sabir diskinizin büyüklüğüne ve bilgisayarınızın hafızasına uygun değerler girin. Yukarıdaki resimde örnek bir kullanım görülmektedir.

Connections : Number of Connections kısmında, Tek seferde Netscape'in kurabileceği max. bağlantı sayısı verilir. Bağlanılan sayfalarda başka yerlere, dosyalara linkler olabilir. Netscape, bunlardan aynı anda en fazla sizin yazdığınız kadarını yapar. Sayı arttıkça, söz gelimi, aynı anda sayfaya 10 tane resim gelir ama aktarım hızı da yavaşlar. 4 ya da 3 ideal rakamlardır. Network Buffer Size ise, network bağlantısında buffer'datutulacak veri uzunluğunu gösterir. Bu sayının artması iyi olmakla beraber, makinanızın performansını düşürebilir. Bu alan için, 32 kilobyte normal bir değerdir.

Proxies : Eğer internet bağlantınız bir "firewall" üzerinden oluyorsa, Ya da bir proxy servisi üzerinden internet erişiminin bazı avantajlarını kullanmak istiyorsanız bununla ilgili tanımlamalar bu alanda yapılır.

Protocols : Burada, Web üzerinden bazı formlar, bilgiler gönderdiğinizde, Netscape'in sizi bilgilendirmesini/uyarmasını sağlayabilirsiniz.

Languages : Netscape'in Java ve JavaScript uygulamalarını çalıştırıp çalıştırmayacağı burada verilir.

Security Preferences : Netscape kullanımındaki bazı güvenlik parametreleri (Gizlilik sertifikaları tanımlaması, gizli veri aktarımı vb) bu alana girilir.

Netscape 4.x için Konfigürasyon Seçenekleri

Netscape'in 4.x sürümüne ait konfigürasyon seçeneklerine "Edit" menüsünde "Preferences" seçeneği altından ulaşılabilir. Buradaki konfigürasyon seçenekleri 6 kısımda toplanmış. Bunlar :

Appearance : Netscape'in ilk açılışta hangi bileşenlerinin yükleneceği ve program araç çubuğunun görünümünün nasıl olacağı burada tanımlanmaktadır.
Navigator : Doğrudan Web listeleyicisai ile ilgili seçenekler burada tanımlanmaktadır.
Mail and Groups : e-posta ve news arayüzü parametreleri burada tanımlanmaktadır.
Composer : Netscape Communicator paketindeki HTML editörü ile ilgili seçenekler burada tanımlanmaktadır.
Offline : Eğer istenirse, öbek servislerine ait mesajlar toptan alınıp daha sonra Netscape off-line konumuna getirilerek bunlar internet bağlantımız kapalıyken de okunabilmektedir.
Advanced : Burada; proxy tanımlamaları, öbek mesajları için ayrılacak disk alanı ve programın kullanacağı disk ve hafıza cache miktarları verilmektedir.
Kullanımla ilgili ayrıntılar önümüzdeki sürümlerde verilecektir.


--------------------------------------------------------------------------------

25. Java, HotJava ve JavaScript

Java, Sun Microsystems tarafından geliştirilmiş, C++'yı andıran bir programlama dilidir. World Wide Web sayfaları içinde, HTML ile bütünleşik kullanılabilir. Java ile yazılmış bir kod, WWW sayfası içindedir ve browser tarafındann doğrudan çalıştırılabilir. Java kullanımı ile, Web sayfalarının dizaynı ve içerdikleri bilgiler değişmeye başlamıştır. Söz gelimi, Web ile bağlandığımız bir meteoroloji sitesindeki verileri, bizim belirlediğimiz bazı kurallar bütünü içinde işleyebilir ve sonucu Web ekranımızda görebiliriz. Bu iş, bir Java kodu yazılarak yapılabilir. Burada, web listeleyicimiz ile ilgili siteye bağlandığımızda, gerekli datalar ile birlikte, bu dataları işleyecek Java programı da (Java Applet) gelir ve bilgisayarımızda çalışır. Netscape 2.0 ve sonrası ve msie 3.0 ve sonrası Web Browser'lar Java uygulamalarını çalıştırabilecek kabiliyettedirler.

Burada önemli olan bir nokta var: Bağlandığımız websitesi'ndeki bilgilere müdahele edebiliyoruz. Bu, statik değil dinamik bir web ortamı anlamına gelir. Java ile ilgili daha ayrıntılı bilgi,

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) 'dan alınabilir.

Java, aslında, her yönüyle bir programlama dilidir ve bağımsız olarak ta kullanılabilir. Java kullanılarak yazılan bir Web Listeleyici bile var: HotJava. Benzer şekilde Java ile yazılmış bir TeX derleyicisi var: JavaTeX.

En son Java sürümü, JDK 1.0.2 (1997 başı itibarıyla) 'dir.

Java, kullanımı zor bir araçtır. Java'yı andıran ancak daha çok bir "script" (komut) dili olan, Netscape tarafından geliştirilmiş bir Java türevi var: Java Script. Java Script, Java'nın aksine, derlenmeden çalıştırılabilen bir script dilidir. HTML kısmında da görüleceği gibi, JavaScript, aslında ek HTML komutları gibi davranır. HTML dökümanları içinde JavaScript kullanımı oldukça yaygındır. Özellikle formlar, basit tarama kullanıcı arabirimleri, yerel bazı işlemler, pop-up bilgi ekranları vb gibi pek çok kullanım alanı vardır. JavaScript ile ilgili oldukça ayrıntılı bir dökümantasyon

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) adresinden alınabilir.

JavaScript'i anlatan başka bir döküman (yeni başlayanlar için oldukça yararlı olabilir);

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) (JavaScript Intro by Voodoo) den temin edilebilir.Aynı yerde, JavaScript ile ilgili diğer bazı servislere linkler ve örnek bazı JavaScript uygulamaları bulmak ta mümkün.


--------------------------------------------------------------------------------

26. ActiveX ve VBScript

ActiveX, çeşitli programlama araçlarından oluşan, ve web kullanıcısı ile bağlandığı site arasında interaktif (etkileşimli) bir ortam sağlayan (mesaj alanları, radio button'lar, menüler vb), Microsoft'un geliştirdiği ve Microsoft Internet Explorer 3.0 ile duyurduğu bir teknolojidir.

ActiveX bileşenleri ikiye ayrılabilir : (1) ActiveX controls (2) ActiveX documents. ActiveX Controls, mantık olarak Java Applet'lerine benzer ve HTML içinde kullanılabilir. ActiveX documents ise, kullanıcı tarafından görüntülenebilen ve listelenebilen (navigatable), HTML dışı her türlü objelerdir. ActiveX documents'e örnek olarak, Excel'de hazırlanmış bir tablo, bir Word dökümanı vb. verilebilir.

Hazır olarak, binlerce ActiveX kontrol aracı bulunabilir. Ayrıca, ActiveX bileşenleri, Java içinden kullanılabilir. ActiveX controls içeren sayfalar msie 3.0 ve sonrası bir web listeleyici ile görüntülenebilir. Ayrıca, Netscape için bir ActiveX PlugIn yüklenerek (windows versiyonunda) listeleme sağlanabilir.

ActiveX, şu an sadece Windows ortamında kullanılabilmektedir. Bu, en önemli dezavantajıdır. Microsoft, Unix ve Macintosh platformlarında da ActiveX kullanımı için uğraşmaktadır.

VBScript ise, Microsoft Visual Basic benzeri, nesneye dayalı bir Script dilidir. VBScript içinden OLE controls, Java Applets vb gibi objeler çağırılabilir VBScript ile ilgili daha ayrıntılı bilgi,

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) adresinden alınabilir.


--------------------------------------------------------------------------------

27. CGI Nedir?

CGI (Common Gateway Interface), Web Servisleri ile bu servislerin dışındaki programlar arasında etkileşim (ortak çalışma) platformu oluşturmak için geliştirilmiş bir standarttır. CGI, aslında bir programdır. Web'in statik yapısına, HTML kodu içinden çağrılan CGI programları dinamik bir nitelik kazandırmaktadır. En popüler CGI uygulamalarından birisi Web Sayaçlarıdır. Web sayfalarını kaç kişinin ziyaret ettiğini saptayan küçük uygulamalar dış program olarak, bir web sayfası içinden çağrılabilir. CGI programları gerçek zamanlı çalışırlar. CGI'lerin önemli uygulama alanlarından birbaşkası da, web üzerinde doldurup gönderilen formlar üzerindeki bilgileri server tarafında değerlendirip kullanıcıya cevabı göndermektir.

CGI programları "çalıştırılabilir" kodlar olduğundan, bir başkası, kolaylıkla sizin sisteminizde program çalıştırabilir!! Bu yüzden, cgi kodları sistemde özel yerlerde tutulur ve o sistemin görevlilerinin denetimi altındadır.

CGI programları herhangi bir dilde yazılabilir : C, Fortran, Pascal, C++, Perl, Unix Shell, Visual Basic vb. CGI eğer C ya da Fortran gibi bir dilde yazılırsa, derlenmelidir. Perl ya da Unix Shell gibi ortamlar ise script ortamlardır ve bu şekilde yazılmış CGI Script'ler doğrudan çalıştırılabilir.

Özellikle Java ve JavaScript kullanımlarının yaygınlaşması, CGI'nin ilk zamanlardaki popüleritesini azaltmıştır. Öte yandan, CGI programları/scriptleri, bulundukları sistemde saklıdırlar ve çalıştıklarında o sistemin kaynaklarını kullanırlar. Oysa Java Appletleri ve JavaScript, doğrudan HTML döküman içinde onu çağıran web listeleyicisine gelirler ve burada icra edilebilirler. Bu da, Java Applet ve JavaScript'in CGI'ye göre önemli bir avantajıdır.


--------------------------------------------------------------------------------

28. Kendi Web Sayfamı Nasıl Oluşturabilirim?

Eğer elinizde sadece bir text editör varsa, biraz HTML bilmelisiniz. Ya da, basit bir HTML editörü bulmalısınız. Görsel html editörlerine en iyi örnek Netscape Navigator Gold Editor'dür. HTML kısmında da görüleceği gibi, aslında Web sayfaları, içinde düzyazı kodlar, Java Appletler, ActiveX komponentler, vb bulunduran ASCII dökümanlardır. Kullandığımız listeleyiciler bunları yorumlarlar.

Kendi Web Sayfa'nızı oluşturmak için size gerekenler :

Size Web Servisi verecek bir servis. (ISS'lerden hizmet alıyorsanız, kişisel web sayfası servisi verip vermediklerini kontroletmelisiniz). Bedava kişisel web sayfası servisi veren bir yer var :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) Buraya bağlandıktan sonra gerekli linkleri takip ederek kendinize bir web sayfası (ve isterseniz bir e-posta hesabı) oluşturabilirsiniz.
Bir Web Editörü. Aslında gerekmese de, işleri bir hayli kolaylaştırıyor.Netscape kullanıyorsanız, "Gold" sürümünü almanızı tavsiye ederim. Ana menüden "Edit" seçilerek Web Editör ortamına girebilirsiniz ve burada kendi web sayfanızı dizayn edebilirsiniz.
Eğer web sayfanızı kendi makinanızda (kendi PC'niz?) oluşturmuşsanız, sayfanız ile ilgili tüm HTML dökümanları ve buralarda kullandığınız tüm resim/animasyon vb. komponentleri size kişisel web sayfası servisi veren yere göndermelisiniz. Bu iş için FTP kullanabilirsiniz. Ancak, öncelikle,
ilgili dökümanları hangi dizinlere koymanız gerektiğini internet servis sağlayıcınızdan öğrenmelisiniz.
FTP erişimi olup olmadığını kontrol etmelisiniz.
Bazı web servislerine HTTP ile de dosya göndermek mümkündür. Bunu da sormalısınız. Netscape Editör vediğer editörlerin çoğunda, hazırladığınız HTML dökümanları tüm bileşenleri ile birlikte UPLOAD etme (Publishing) olanağı vardır. Bu özelliği de kullanabilirsiniz.

Linkler ve döküman içi dosya isimleri verirken biraz dikkat!!. HTML dökümanları kendi makinanızda hazırlıyorsanız, bazı linkler (resim dosyalarına vb) doğrudan kendi makinanızda birtakım dizin isimlerini içerebilir. Bundan kaçının. HTML içinde kullandığınız TÜM DOSYALARI aynı dizin içinde toplayıp link adresleri yerinde doğrudan bu dosyaların isimlerini (dizin bilgisi vermeden!!) yazın. Bu, kendi makinanızda dosyaları hazırlayıp başka bir yere upload etmeyi düşünüyorsanız çok önemli. Eğer, HTML'yi hazırladığınız ortam ile, dosyalara erişilecek web sitesi aynı ise endişelenmeye gerek yok.
Biraz Web kültürü. Ziyaret ettiğiniz diğer sayfaların nasıl yapıldığını görebilirsiniz. Netscape için, View menüsünden "Document Source" seçildiğinde, HTML sayfasının orijinal düzyazı kodunu görebilirsiniz.
Web sayfanızın adresini Servis Sağlayıcınızdan tam olarak öğrenin.
Web sitenizi arkadaşlarınıza duyurmadan önce, her yönüyle çalışıp çalışmadığını kontrol edin.

--------------------------------------------------------------------------------

29. Güvenlikli ve Güvenliksiz (Secure/Unsecure) Web Erişimi Nedir?

Internet üzerinde bazı verilerin iletimi, bu veriler şifrelenerek yapılır. Buna secure transmission (güvenli iletim, encryption) de denebilir. Özellikle, web üzerinde bazı formların doldurulması yoluyla gönderilen bilgiler, otomatik olarak web listeleyicisi tarafından şifrelenerek gönderilebilir. Her iki taraftaki web sistemlerinin, şifreleme mekanizması konusunda uyumlu olması lazım. secure/unsecure iletimler sırasında Netscape sizi uyarır. Güvenlikli modda iletilen sayfaların uzantıları "shtml" olmaktadır. Eğer web üzerinde doldurduğunuz ve göndermek üzere olduğunuz bir formdaki bilgiler önemli ise (kredi kartı numarası, adres vb) ve Netscape sizi, bunun güvenliksiz (unsecure) bir iletim olacağı konusunda uyarıyorsa, belki de işlemi iptal etmeniz kendi yararınıza. SHTML, SSL (Secure Socket Layer) ve benzeri konularda ve genel olarak internette güvenlik ile ilgili daha fazla bilgiyi

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) adresinden almak mümkün. Ayrıca,

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) ve

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) (Internet güvenlik kitleri) adresleri de bu konuda bilgiler bulunabilecek diğer başlangıç noktaları.


--------------------------------------------------------------------------------

30. Sadece e-posta erişimim var. Hala Web kullanma şansım var mı?

web erişimi için en iyi yol, kendi makinanızda web listeleyici programı çalıştırmaktır. Ancak, istenirse e-mail ile web (biraz zahmetli de olsa) kullanılabilir. adresine e-posta mesajı içinde bazı komutlar göndererek web linklerine ulaşabilirsiniz. Genel komut formatı : GO URL şeklindedir (GO

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) size, Bilkent Web servisinin ilk sayfasını gönderecektir). Mail içinde göndereceğiniz "help" komutu kullanım ile ilgili ayrıntılı bilgileri size e-posta ile gönderecektir.


--------------------------------------------------------------------------------

31. Telnet üzerinden Web kullanımı

Aşağıdaki siteler, buralara telnet ile bağlandığınızda size web erişimi servisi vermektedirler :

telnet.w3.org W3 consortium tarafından sağlanan bir web listeleyici.
www.cc.ukans.edu Lynx browser. vt100 terminal emülasyonu ile telnet yapmalısınız. Log in adı : www.
www.njit.edu (telnet 128.235.163.2) Log in adı: www. vt100 emülasyonu gerekiyor.
www.huji.ac.il login adı: www. linemode browser
info.funet.fi ( telnet 128.214.6.102). Log in adı: www. Lynx de dahil birkaç tane farklı web browser seçebilirsiniz.
fserv.kfki.hu Login adı: www.

--------------------------------------------------------------------------------

32. Web kullanımı ile ilgili akılda tutulması gerekenler

Rastladığınız ilginç siteleri "Bookmark" etmeyi unutmayın. Sonradan ziyaret etmek istediğinizde bulmanız çok kolay olur.
Kullandığınız Web Listeleyicisinin yeteneklerini iyi öğrenmeye çalışın. Pek çok web listeleyicisinde, hazır site grup adreslerine (Konu katalogları) doğrudan menülerden erişilebilir!! Ayrıca, ziyaret ettiğiniz sayfaların HTML kodlarını web listeleyicinizle görebilme şansınız var. Bu da önemli bir araç.
Bir Web Arama/Tarama servisinin kullanımını iyice öğrenin.
Ziyaret ettiğiniz sayfalardaki hoşunuza giden "icon resimleri" ve "animated gif" leri kendi diskinize saklayın (eğer siz de web sayfası hazırlıyorsanız). Çok lazım oluyorlar!!
Web ve Usenet oldukça fazla miktarda bağımlılık yapar. Dikkat edin, diğer işleriniz aksamasın!
Web üzerinde bir form doldurarak gönderdiğiniz bilgiler, eğer iletim modu güvenli (secure) değilse- üçüncü kişiler tarafından görülebilir. Bu konuda dikkatli olun. Önemli bilgileri, non-secure bir modda göndermeyin. Netscape, bu gibi durumlarda kullanıcıyı uyarır. Kullandığınız web listeleyicisi sizi uyarıyorsa, lütfen uyarıyı okuyun. Son pişmanlık fayda etmez.

--------------------------------------------------------------------------------

33. Web Televizyonu (Web TV) nedir?

Web TV, World Wide Web sitelerine televizyon teknolojisi kullanarak erişimi sağlayan yeni bir oluşumdur. Standard televizyonlara, kablo tv kutularına benzer bir düzenek eklenerek web erişimi sağlanıyor. Çok yeni olan bu uygulama, özellikle ABD'de yaygınlaşmakta. Televizyonlara eklenen web düzenekleri, aslında küçük bir bilgisayar gibi. Web erişimini sağlayan Netscape yazılımı, modem, bir el kontrol cihazı (fare gibi) ve kendi içinde kayıtlı pek çok web sitesi adresinden oluşmakta. web sayfaları, doğrudan televizyon ekranına yönlendirilmektedir. Istenirse, bir klavye ve küçük bir disk ünitesi de bağlanabilmektedir. webtv access servisi veren internet servis sağlayıcıları da ortaya çıkmaya başlamışlardır.

Televizyon kullanımının ne kadar yaygın olduğu düşünülürse, büyük oranda mevcut altyapıyı kullanan WebTV'nin, Internet'in halka yayılması konusunda önemli bir işlevinin olabileceğini söyleyebiliriz. WebTV kutuları (1997 başı itibarıyla) 300 US$ civarında bir paraya satılıyor. Klavyenin fiyatı da yaklaşık 60 US$.

WebTV'ye benzer bir diğer ürün de Network PC. Bunlar da, doğrudan internet kullanımına odaklanmış, sınırlı sayıda hafıza, disk kapasitesi ve cpu hızı olan bilgisayarlardır.


--------------------------------------------------------------------------------

34. Bağlandığım Web sayfalarındaki bazı Türkçe harfleri düzgün göremiyorum, sorun ne?

Bu sorunun kaynağı, web listeleyicilerinin çoğunun latin1 esaslı bir kodlama kullandıkları ve Türkçe'nin de Latin1 ailesinde olmadığı şeklinde kısaca açıklanabilir. Eğer Netscape kullanıyorsanız, Options menüsünden "Document Encoding" olarak Turkish (Türkçe) seçin. msie için, bunun sorun olmaması lazım.


--------------------------------------------------------------------------------

35. Bedava kişisel Web sayfası hizmeti veren servisler

Evet var, ve bunların sayıları her geçen gün artmaktadır. Bu siteler, genellikle, bir web listeleyicisi (istemci, browser, tarayıcı) ile erişilebilen bir kullanıcı ara yüzü ile, kişilere kendi ev sayfalarını hazırlama ve saklama servisi vermektedir. Böyle merkezler, daha çok reklam gelirleri ve bazı sponsorluklar yolu ile bu servisleri bedavaya verebilmektedir. Web ortamının, her geçen gün, ticari amaçlı olarak daha fazla kullanılacağını düşünürsek, burada bu servislerin argümanı : "üyelerine bazı paralı servislerin ve ürünlerin kataloglarını tanıtmak, reklamını yapmak" şeklinde olabilir. Nedeni ne olursa olsun en önemlisi, bu servisin bedava olması. Burada da, bedava e-posta hesap servislerinde olduğu gibi, çok önemli potansiyel güvenlik problemleri var. Önümüzdeki aylarda bu konuda da hararetli tartışmalar olabilir. Eğer kişisel web sayfanız yoksa aşağıdaki adresleri bir deneyin.

Geocities :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Tripod :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Angel Fire :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Home Pages for Homeless :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
CRHome Student Web :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Free Town :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
NorthWest Voyager :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Hompage Central :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
WebSight Magazine Free Home Page :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Net Hosting :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Paradigm-Net Free Home Page :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
PHooL Communications :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Info Chase :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Inca :

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile)
Bu servisleri, kötü kullanım ile suistimal etmemek ve kullanım kurallarına uymak ta bir internet etiğidir. Tabii ki en iyisi, web sayfanızın bulunduğunuz sitede olması. Web sayfası servisi artık standart bir internet hizmeti haline geldi. Hemen heme tüm İSS şirketler ve üniversitelerin çoğu kullanıcılarına bu hizmeti vermektedirler.


--------------------------------------------------------------------------------

36. VRML (Virtual Reality Modelling Language)

Web üzerinde, 3 boyutlu ortamlar içinde gezinmemizi ve bilgilere ulaşmamızı sağlayan bir dil. VRML içeren sayfalara bağlandığımızda, bir linkten ötekine giderek değişik sayfalara ulaşmak yerine, 3 boyutlu bir ortamda, odadan odaya geziniyoruz. Bu, görsel olarak web'i daha farklı bir hale getiriyor. VRML sayfaları ancak bu dili destekleyen bir web listeleyicisi ile görülebilir. VRML plug-in'leri, Mosaic, Netscape ve msie için mevcuttur. VRML içeren bir sayfa görmek için, VRML Arc Galery, World's Media Festival (http://www.arc.org/vrml) adresini ziyaret edebilirsiniz. VRML hakkında daha fazla bilgi ve gerekli linkler için,

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) FAQ dökümanına da bakılabilir.

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) adresinde ise, VRML 1.0 standardına ilişkin dökümantasyona ulaşılabilir.


--------------------------------------------------------------------------------

37. Web için Proxy Servis Tanımlamaları

1. Bölüm'de anlatılan Proxy sunucularının en popüler kullanım alanlarından biri de web 'dir. Web için proxy sunucu tanımlaması kullandığınız web listeleyicisine bağlı olarak değişir. Aşağıda, en popüler web listeyeyicileri için Proxy tanımlamalarının nasıl yapıldığı kısaca anlatılmaktadır :

Netscape (Unix, Mac ve Windows) :

2.x için, Options -> Preferences menüsünden 'Mail and Proxies' 'i seçin. 3.x için ise, Options->Network Preferences menüsünden 'Proxies' i seçin. Buradan Proxy setup'ını yapabilirsiniz. Web, FTP, Wais ve Gopher için, ilgili Proxy adreslerini "Manual Proxy Configuration" altında verebilirsiniz. Adresle birlikte, ilgili port numarasını da girmelisiniz. Bu numara genellikle 8080 dir. Aynı menüde, eğer isterseniz, bazı siteler için "proxy" kullanmayacağınızı da belirtebilirsiniz. Özellikle (aynı domaindeki) yerel adreslerde proxy kullanımı gereksizdir.

Netscape 4.x sürümü için Proxy ayarları Edit->Preferences->Advanced->Proxies altında. Buradan "Manual Proxy Configuration" seçilerek ilgili parametreler girilebilir.

Microsoft Explorer :

3.x için, View -> Set Proxy Server menüsünden; 4.x için View -> Internet Options -> Connections menüsünden seçilebilir.


--------------------------------------------------------------------------------

38. Push Teknolojisi Nedir?

Netscape ve Microsoft'un 4.0 sürüm numaralı web istemcileri (listeleyici, gezgin, browser) ile birlikte yeni bir bileşen daha geliyor. Bu bileşen, Netscape için Netcaster, MSIE için ise Active Channel. Bunların temel amaçları, dünya üzerindeki çeşitli haber/bilgi kaynaklarından ilgi alanımıza giren konulardaki bilgileri derleyerek bilgisayarımıza aktarmak ve bu bilgileri sıkça güncellemek. Böylece, web'de fazla dolaşmadan pekçok bilgi ve güncel habere kolayca ulaşmak mümkün. 1997 sonlarında "push teknolojisi" için bilgilerin aktarım ve sunum standartı henüz konabilmiş değil. Netscape ve Microsoft bu konuda farklı stratejiler ve standartlar izlemektedirler.


--------------------------------------------------------------------------------

39. Web'in geleceği

1994'ten sonra yaşananlar göstermektedir ki, bu konuda şimdiden tam bir tahmin yapmak imkansız. Web, değişik konular ve disiplinler için bir sunu ortamı. Görsel zenginlik, kullanım kolaylığı ve süreklilik/akıcılık içeren pek çok öğe web ile bütünleşik bir yapıda olmaktadır ve yenileri de olacaktır. Mevcut duruma ve gelişmelere bakıldığında Web tabanlı sistemlerin önümüzdeki yıllarda (günlerde?) aşağıdaki alanlarda yoğun kullanılacağını söyleyebiliriz.

Yayıncılık, Basın-Yayın : Daha şimdiden, web ortamları, basın-yayın kuruluşları ve yayınevleri tarafından çok etkin kullanılmaya başlanmıştır. Önümüzdeki yıllarda şu an şaşırarak ve merak içinde izlediğimiz bu çalışmalar rutin haline gelebilir ve kağıtsız bir yayıncılık ortamı web üzerinde boy gösterebilir. Bunun ilk örnekleri, daha çok bilimsel dergilerde kendini göstermiştir.

kardeş teşekkürler çok okunduğu için buraya koydum demişsin bence yerinede koysan okunurdu

ewet arkadasım sana katılıyorum :)

[+] çok güzel ama yeri burası değil ilgilenenler her halükarda bulurlar zaten

Geyiq'ten taşıdım ok;)

işe yarar bilgilermiş tşkkrler crazyDJ

Bişey diil yaws görevimiz;)

Saol gerçekten de güzel paylaşım.

çok güzel.. EmEğE sAyGı

Saol:)

emeğine sağlık

saol

saol

Saol