Hasta hakları yönetmeliği-2

BESINCI BÖLÜM
Tibbi Müdahalede Hastanin Rizasi

Hastanin Rizasi ve Izin
Madde 24- Tibbi müdahalelerde hastanin rizasi gerekir. Hasta küçük veya mahcur ise velisinden veya vasisinden izin alinir. Hastanin, velisinin veya vasisinin olmadigi veya hazir bulunamadigi veya hastanin ifade gücünün olmadigi hallerde, bu sart aranmaz.
Kanuni temsilci tarafindan muvafakat verilmeyen hallerde, müdahalede bulunmak tibben gerekli ise, velayet ve vesayet altindaki hastaya tibbi müdahalede bulunulabilmesi; Türk Medeni Kanunu`nun 272 nci ve 431 inci maddeleri uyarinca mahkeme kararina baglidir.
Kanuni temsilciden veya mahkemeden izin alinmasi zaman gerektirecek ve hastaya derhal müdahale edilmedigi takdirde hayati veya hayati organlarindan birisi tehdit altina girecek ise, izin sarti aranmaz.
Üçüncü fikrada belirtilen ve hayati veya hayati organlardan birisini tehdit eden acil haller haricinde, rizanin her zaman geri alinmasi mümkündür. Rizanin geri alinmasi, hastanin tedaviyi reddetmesi anlamina gelir.
Rizanin müdahale basladiktan sonra geri alinmasi, ancak tibbi yönden sakinca bulunmamasi sartina baglidir.

Tedaviyi Reddetme ve Durdurma
Madde 25- Kanunen zorunlu olan haller disinda ve dogabilecek olumsuz sonuçlarin sorumlulugu hastaya ait olmak üzere; hasta kendisine uygulanmasi planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasini istemek hakkina sahiptir. Bu halde, tedavinin uygulanmama- sindan dogacak sonuçlarin hastaya veya kanuni temsilcilerine veyahut yakinlarina anlatilmasi ve bunu gösteren yazili belge alinmasi gerekir.
Bu hakkin kullanilmasi, hastanin saglik kurulusuna tekrar müracaatinde hasta aleyhine kullanilamaz.

Küçügün veya Mahcurun Tibbi Müdahaleye Istiraki
Madde 26- Kanuni temsilcinin muvafakatinin gerektigi ve yeterli oldugu hallerde dahi, mümkün oldugu ölçüde küçük veya mahcur olan hastanin dinlenmesi suretiyle tibbi müdahaleye istiraki saglanir.

Alisilmis Olmayan Tedavi Usullerinin Uygulanmasi
Madde 27- Klinik veya laboratuar muayeneleri sonucunda bilinen klasik tedavi metodlarinin hastaya fayda vermeyeceginin sabit olmasi ve daha evvel deney hayvanlari üzerinde kafi derecede tecrübe edilmek suretiyle faydali tesirlerinin anlasilmasi ve hastanin rizasinin bulunmasi sartlari birlikte mevcut oldugunda, bilinen klasik tedavi metodlari yerine baska bir tedavi usulü uygulanabilir. Ayrica, bilinen klasik tedavi metodu disindaki bir metodun uygulanabilmesi için, hastaya faydali olacaginin ve bu tedavinin bilinen klasik tedavi usullerinden daha elverissiz sonuç vermeyeceginin muhtemel olmasi da sarttir.
Evvelce tecrübe edilmemis bir tibbi tedavi ve müdahale usulü, ancak zarar vermeyeceginin ve hastayi kurtaracaginin mutlak olarak öngörülmesi halinde yapilabilir.
Altinci Bölüm`de yeralan hükümler saklidir.

Rizanin Sekli ve Geçerliligi
Madde 28- Mevzuatin öngördügü istisnalar disinda, riza herhangi bir sekle bagli degildir.
Hukuka ve ahlaka aykiri olarak alinan riza hükümsüzdür ve bu sekilde alinan rizaya dayanilarak müdahalede bulunulamaz.

Organ ve Doku Alinmasinda Riza
Madde 29- 18 yasindan küçük ve mümeyyiz olmayanlardan organ ve doku alinamaz. Bu sartlari tamam olanlardan teshis, tedavi ve bilimsel amaçlar ile organ veya doku alinmasi, 2238 sayili Organ ve Doku Alinmasi, Saklanmasi ve NakliHakkinda Kanun`un 6 nci maddesinde öngörülen yazili sekil sartina tabidir. Ölüden organ ve doku alinma sarti ve cesetlerin bilimsel arastirma için muhafazasi hususunda 2238 sayili Kanun`un 14 üncü maddesi hükümleri saklidir.

Aile Planlanmasi Hizmetleri ve Gebeligin Sona Erdirilmesi
Madde 30- Ilgilinin rizasi mevcut olsun veya olmasin, Bakanlik tarafindan tespit edilmis olanlar disindaki ilaç ve araçlar aile planlamasi hizmetlerinde kullanilamaz.
Gebeligin sona erdirilmesi, 2827 sayili Nüfus Planlamasi Hakkinda Kanun ile öngörülen sartlara tabidir.
Sterilizasyon ve gebeligin sona erdirilmesi hallerinde, hastanin rizasi ile evli ise esinin de rizasi gereklidir.

Rizanin Kapsami
Madde 31- Riza alinirken hastanin veya kanuni temsilcisinin tibbi müdahalenin konusu ve sonuçlari hakkinda bilgilendirilip aydinlatilmasi esastir.
Hastanin, uygulanacak tibbi müdahale için verdigi riza, bu müdahalenin gerektirdigi sair tibbi islemleri de kapsar. Ancak, tibbi islemlerin uygulanmasinda, bu Yönetmelik`te ve diger mevzuatta belirlenen haklarin ihlal edilmemesi için azami ihtimam gösterilir.

ALTINCI BÖLÜM
Tibbi Arastirmalar

Tibbi Arastirmalarda Riza
Madde 32- Hiç kimse; Bakanligin izni ve kendi rizasi bulunmaksizin, tecrübe, arastirma veya egitim amaçli hiçbir tibbi müdahale konusu yapilamaz.
Tibbi arastirmalardan beklenen tibbi fayda ve toplum menfaati, üzerinde arastirma yapilmasina riza gösteren gönüllünün hayatindan ve vücut bütünlügünün korunmasindan üstün tutulamaz.
Tibbi arastirmalar, sadece, mevzuata göre arastirmada bulunmayan yetkili ve yeterli tibbi bilgi ve tecrübeyi haiz olan personel tarafindan, mevzuat ile belirlenmis bulunan yerlerde yürütülür.
Gönüllünün tibbi arastirmaya riza göstermis olmasi, bu arastirmada görev alan personelin sorumlulugunu ortadan kaldirmaz.

Gönüllünün Korunmasi ve Bilgilendirilmesi
Madde 33- Arastirmalarda, gönüllünün sagligina ve diger kisilik haklarina zarar verilmemesi için gereken bütün tedbirler alinir. Arastirmanin gönüllüye verecegi muhtemel zararlar önceden tespit edilemedigi takdirde; gönüllü, rizasi bulunsa dahi, arastirma konusu yapilamaz.
Gönüllü; arastirmanin maksadi, usulü, muhtemel faydalari ve zararlari ve arastirmaya istirak etmekten vazgeçebilecegi ve arastirmanin her safhasinda baslangiçda verdigi rizayi geri alabilecegi hususlarinda, önceden yeterince bilgilendirilir.

Riza Alinmasinin Usülü ve Sekli
Madde 34- Tibbi arastirma hakkinda yeterince bilgilendirilmis olan gönüllünün rizasinin maddi veya manevi hiçbir baski altinda olmaksizin, tamamen serbest iradesine dayanilarak alinmasina azami ihtimam gösterilir.
Tibbi arastirmalarda riza yazili sekil sartina tabidir.

Küçüklerin ve Mümeyyiz Olmayanlarin Durumu
Madde 35- Resit ve mümeyyiz olmayanlara, kendilerine faydasi olmadan, sirf tibbi arastirma amaci güden tibbi müdahaleler hiçbir surette tatbik edilemez. Faydalari bulunmasi sarti ile resit ve mümeyyiz olmayanlar üzerinde tibbi arastirma yapilmasi, velilerinin veya vasilerinin rizasina baglidir.
Kanuni temsilci tarafindan muvafakat verilmeyen hallerde, 24 üncü maddenin ikinci fikrasi hükmü uygulanir.

Ilaç ve Terkiplerin Arastirma Amaciyla Kullanimi
Madde 36- Özel mevzuatina göre izin veya ruhsat alinmis olsa dahi, sirf tibbi arastirma amaci ile hasta üzerinde kendi rizasi ve Bakanligin izni bulunmaksizin hiçbir ilaç ve terkip kullanilamaz.
Ilaç ve terkiplerin tibbi arastirmada kullanimi, 29/11/1993 tarihli ve 21480 sayili Resmi Gazete`de yayimlanan Ilaç Arastirmalari Hakkinda Yönetmelik hükümlerine tabidir.

YEDINCI BÖLÜM
Diger Haklar

Güvenligin Saglanmasi
Madde 37- Herkesin, saglik kurum ve kuruluslarinda güvenlik içinde olmayi bekleme ve bunu istemek haklari vardir.
Bütün saglik kurum ve kuruluslari, hastalarin ve ziyaretçi ve refakatçi gibi yakinlarinin can ve mal güvenliklerinin korunmasi ve saglanmasi için gerekli tedbirleri almak zorundadirlar.
Tutuklu ve hükümlerin saglik kurum ve kuruluslarinda muhafazalari ile ilgili özel mevzuat hükümleri saklidir.

Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Faydalanma
Madde 38- Saglik kurum ve kuruluslarinin imkanlari ölçüsünde hastalara dini vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken tedbirler alinir.
Kurum hizmetlerinde aksamalara sebebiyet verilmemek, baskalarini rahatsiz etmemek ve personelce düzenlenip yürütülen tibbi tedaviye hiç bir sekilde müdahalede bulunulmamak sarti ile hastalara dini telkinde bulunmak ve onlari manevi yönden desteklemek üzere talepleri halinde, dini inançlarina uygun olan din görevlisi davet edilir. Bunun için, saglik kurum ve kuruluslarinda uygun zaman ve mekan belirlenir.
Ifadeye muktedir olmayip da dini inanci bilinen ve kimsesiz olan agoni halindeki hastalar için de, talep sarti aranmaksizin, dini inançlarina uygun olan din görevlisi çagrilir.
Bu haklarin nasil ve ne zaman kullanilacagi ve bu konuda alinacak tedbirler, saglik kurulusunun çalisma usul ve esaslarini gösteren mevzuatta ayrica düzenlenir.

Insani Degerlere Saygi Gösterilmesi ve Ziyaret
Madde 39- Hasta, kisilik degerlerine uygun bir sekilde ve ortamda saglik hizmetlerinden faydalanma hakkina sahiptir.
Saglik hizmetlerinde görev alan bütün personel; hastalara, yakinlarina ve ziyaretçilere güleryüzlü, nazik, sefkatli ve saglik hizmetleri ile ilgili mevzuat ve bu Yönetmelik hükümlerine uygun sekilde davranmak zorundadir.
Saglik hizmetlerinin her safhasinda, hastalara, onlarin bedeni ve ruhi durumlari dikkate alinarak, hangi islemin neden ve nasil yapildigi, yapilacagi ve bekletilmeleri sözkonusu ise, bekletilmenin sebepleri hususunda gerekli ve yeterli bilgi verilir.
Saglik kurum ve kuruluslarinda, insan haysiyetine yakisir gereken her türlü hijyenik sartlarin saglanmasi, gürültünün ve rahatsiz edici diger bütün etkenlerin bertaraf edilmesi esastir. Gerektiginde, bu hususlar hasta tarafindan talep konusu yapilabilir.
Hasta ziyaretçilerinin kabul edilmesi, kurum veya kurulusca belirlenen usul ve esaslara uygun olarak ve hastalarin huzur ve sükunlarini bozacak fiil ve tutumlara sebebiyet vermeyecek sekilde gerçeklestirilir ve bu konuda gereken tedbirler alinir.

Refakatçi Bulundurma
Madde 40- Muayene ve tedavi sirasinda hastaya yardimci olmak üzere; mevzuatin ve kurum imkanlarinin elverdigi ve hastanin saglik durumunun gerektirdigi ölçüde, tedaviden sorumlu olan tabibin uygun görmesine bagli olarak, refakatçi bulundurulmasi istenebilir.
Bu hakkin nasil ve ne zaman kullanilacagi ve bu konuda alinacak tedbirler, saglik kurum ve kurulusunun çalisma usül ve esaslarini gösteren mevzuata ayrica düzenlenir.

Hizmetin Saglik Kurum ve Kurulusu Disinda Verilmesi
Madde 41- Hastalar, asagidaki hallerde saglik hizmetlerinden bulunduklari yerlerde de faydalanabilirler:
a) Koruyucu saglik hizmetlerinin verilmesinde,
b) Tibbi sebeplerden dolayi saglik kurulusuna bizzat gidilemeyen veya götürülemeyen hallerde,
c) Tabii afetler gibi olaganüstü hallerde.
Hizmetin saglik kurulusu disinda verilmesi ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlik tarafindan ayrica düzenlenir.

SEKIZINCI BÖLÜM
Sorumluluk ve Hukuki Korunma Yollari

Müracaat, Sikayet ve Dava Hakki
Madde 42- Hastanin ve hasta ile ilgili bulunanlarin, hasta haklarinin ihlali halinde, mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, sikayet ve dava haklari vardir.

Saglik Kurum ve Kuruluslarinin Sorumlulugu
Madde 43- Hasta haklarinin ihlali halinde, personeli istihdam eden kurum ve kurulus aleyhine maddi veya manevi veyahut hem maddi ve hem de manevi tazminat davasi açilabilir.
Ancak, aleyhine dava açilacak merciin kamu kurum ve kurulusu olmasi halinde;
a) 2577 sayili Idari Yargilama Usulü Kanunu`nun 12 nci maddesine göre; hakkin bir idari islem dolayisi ile ihlal edilmesi halinde ilgililer, dogrudan dogruya tam yargi davasi veya iptal ve tam yargi davalarini birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davasi açarak bu davanin karara baglanmasi üzerine dava açma süresi içerisinde tam yargi davasi açabilirler.
b) Ayni Kanun`un 13 üncü maddesi uyarinca, zarar verici eylemin ögrenildigi tarihten itibaren en geç bir yil içinde maddi ve manevi tazminat olarak istenilen tazminat miktari ayri ayri gösterilerek idareye müracaat edilmesi ve talebin açikca veya zimnen reddi halinde kanuni süresi içinde idari yargi mercilerinde dava açilmasi gerekir.

Devlet Memuru veya Diger Kamu Görevlisi Personelin Sorumlulugu
Madde 44- Bu Yönetmelik`te gösterilmis olan hasta haklarinin fiilen kullanilmasina mani olan veya bu haklari baska sekilde ihlal eden personelin, cezai, mali ve inzibati sorumluluklarinin tamami veya bunlardan bir kismi dogabilir.
Birinci fikrada belirtilen sorumluluklar haricinde, ihlalin durumuna göre, personeli istihdam eden kurum ve kurulus tarafindan personel hakkinda uygulanacak idari tedbir ve müeyyideler saklidir.

Kamu Personelinin Sorumlulugunu Tesbit Usulü
Madde 45- Kamu kurum ve kuruluslarinda görevli personelin, hasta haklarini ihlal eden fiil ve halleri, sikayet halinde veya idarece kendiliginden tespit edildiginde, hadisenin takibi, sorusturulmasi ve gerekir ise müeyyideye baglanmasi için dogrudan valiliklerce veyahut Bakanlik veya personelin görevli oldugu kurumlar tarafindan müfettis veya muhakkik görevlendirilir.

Kamu Personeli Hakkindaki Müeyyideler
Madde 46- Hasta haklarinin Devlet memuru veya diger kamu görevlisi personel tarafindan ve görevleri sirasinda herhangi bir sekilde ihlali halinde uygulanacak müeyyideler asagida gösterilmistir:
a) Kamu görevlisi olan personelin fiilinin niteligine göre, sorusturmaci tarafindan hakkinda disiplin cezasi teklif edilmis ise, mevzuatin öngördügü disiplin cezalari yetkili amir veya kurullarca usulüne göre takdir edilir.
b) Hak ihlali ayni zamanda ceza hukukuna göre suç teskil ettigi takdirde, memur olan personel hakkinda, Memurin Muhakemati Hakkinda Kanunu Muvakkat hükümlerine göre yapilan sorusturma sonucunda lüzum-u muhakeme karari verilir ise, dosya cumhuriyet bassavciligi`na gönderilerek ceza davasi açilmasi ve böylece personel hakkinda fiiline uygun bulunan cezai müeyyidenin tatbiki saglanir.
c) Anayasa`nin 40 inci maddesinin ikinci fikrasi, 129 uncu maddesinin besinci fikrasi ve 657 sayili Devlet Memurlari Kanunu`nun 13 üncü maddesi ve ilgili diger mevzuat uyarinca, memurlarin ve diger kamu görevlilerinin hukuki sorumlulugu dogrudan dogruya memur aleyhine açilacak dava yolu ile gerçeklestirilemez. Dava, 43 üncü maddede gösterilen usule göre, ancak idare aleyhine açilabilir. Bu personelin hukuki sorumlulugunun dogmasi, idare aleyhine açilacak dava neticesinde tazmin karari verilmesine baglidir.
Kamu görevlisi personelin verdigi zarar, mahkeme karari üzerine idare tarafindan tazmin edildikten sonra, müsebbibi olan sorumlu personele rücü edilir.
d) Kamu görevlisi personelin mesleklerini resmi görevleri disinda serbest olarak icra etmekte iken isledikleri fiillerden dolayi haklarinda 47 nci maddeye göre islem yapilir.

Kamu Görevlisi Olmayan Personelin Sorumlulugu
Madde 47- Hasta haklarinin Devlet memuru veya diger kamu görevlisi olmayan personel tarafindan herhangi bir sekilde ihlali halinde uygulanacak müeyyideler asagida gösterilmistir:
a) Kamu görevlisi olmayan personel; haklari ihlal edilen hastanin dogrudan vaki olacak sikayeti üzerine veya bu fiillerin baska sekilde tespiti halinde Bakanlik veya baska kurum ve kuruluslar tarafindan yapilan bildirim üzerine, bunlarin özel kanunlara göre kurulmus olan kamu kurumu niteligindeki meslek kuruluslari haysiyet divanlarinca disiplin cezalari ile cezalandirilabilir.
b) Kamu görevlisi olmayan personelin hasta haklarini ihlallerinden dogan hukuki sorumluluklari, genel hükümlere göre dogrudan dogruya kendilerine veya bunlari çalistiran kurum ve kuruluslara karsi veya hem kendilerine ve hem de çalistiranlara karsi birlikte dava açilarak ileri sürülebilir.
c) Kamu görevlisi olmayan personel hakkinda, ceza hukukuna göre suç teskil eden fiilleri sebebiyle cezai müeyyideler tatbik edilmesi, genel hükümlere göre dogrudan dogruya cumhuriyet savciliklarina yapilacak ihbar veya sikayet yoluyla gerçeklestirilebilir.

DOKUZUNCU BÖLÜM
Son Hükümler

Kurum ve Kurulus Yetkililerinin Görevi
Madde 48- Saglik kurum ve kuruluslarinin yetkilileri; bu Yönetmelik`te ve diger mevzuatta belirtilen hasta haklarinin lafzina ve ruhuna uygun olarak kullanilabilmesine yardimci olmak amaci ile bu Yönetmelik`te gösterilen "hasta haklari"ni bir liste, tabela veya brosür haline getirerek, bunlari saglik kurum ve kurulusunun, hastalar, personel ve ziyaretçiler tarafindan kolayca ulasilip okunabilecek uygun yerlerinde bulundurmak da dahil olmak üzere, gereken bütün tedbirleri almakla mükellef ve yetkilidir.

Sakli Olan Hükümler
Madde 49- Milli güvenligin, kamu düzeninin, kamu yararinin, genel ahlakin ve genel sagligin korunmasi maksatlari ve kanun hükümleri ile getirilen özel düzenlemeler ve sinirlamalar saklidir.

Yürürlük
Madde 50- Bu Yönetmelik, yayimi tarihinde yürürlüge girer.

Yürütme
Madde 51- Bu Yönetmelik hükümlerini Saglik Bakani yürütür

paylaşım için saol kardeşimmm

birşey değil

Saol paylaşımın için +