Aptitude Paket Yönetim Uygulaması

Bu yazımda ilk önce Linux ile yeni tanışan dostlarımın anlamakta güçlük çektikleri kadar ihtiyaçları olan en önemli uygulamalardan biri olan paket yönetim araçlarının kısaca mantığından ve ne olduğundan bahsettikten sonra debian tabanlı sistemlerin kullandığı aptitude veya diğer kullanım şekliyle apt-get uygulamasının temel işlevlerinden bahsettim.

Gününün azımsanmayacak bir kısmını monitör başında, linux'la yeni tanışmanın hissettirdiği karmaşayı üzerinden atmak amaçlı kendini okumaya veren birilerine yararlı olması dileğimle..

:: Yazıma ilk önce bu paket yönetiminin ne olduğunu linux ile yeni tanışan dostlarım için kısaca özetleyerek başlamak istiyorum:

Paketler linux işletim sistemleri için çeşitli uygulamaların (programlar, loglar, sistemin işleyisinde gerekli olan herşey) kurulumu için gereken dosyacıklardır. Bu dosyacıklar çeşitli dağıtımların veya özel paket depoları oluşturan kişilerin internette yayınladıkları adreslerde depolanır. Yine bir linux uygulaması olan paket yönetimi uygulamalarıyla (örnek: apt-get:debian, pisi: pardus) sisteme sorunsuz bir şekilde kurulumu sağlanır. Bu uygulamalar genellikle grafik bir arayüz ile desteklensede konsol (komut satırı, siyah ekran, vb..) kullanarak çalıştırılması mümkündür.

Yukarıda bahsettiğim paketlerin kurulumunu sağlayan uygulamanın çalışması için "/etc/apt/sources.list" dosyasına internetten elde edebileceğiniz depo adresleri girilir. Paket yönetimi için kullanılan uygulama bu dosyanın içeriğini tarayarak hangi adreslere bağlanarak sistemi güncelleyeceğini belirler. Tabi bunun yanında daha birsürü detayı var fakat asıl konuyu dağıtmamak amacıyla linux'ta kendini acemi hisseden dostlarımız için yaptığım bu giriş bölümünü bitirmek istiyorum:

:: "Paket yönetimi mantığını zaten biliyorum" diyenler buradan başlasın okumaya:

vet artık sizlere anlatmayı düşündüğüm debian tabanlı sistemlerin kullandığı paket yönetim aracı aptitude diğer kullanım şekli ile apt-get komutunun genel kullanım şekillerinden bahsedeceğim. Eğer apt-get aracının temel kullanım şekillerin güncel olarak kullanıyorsanız, yazının geri kalanını okumaktan sıkılabilirsiniz fakat bende yararlandığım kaynaklardan okurken, bu sistemi kullanmama rağmen ne kadar eksik olduğumu gördüm ve bu yazıyı yazma gereği duydum.

Yararlandığım kaynak adresinde beni şaşırtan ilk şey apt-get komutu ile aptitude komutunun arasındaki fark oldu. Kaynaktaki ifadeye göre güncelleme sonrası aptitude güncellenen paketin sistemde daha önceden güncellenen versiyonlarını bulup silmesine karşılık apt-get bu işlemi yapmıyormuş, bu yüzden genellikle herkesin kullandığı apt-get komutunu tercih edenlerdenseniz, arada bir "apt-get autoclean" ile daha önceden yüklenmiş olan eski versiyonların cache'lerini (zulalarını) silmekte fayda var.

:: Yukarıda her ne kadar aptitude ile apt-get in arasında fark olduğunu belirtmiş olsakta tahmin edeceğiniz gibi aşağıdaki parametreler ikisinde de aynı syntax (yazım kuralı) ile işlev görmektedir. Şimdi aptitude aracının kullanım şekillerini biraz inceleyelim:

Aşağıda koyu renkle yazdığım parametrelerin başına aptitude ya da apt-get komutları ekleyerek kullanabilirsiniz. Root kullanıcı haklarına sahip olmanız gerekmektedir;

search [sözcük]
Aradığınız paketi bulmanıza yarayan bir parametredir. Kullanım şekli "aptitude search [sözcük]" yada apt-get kullanımı ile "apt-cache search [sözcük]" şeklindedir. Cache kelimesindende anlaşılacağı üzere sisteminize daha önceden kurulmuş olan paketleri aramanıza yardımcı olacaktır.

show [paket-ismi]
İsmini girdiğiniz paket hakkında detaylı bilgi edinmek amaçlı kullanılan parametredir. Dosya boyutu, paket hakkında detaylı bilgi, daha önceden sisteminize kurulu olan versiyonları (zulaları) hakkında bilgi alabilirsiniz. Kullanım şekli "aptitude show [paket-ismi]" yada apt-get kullanıcıları için &qu
ot;apt-cache show [paket-ismi]" şeklindedir.

install [paket-ismi]
Herkesin en çok kullandığı bu parametre bildiğiniz üzere paketi depodan yükleyip kurmanızı sağlamaktadır.

remove [paket-ismi] ve remove -purge [paket-ismi]
Sisteminize daha önceden kurmuş olduğunuz paketi kaldırmanızı sağlar. "-purge" parametresini kullanılmasının farkı ise kurmuş olduğunuz paketin konfigurasyon dosyaları ile birlikte kaldırılmasını sağlar, bir daha ihtiyaç duymayacağınızdan emin olduğnuz paketler üzerinde kullanmanızda fayda var. Pakete daha sonra tekrar ihtiyaç duyduğunuzda konfigurasyon dosyaları yararlı olabilir.

update
Daha önceden kurmuş olduğunuz paketlerin güncel versiyonlarını depolardan kontrol eder ve güncel paket bulması dahilinde ekrana listeler. Bu işlemden sonra güncel paketleri indirip derlemek için bir aşağıdaki kod yardımınıza koşacaktır.

upgrade
"apt-get update" yada diğer bir kullanım şekliyle "
;aptitude update&
quot; komutundan sonra bulunan güncel versiyonları sisteminize indirip kurmak için kullanılır.

dist-upgrade
Sürüm güncellemeleri gibi derin kapsamlı bir güncelleme için kullanılır. Yukarıdaki iki komuttan sonra kullanılarak işlev gördürülür: update > upgrade > dist-upgrade

autoclean
Daha önce birden çok güncelleme yapmış olduğunuz paketlerin eski versiyonlarının gereksiz cache'lerini (zulalarını) silmeye yarar. Yazının başında belirttiğim gibi "aptitude" yerine "apt-get" aracını kullanıyorsanız, arada bir &qu
ot;apt-get autoclean" komutu ile bu gereksiz zulaları kaldırmanızda fayda var.