10’uncu gezegen süper parlak çıktı

Hubble Uzay Teleskobu’nun gözlemlerine göre 10uncu gezegen adayı Xena, onaylandığında Güneş Sisteminin en parlak gezegeni olacak.


LOS ANGELES - Bilim insanları geçen yıl Pluton’un da dahil olduğu Kuiper Kuşağı’nda yeni bir gezegen adayı gözlemlemişti. Yeni gezegen adayının en uç gezegen Pluton’dan yüzde 30 daha büyük olduğu düşünülmüştü. Ancak, son gözlemler gezegen adayının büyüklüğünün Pluton’a hemen hemen eşit olduğunu ortaya koydu. Gezegenin büyüklüğünün tahminlerden küçük çıkması bir başka özelliğine işaret ediyor; Xena, şahsına münhasır bir şekilde Güneş Sistemi’ndeki diğer tüm göktaşlarından çok daha parlak.

Resmi gözlem adıyla 2003 UB313, Güneş’e Pluton’dan üç kat daha uzak. Astronomlar bu nedenle, gezegen adayının Pluton’dan daha büyük olması gerektiğine kanaat getirmişti. Ancak büyüklüğünün Pluton kadar olduğunun anlaşılmasıyla gezegenin normalden çok daha parlak olması gerektiği fikri öne çıktı.

GÜNEŞ SİSTEMİ’NİN ‘EN PARLAK GEZEGENİ’
Xena’yı keşfeden California Institute of Technology profesörü Mike Brown, göktaşının yüzeyinin Pluton’a benzediğini savunuyor. Pluton, Güneş ışınlarının yüzde 60’ını geri yansıtıyor.

Hubble’ın gözlemlerine göre Xena’nın çapı, 2 bin 400 kilometre; Pluton’un ise 2290 km. Aradaki fark sadece yüzde 5.

Gezegenlerin çapları belli olduktan sonra parlaklık hesabı yeniden yapıldı. Yeni durumda Xena’nın Güneş ışınlarını yüzde 86 oranında geri yansıttığı ortaya çıktı. Bu oran Xena’yı, Satürn’ün buz izine rastlanan uydusu Enceladus’tan sonra ikinci en parlak göktaşı yapıyor. Gözlemler ayrıca, Xena’nın yüzeyinin donmuş metanla kaplı olduğunu gösteriyor.

YÜZEYİ SÜREKLİ KABUK DEĞİŞTİRİYOR
Astronomlar, Xena’nın yüzeyinin parlak yapısının nedenlerini araştıracak. Birçoklarına göre, gezegendeki özel bir süreç bu parlaklığa neden oluyor. Astronomlar Xena yüzeyinin sürekli olarak kabuk değiştirdiğini öne sürüyor. Xena’nın Güneş etrafında izlediği rota 38 ila 97 Astronomik Birim arasında değişiyor.
(1 Astronomik Birim = Dünya-Güneş mesafesi)

NEDEN PARLAK BELLİ DEĞİL
Tahminlere göre, Xena, Güneş etrafındaki 560 yıllık turunda yıldıza yaklaştığında atmosferi gaza dönüşüyor. Gezegen, Güneş’ten uzaklaştığında atmosferi yüzeye düşerek donuyor. İşte bu süreç gezegenin sürekli kabuk değiştirmesi olarak yorumlanıyor.
Xena, Güneş'in etrafında 560 yılda dönüyor.

Benzer bir süreç Güneş etrafında 30 ila 50 Astronomik Birim’lik eliptik bir yörüngede 250 yılda dönen Pluton’da da yaşanıyor. Ancak Pluton, hiçbir şekilde Xena kadar parlak gözlemlenmiyor. Xena’yı keşfeden Mike Brown’e göre, “Gezegende derinden yüzeye metan çıkışı olabilir.” Metanın yüzeye çıkış şekli ve nedeni ise, şimdilik bir soru işareti.

Xena’nın 10’uncu gezegen olarak kabul görmesi için, gezgenlerin tesdikinden sorumlu The International Astronomical Union (Uluslararası Astronomi Birliği) tarafından onaylanması gerekiyor.

Kaynak: Hubble Uzay Teleskobu’nun gözlemleri Astrophysical Journal dergisinde yayımlanıyor.