Dünyanın gözü Basra Körfezi'nde

Dünyanın gözü Basra Körfezi'nde

Basra Körfezi, stratejik açıdan yeryüzünün en önemli bölgelerinden biri. Tarih boyunca savaşların merkezi oldu. Uzunluğu yaklaşık bin kilometre olan körfez neden bu kadar önemli?

Dünyadaki petrolün neredeyse yüzde 60'ı, doğalgazın yarısı bu bölgede bulunuyor. Bir enerji deposu olan Basra Körfezi bu nedenle 20'nci yüzyılda çok sayıda savaşa ve krize sahne oldu.

Basra Körfezi, Dicle ve Fırat nehirlerinin Irak'tan denize döküldüğü yerden başlıyor, Hürmüz boğazıyla bitiyor.

İran'ı Arap yarımadasından ayıran körfezin uzunluğu yaklaşık bin kilometre. Basra Körfezi'ni bu kadar önemli kılan iki unsur var:

* Basra havzası ve çevre ülkelerdeki petrol ve doğalgaz gibi yeraltı zenginlikleri
* Petrol taşımacılığı.

Dünya petrolünün yaklaşık yüzde 60'ı Basra Körfezi'ni çevreleyen ülkelerde çıkıyor.

Şu anda dünya üretiminin neredeyse üçte biri Basra Körfezi'nde yapılıyor. Bu da günde yaklaşık 23 milyon varillik bir üretim demek.

Bölgenin bugünün fiyatlarıyla yaklaşık 1.5 milyar dolarlık günlük petrol geliri var. Bölgede 715 milyar varil kanıtlanmış petrol rezervi var. Denizin ortasında dünyanın en büyük petrol rafinerilerinden El Safaniye var.

Basra Körfezi = Petrol

Basra Körfezi sadece petrol ile anılmıyor. Dünya doğalgazının da yüzde 45'i, yani neredeyse yarısı bu bölgede bulunuyor.

Bölgeden çıkarılan petrolün yüzde 90'ı tankerlerle taşınıyor. Dolayısıyla Basra Körfezi, taşımacılık açısından da son derece stratejik.

ABD ve Avrupa için, Basra Körfezi'nin istikrarı ve güvenliği hayati önem taşıyor. Çünkü ABD'nin petrol ihtiyacının beşte birini, Avrupa'nın ise yaklaşık yarısını bu bölge karşılıyor.

Savaşın merkezi

Basra Körfezi tarih boyunca savaşların merkezi oldu. Ama en büyük savaşları 20'nci yüzyılda gördü.

İran-Irak savaşı, Kuveyt'in işgali, birinci Körfez Savaşı ve Irak'ın 2003'teki işgali. Basra Körfezi'nde hala ülkeler arasında çok sayıda sınır ihtilafı var.

Birleşik Arap Emirlikleri'yle İran arasındaki adalar krizi hala çözülemedi. Harita
İran ile Irak arasında sınır oluşturan Şattülarap da bölgenin başka bir 'potansiyel kriz merkezi'.

Şattülarap Irak'ın Basra Körfezi'ne açılan tek noktası. Fırat ve Dicle nehirlerinin birleştiği yerde oluşan yaklaşık 200 kilometre uzunluğunda bir su yolu olan Şattülarap üzerindeki egemenlik hakkı, İran-Irak savaşının sebeplerinden biriydi.

2003'teki Irak işgalinin en stratejik muharebelerinden biri Şattülarap'ın kontrolü için yapıldı. İngiltere burayı Irak güçlerinin elinden alınca, kara harekatı için gerekli olan bir üs 'başlama noktası' da bulunmuş oldu.

Bugün İngiliz askerleri Şattülarap üzerinde devriye geziyor, kaçakçılık operasyonları yapıyor, petrol tesislerini ve tankerleri koruyor. İran da küçük askeri gemilerle aynı bölgede devriye geziyor.



CNN Türk