bilgisayar hakkındaki bazı kısaltmalar

ACPI - "Advanced Configuration and Power Interface" - PC' lerde yeni nesil DoS tabanli gUc idaresi icin yazilmi$ yazilim. ACPI, eski Intel APM (Advanced Power Management) yaziliminin yerine gecmi$tir. ACPI, sadece bilgisayar aktif degilken zaman ayarlamalarini yapmaktan ote, gUc kullanimini dinamik olarak gosterir ve gUcU baglantili olarak kullanir. ACPI kontrolU PC' nizin BIoS' undadir. "eysipiay" diye okunur.

Active matrix display - BugUnUn cogu laptop - dizUstU bilgisayarlarinin ekrani boyledir.Actif matriks teknolojisinin "pasif matriks" den farki ekranin kendisini daha sik bir $ekilde tazelemesidir. Boylece resim kalitesi ve baki$ acilari artar. Bazen TFT ("thin film transfer") ince film transferi olarak da anilir.

Adapter Card - PC ana karti Uzerine takilan elektronik kartlarin genel ismi. Bu sayede bilgisayar cevre birimleri ile bilgi ali$ veri$inde bulunur. Network interface card (NIC) bunun bir ce$ididir.

ADSL - Asymmetric Digital Subscriber Line - Tek yonlU, yUksek hizli sinyal transferi deyimidir. Asimetrik olu$u, sinyal alirken hizli, verirken yava$ olu$undandir. Bu hiz kullanicinin merkeze olan uzakligi ile degi$ebilecegi gibi, 6 Mbps kadar yUksek veya 128 Kbps kadar dU$Uk olabilir. "eydiesel" diye okunur.

AGP - "Accelerated Graphics Port" - Intel tarafindan imal edilmi$, nisbeten yeni grafik ciki$idir. 3 boyutlu grafikleri daha iyi gosterir. AGP 528 MB/saniye hizi ile data transfer edebilir. Mukayese edersek, PCI (Peripheral Component Interconnect) ciki$lari, 132 MB/saniye hizini a$amazlar. AGP' nin bUyUk bant geni$ligi, oyunlarin ve 3 boyutlu grafik cali$malarinin daha gercekci olmasini saglar. Bunun yaninda datalari kendi hafizasinda degil, sistem hafizasinda tuttugu icin performans dU$er. "eycipi" diye okunur.

Alpha Channel - Bilgisayar grafiklerinde, her pikselin $effaflik icin ayrilmi$ parcasina verilen addir. 32-bit grafik sistemleri 4 kanallidir. Kirmizi, Ye$il ve Mavi (RGB) icin UcU kullanilirken 1 tanesi 8-bit alfa kanali icin ayrilmi$tir. Alfa kanali gercekte bir maskedir. Iki ayri rengin Ust Uste gelmesi halinde ondekinin almasi gereken renge gore bir UcUncU renk belirler.

AMR - "Audio Modem Riser" - Anakartlarin analog giri$ ciki$lari icin Intel tarafindan bulunmu$ bir uygulamasidir. AMR karti, ana kartlardaki analog giri$ ciki$lari kaldirir. Boylece anakart imalatcilari, FCC veya beynelmilel telekom sertifikalarina ihtiyac duymazlar. Bu da ucuzlamayi getirir. "eyemar" diye okunur.

AMPS - "Advanced Mobile Phone Service" - Analog hUcresel telefon standartlari, 1983 yilinda AT&T tarafindan tanitilmi$tir.. AMPS telefonlari 800 ila 900 Megahertz (MHz) kanalinda yayin yapar. "cell" denilmesinin sebebi radyo yayicilarinin cell adi verilen bu uzay bolUmUne yayin yapmasindandir. "eyempies" diye okunur.

API - "Application Program Interface" - I$letim sistemi, sUrUcU arabirimleri ve yazilimlar arasindaki muhaberati saglayan yazilim serilerine verilen isim. Yazilim bloklarindan olu$an bina yapmaya benzetilmi$tir. Bazen "Application Programming Interface." olarak da anilir. "eypiay" diye okunur.

ASP - "Application Service Provider" - KUcUk i$letmelerin programlarini Ucret kar$iligi kullanima sunan ve hardiskinin bir bolUmUnU kiraya veren web sitesi. onlar olmasa lokal network olmazdi. "eyespi" diye okunur.

ASP - "Active Server Pages" - WEB' de servis saglayicinin sagladigi, uygulama imkanidir. Dinamik olarak HTML sayfalari Uretir. ASP sayfasi, TML sayfasidir. Fakat baglanan icin yazilim ve HTML olu$turur. 'server-side scripting' sunucu tarafinda cali$an yazilim adi da verilen Javascript veya VBScript kullanilarak yapilir. "eyespi" diye okunur.

ATA - "Advanced Technology Attachment" -Harddiski kullanma hakkini harddiskin kendisine veren, genel disk sUrUcU arayUzUdUr. ATA versiyonlarinin birkaci, 33 MBps ATA-33 ,66 MBps ATA-66 sayilabilir.

Athlon - AMD firmasinin Intel' in Pentium III' U ile rekabet etmek icin cikardigi merkezi i$lemcilerine verilen ad. K7 olarak da anilir. PC World' Un EylUl 99 baskisinda 600MHz Athlon, 600MHz PIII' den % 9 daha hizli denmi$tir. Grafik testlerinde, Athlon Uc boyutlu modellemede % 21daha hizli bulunmu$tur. Mukayese icin AMD Athlon sayfasina bakabilirsiniz..

AWG - "American Wire Gauge", Kablodaki tel kullanimi icin bir standarttir. Sayi azaldikca cap artar. "eyvici" diye okunur.

..............................................B B B B B .................................................

Backplane -Ba$ka bir baskili devrenin kendisine takilmasi icin Uzerinde soket bulunan baskili devrelere bu ad verilir. cogu bilgisayarin ana karti boyledir. Uzerinde PCI, ISA, AGP veya RAM soketleri bulunur. Bu yUzden "motherboard" anakart diye anilir. Uzerine ekran karti, network karti, RAM, modem gibi ba$ka kartlar takilir.

Bandwidth - Band geni$ligi, belli bir zaman biriminde internette gonderilen data miktarina denir. Genellikle birimi "bits per second" (bps), "kilobits per second" (Kbps) or "megabits per second" (Mbps) olarak kullanilir.

BIoS - "Basic Input/output System" - BIoS, PC' lerdeki ilk yazilimdir. PC, ilk bilgileri buradan alir. Kontrol sUrUcUleri, klavye, ekran, mouse, seri portlar, vs. BIoS, donanim ile i$letim sistemi arasinda koprU vazifesi gorUr. BIoS, RoM cipinde sakli kalir. (RAM' de degil), boylece bilgisayar BooT eder, yani acilir. "bayos" diye okunur.

Bluetooth - Kisa mesafeli kablosuz ileti$im icin acik standarttir. mobil telefonlar, bilgisayar ve PDA Ureticileri tarafindan ortakla$a Uretilmi$tir. Bu sayede bu standardi destekleyen tUm aletler birbiri ile ileti$im kurar. Daha fazla bilgi icin Bluetooth web sitesine bakiniz.

BNC - Anten kablosuna benzeyen koaksiyel kablolar ile bilgisayarlari birbirine baglarken kullanilan konektor. Taktiktan sonra dondUrerek kilitlenir. "biensi" diye okunur.

Bridge - Iki veya daha fazla bilgisayari router gibi birbirine baglayarak data aktaran ileti$im aracidir. Data paketlerini okur ve filtre eder.IP adresi istemez ve yayin trafigini atlar. "Bric" diye okunur.

Broadband - Bir tek ses kanalindan, yani modUle edilmi$ frekansi ta$iyan ta$iyici dalgadan daha geni$ bir banda sahip taransmisyon kanali veya medyasidir. Ayni anda ses, data, gorUntU gibi farkli servisleri $ebeke ortaminda dagitir. Kablo yayin boyledir.

Browser-safe colors - Mac ve PC' lerin her ikisinde birden kullanilan 256 renklik renk paletinin 216 sindan meydana gelen bir renk paletidir. Her iki platformda da gorUlmesini istediginiz web sayfalarinda bu sistemi kullanmalisiniz.

Bus -Bilgisayar mimarisinde bir elemandan digerine bilgi ta$iyan bolUmdUr. Genellikle birden fazla komponent takilir. Hafizanin bir kisminda, buna takilan kartlarin adresleri tutulur. "Bas" diye okunur.

.............................................C C C C C C C..........................................

Cache - Bir ce$it kayit hizlandirma $eklidir. Bunun icin ana hafiza kullanilirsa "memory caching" , sabit disk kullanilirsa "disk caching" adini alir. Hafizada yapilani, diger programlar tarafindan da tekrar tekrar kullanildigi icin cok hizlidir. Bazen bu amacla ayri bir hafiza birimi kullanilir. Buna "Cache Memory" denir. Bu daha hizli olur. "Level 2 (L2) cache", i$lemci ile DRAM arasina yerle$tirilmi$ ve bugUnkU bilgisayarlarin demirba$i olmu$tur. "Ke$" diye okunur.

CDPD - "Cellular Digital Packet Data" - Radio frequency (RF), radyo dalgalari ile cali$an kablosuz bir ileti$im servisidir. Data paketlerini cep telefonu hattindan gonderir. 19.2 kbps hizina kadar cikabilir. CDPD paketleri konu$malardaki duraksamalarda gonderilir. Bu hizmet Amerika' da 65 $ehirde verildigi halde, TUrkiye' nin her yerinde vardir. "sidipidi" diye okunur.

Circuit-Switched Cellular - Eski analog telefon $ebekesinin kullanildigi bir sistemdir. Amerika' da bile CDPD icin geli$tirilme yapilmami$tir, ancak Ulkemizde son sistem santrallarla kullanilabilmektedir.

CLEC - "Competitive Local Exchange Carrier" - Bir telekom $irketi ce$ididir. CLEC' ler kablo, ISP, GSM hizmetleri verirler. "silek" diye okunur.

Koaksiyel Kablo - ortada ayri bakir teller, di$inda ise manyetik alanlara kalkan olabilecek $ekilde cevrelenmi$ ve sarilmi$ bakir teller olan bir kablo $eklidir. Genellikle anten kablosu veya telsiz kablosu olarak satilir. Di$taki tel genellikle topraklanir. Her iki tel grubu da ayni eksen Uzerindedir. Bu nedenle koaksiyel diye anilir. 10-Base2 Ethernet kullaniminda, kablo TV gibi bazi RF uygulamalarinda bu kablo kullanilir. Bu kablolarin karakteristik bir empedansi vardir. (genellikle 47 ohm) Kablo Uzerinde bu omaj yaninda RG yazar. Bu "Radio Guide" in kisaltilmi$idir. Bunun yaninda rakamla belirtilen kablo tipi ve "/U" yazar. RG-6/U, 75-ohmluk bir anten kablosudur. RG-59/U ise 75-ohmluk video kablosudur. RG-58 de 50 ohmluk bilgisayar $ebeke kablosudur.

CompactFlash - Bir ce$it on hafizadir. I & II PC-Kartlarindaki soketlerde adaptorle kullanilir. kendi UstUnde kontrolorU oldugu icin kamera ve PDA cihazlarinda yUkU azaltmak icin kullanilir. 2MB ile 64MB arasinda ce$itleri vardir.

CMS - Cable Management System, Kablo sistemlerini dUzenlemek icin kullanilan cihazlarin genel ismidir. "siemes" diye okunur.

CPE - Customer Premise Equipment - Kullanici tarafindaki ileti$im cihazlarinin genel ismidir.DSL servisleri icin CPE' lere "modem" deriz. "sipii" diye okunur.

Cross-over Cable - capraz baglanti ile data ali$ veri$i yaparak Hub kullanilmadan bilgisayarlari birbirine baglayan kabloya denir.

CSMA/CD - Carrier Sense Multiple Access / Collision Detect. Bu data aktarim teknigi $u $ekilde cali$ir. Cihaz data paketini gondermeden evvel, ba$ka bir cihazin data gondermekte olup olmadigini kontrol eder. Hat bo$ ise paketi gonderir. Me$gul ise bekler. Iki cihaz ayni anda ba$larsa, bu caki$mayi hisseder ve her iki cihaz da rastgele bir zaman icin bekler. Bekleme zamani kisa olan once gonderir, digeri ise beklemeye devam eder. Ethernet kartlarinin cali$ma sistemi boyledir..

..........................................D D D D D D D..............................................

DEMARC - Bir dongUnUn veya devrenin sorumluluk alanini balirleyen bir sinir ta$idir. "dimark" diye okunur.

Dedicated Line - Kullanicinin kesinisiz olarak hizmetinde olan hatta verilen isimdir..

DIP switches - "Dual Inline Package" switches - Anakart veya diger kartlarda bulunabilen minik anahtarciklardir. on ve off, pozisyonlari vardir. Boylece kartlar ayarlanir. "dipsvic" diye okunur.

Downstream/Upstream - Downstream, kaynaktan a$agi data aki$ini; Upstream de kaynaga dogru data aki$ini gosterir. Internet service provider (ISP) ' den kullaniciya olan data aki$ina Downstream denir.

DRDRAM - "Direct RAMbus Dynamic Random Access Memory" - RAM teknolojisinin son halidir. DRDRAM, SDRAM' in yakla$ik Ucde biri kadar gUc ceker. Saat hizi 800MHz' e kadar cikabilir ve 4 paralel RAM takilmasina izin vererek coklu kanal cali$abilir. Data yolu SDRAM' in iki kati geni$liktedir. (bir byte yerine iki byte kullanir) "diardrem" diye okunur.

DSP - "Digital Signal Processor" - Analog sinyalleri dijital sinyallere donU$tUren i$lemcilere verilen genel addir. Ses ve gorUntU siki$tirmasinda, sesin i$lenmesinde, modemlerde, i$itme yardiminda, sismik algilayicilarda ve hizli cevirici ve filtreleyicilerde kullanilir. "diespi" diye okunur.

DVD - "Digital Video (or Verastile) Disc" - 4.7GB ile 17GB arasinda multimedya data transferi saglayabilen CD-RoM-benzeri teknolojinin geli$tirilmi$idir. DVD, CD-RoM' lari destekler ve cogu DVD sUrUcUleri $arki CD' lerini ve CD-RoM' lari cali$tirir. DVD' nin son $ekli olan DVD-2 (veya DVDII), CD-R (Recordable) ve CD-RW (Re-Writable) diskleri de cali$tirir. "dividi" diye okunur.

..........................................E E E E E E E..........................................

EIDE - "Enhanced Integrated Device Electronics" - Harddisk kontrol kartini kendi Uzerinde bulunduran bir ce$it ATA disk sUrUcUsU standardidir. Eski IDE standardina ek olarak, 30-40 GB gibi yUksek kapazitelerde, hizli eri$im zamani ve "burst" transfer (bir seferde bUyUk data paketi) saglar. "iaydii" diye okunur.

Ethernet - Yerel ileti$im $ebekesi -local area network (LAN), 1976 yilinda Xerox tarafindan geli$tirilmi$tir. En me$hur Ethernet baglantilari 10Base-T (saniyede 10 megabit data transferi) ve 100Base-T (100Mbps) cogunlukla sarimli cift kablo ile baglanirlar. Koaksiyel ve fiber-optik kablo baglantisi da yapilabilir.

............................................F F F F F F F F.............................................

Firewall - Ba$kalarinin ozel datalarimiza ula$amamasi icin kullanilan programlara denir. Bir ce$it gUvenlik politikasidir. Bir intranet baglantisinin internete acilmasinda, internettekilerin intranete ula$masini engeller. "fayrvol" diye okunur.

FoIRL - Fiber optic Inter-Repeater Link Fiber optik baglantilarin icsel tekrarlayicisi.

Full-Duplex - Ayni zamanda her iki istikamette de data transferi olabilen ortamlardir ve band geni$liginin % 100' UnU kullanir.

..........................................H H H H H H H H............................................

Half-Duplex - Sadece tek istikamette data transferi olabilen ortamlardir ve band geni$liginin % 50' sini kullanir.

Hub - Genellikle ethernetlerle birlikte kullanilir. TUm bilgisayarlardan ayri ayri gelen kablolarin Uzerine baglandigi cihazdir. Hub, gelen sinyalleri gereken yerlere tekrar transfer eder. Bir hub 8' lik, 16' lik veya 32' lik oldugu gibi, birden fazla hub birbirine baglanarak $ebekedeki bilgisayar sayisi arttirilabilir.Bu durumda hub' lar arasinda capraz baglanti kablosu kullanilir. Eger 'MDI' portu varsa gerek kalmaz. "hab" diye okunur.

Horizontal Cable - Duvardaki prizden telefona veya bilgisayara baglanti yapilan kabloya verilen addir. Hub veya PBX' i patch panele baglarken kullanilan kabloya da bu isim verilir.

HVAC - Heating, Ventilating, and Air Conditioning systems. Isitma, havalandirma ve sogutma sistemleri.

............................................I I I I I I I I...............................................

IDC - Insulation Displacement Connector. RJ konektorlerinde oldugu gibi, monte ederken kabloyu siyirarak, baglantiyi saglayan konektorlerin genel adidir."aydisi" diye okunur.

ISDN - Integrated Services Digital Network - Telefon $irketi tarafindan saglanan dijital $ebeke sistemidir. "ayesdien" diye okunur. ISDN hatlari iki adet 'B' kanali ve bir adet 'D' kanalindan olu$ur:
B Kanali = Bearer Channel, 64kbps. Datalari bu kanal ta$ir.
D Kanali = Data Channel, 16kbs. Sinyal bilgisini ta$iyan kanaldir. ISDN $ebekesinin baglanmasina veya baglanmamasina karar verir.

............................................K K K K K K K ..........................................

Kbps - Kilobits per second - Data transfer hizini veya bant geni$ligini gosteren bir birimdir. Her bit 8 byte ettiginden cps - character per second ile kar$ila$tirildiginda 8 kat fazla gosterir, ki yanilticidir. Bir saniyede gonderilen her 1000 bit demektir.

........................................... M M M M M M M.........................................

MAC Address - Media Access Control Address - Genellikle hexadecimal yani 16 tabanli olarak gosterilen, $ebekeye bagli her bilgisayara ayri olarak verilmi$ 32 bitlik bir sayi ile ifade edilir. Bu sayi o cihazin adresi sayilir.6 byte uzunlugundadir. Ilk UcU imalatciyi belirtir. DUnyadaki bUtUn $ebeke bilgisayarlarinin boyle bir adresi olmasi $arttir.

Monster-Cable - Normal olmayan kablolarin fiyatlandirilma stratejisi.

Mbps - Million bits per second - 1000 Kbps kar$iligi data transfer hizini veya bant geni$ligi.

Multi-Mode (MM) - Fiber optik kablolar icin kullanilir. Genellikle 62.5/125 olur. Bu rakamlardan 62,5 mikron fiberin capini gosterir. 125 mikron brUt capidir, yani di$ muhafazasi ile birlikte kablo capidir.. Multi-Mode fiber, LAN uygulamalarinda kullanilan tipik bir kablodur. Mesafe olarak 2Km ile sinirlidir. Isminden anla$ilacagi Uzere coklu muhaberata izin verir. Bunu da i$igin degi$ik frekanslari ile saglar.

MUX - MUltipleXer .Alcak bant geni$ligindeki bircok kanali toplayarak tek bir yUksek band geni$liginde birle$tiren bir ta$iyicidir. Devrenin diger ucunda bunun tersi $eklinde cali$an MUX/DEMUX cevirici bulunmalidir.

.............................................N N N N N N N ...........................................

NAT - Network Address Translation - ozel bir IP adresinde, hayali, dinamik bir baglanti temin eder.

NIC - Network Interface Card - Bilgisayarla $ebeke arasinda kullanilan bir devre kartidir. Ethernet, Arcnet, token ring, vs..

Node - $ebekede hub' dan ba$ka ne varsa node olarak anilir. PC, router, bridge, sniffer, printer vs.

............................................. P P P P P P P .............................................

Patch Cable - Iki cihazi birbirine baglayan kisa network kablosu.

Patch Panel - Data kablolarinin sonlandigi cihaz. A device where data cables are terminated. Kablolamanin ileride devam etmesi icin kullanilir. cok da gerekli degildir.

PC-100 main memory bus - 1998' lerin ortalarinda tanitilmi$ bir bus teknolojisidir. 66 MHz bus' lar yerine Uretilmi$tir. % 20 daha hizlidir. Bu hizla uyumlu cali$abilmesi icin RAM' lerin 100MHz SDRAM ("Synchronous Dynamic Random Access Memory") olmasi gerekir.

PCI - "Peripheral Component Interface or Interconnect" - Pentium i$lemcilerin istegine uygun olarak hazirlanmi$ 64-bit yerel bus soketidir. Maksimum transfer hizi132 MB/sec olmu$tur. "pisiay" diye okunur.

PCMCIA card - "Personal Computer Memory Card International Association" card - ("PC Card" olarak da bilinir.) - Kredi karti bUyUklUgUnde bir karttir. DizUstU bilgisayarlarda, ki$isel dijital cihazlarda veya kablosuz ileti$im cihazlarinda bulunabilen kendine ozgU sokete takililar. Ek hafiza, modem ve network karti olabilir. "Type II" ve "Type III" gibi ce$itleri vardir. "piemsiey" diye okunur.

PCS - "Personal Communication Services" - FCC ve kablosuz endUstrisinde dijital hUcre teknolojisi terimidir. PCS standardinda GSM ("Global System for Mobile Communications"), CDMA ("Code-Division Multiple Access") ve TDMA ("Time Division Multiple Access") bulunmaktadir. PCS telefonlari tamamen dijitaldir ve 1900 MHz frekanstadir. "pisies" diye okunur.

PDF - "Portable Document Format" - Adobe tarafindan geli$tirilmi$ bir dosyalama formatidir. Her platformda okudugu icin hangi programla yazildigi farketmez. The Adobe Acrobat Reader ( Adobe' nin websitesi) ile okunabilir. "pidief" diye okunur.

Plenum - HVAC sistemlerinde havanin geri donU$ bolUmUne denir. Plenum, kablo kaplama tUrU degildir. Kablonun havalandirma alaninda tutulma $eklidir. Bazi plenum kablolari PVC-kaplidir.

PoSIX - "Portable operating System Interface for uniX" - Unix sistemlerle bilgisayar uygulamalari arasindaki arayUz standatlarinin bir kismina verilen addir. PoSIX uyumlu Unix sistemler kullanicilarin, Unix, Linux ve hatta Windows NT ve ce$itleri icin daha kolay program yazmalarini saglar.

PoTS - Plain old Telephone Service - Analog telefon sistemlerinde saglanan hizmetleri ifade eder.

PVC - Genel kablo kaplama malzemesi. "pivisi" diye okunur.

.......................................R R R R R R R R R ...........................................

Raised Floor - Bilgisayar odalarinda sikca kullanilan do$eme sistemidir. Yer do$emesinin betondan 25-30 cm yUksek yapilarak kablolarin buradan gecmesi saglanir ve havalandirma icin plenum olu$turulmu$ olur.

RCA connector - Yuvarlak, orta ucu cikintili bir konektor ce$ididir. Genellikle anfilerde kullanilir. Eski stereo mUzik aletlerinin hemen hepsinde vardir. Kirmizi olani, sag hoperlor; siyah veya beyaz olani, sol hoperlor; sari olani da kompozit ekran icindir. "arsiey" diye okunur.

RISC - "Reduced Instruction Set Computer" - Ilk CISC ("Complex Instruction Set Computer") i$lemcilerinden geli$tirilmi$ bir cip dizaynidir. RISC cipi, IBM' in '1970' in ba$larinda, daha az i$letim talimati olsun ki hizi artsin ve ucuz olsun diye Urettigi bir ciptir. Motorolanin PowerPC cipleri, Macintosh' larda kullanilmaktaydi ve RISC dizayniydi. DEC' in Alpha ve Sun' in SPARC modelleri de RISC cipidir. "risk" diye okunur.

RJ-11 - Telefonlarda kullanilan 6 pinli konnektorlerdir. Di$isi kablonun Uzerinde, erkegi ise duvarda veya telefonun Uzerinde olur. Genellikle 4 pine kablo baglansa da sadece kirmizi ve ye$il olan ortadaki iki tanesi kullanilir. Diger ikisi ikinci telefon veya telefonun i$iklandirilmasi icin kullanilir. Diger ikisi son zamanlarda, bilgisayarinizi telefonla networke baglamak icin kullanilmaya ba$lanmi$tir. "RJ" Registered Jack tescilli konektor demektir. Takibeden numara ise (RJ-45, RJ-61X, vs.) FCC tarafindan belirlenen bir standarttir. "arcey" diye okunur.

RJ-45 - RJ-11 (telefon) konektorU gibi fakat 8 pinli daha geni$ bir konektordUr. Hem network, hem de telefon icin kullanilabilir. "arcey" diye okunur.

Riser - Do$emenin yUkseltilmesi icin kullanilan ayaklardir. "rayzir" diye okunur.

Router - Bircok bilgisayar $ebekesini adreslerini okuyarak birbirine baglamak icin kullanilan bir cihazdir. Data paketi okunur ve gereken adrese postalanir. Bridge - KoprUlerden daha fonksiyoneldir. Birbirine benzemeyen farkli $ebekeleri kolayca birbirine baglarlar. LAN' lari LAN' lara veya LAN' lari WAN' lara baglayabilirler. "rotir" diye okunur.

RS-232 - Modem veya seri baglanan cevre birimleri ile, bilgisayarinizin haberle$mesi icin kulandigi endUstriyel standart bir giri$tir. Seri denmesinin sebebi her seferinde bir bit gondermesidir. Bir paralel baglantida (yazici baglantisi gibi), datalar bircok kablodan bit gruplari halinde gonderilir. $imdilerde RS-232, yerini USB' ye birakmaktadir. "ares232" diye okunur..

............................................... S S S S S S S .........................................

SC - Bir ce$it fiber konektor. Bir cift fiberi bir konektor e baglar. Yanyana iki kareye benzer. "essi" diye okunur.

SCSI - "Small Computer System Interface" - Yazici, harddisk veya ba$ka bir bilgisayara baglanmak icin kullanilan yUksek hizli paralel arayUz birimidir."skazi" diye okunur.

SDMI - "Secure Digital Music Initiative - Kayit endUstrisi MP3 korsanligini durdurmaya cali$maktadir. Bu yUzden tUm orjinal CD' lere filigran basilmaktadir. SDMI-uyumlu MP3 calarlar (ve diger mUzik aletleri) ancak bu filigran kullanimi ile ticari bir nitelik kazanabilirler. Korsan CD' lerde bu filigran olmayacaktir. Daha fazla bilgi icin

bağlantıyı göster (facebook ile) bağlantıyı göster (klasik üye girişi ile) adresini ziyaret ediniz. "esdiemay" diye okunur.

SDRAM - "Synchronous Dynamic Random Access Memory" - Geleneksel DRAM' dan daha yUksek kristal frekansi - saat hiziyla cali$abilen bir DRAM tUrUdUr. "bursting" teknolojisi ile sonraki hafiza adresini onceden bilmesi ile hizlanir. "esdirem" diye okunur.

SDSL - "Symmetric Digital Subscriber Line" - Tek hat servisi olarak da anilir. SDSL, band geni$ligini "bandwidth" her iki yonde de kullanir. "esdiesel" diye okunur.

Shell - Genellikle Unix' in kullanici arayUzUndeki i$letim sistemini tarif eder. Kabuk demektir. I$letim sisteminin en di$indaki hatti gosterdigi icin bu isim verilmi$tir. En icteki hatta ise kernel denir. "Shell out", bir Unix terimidir ve Unixteki bir programdan kabuktaki arayUzUne geci$i ifade eder. "$el" diye okunur.

SM - "Single-Mode" - Fiber optik kablo ce$ididir. Fiber capi 5-10 mikrondur. SM fiber, cok daha uzun mesafelerde kullanilir, fakat capin daha kUcUk olmasi nedeni ile daha kuvvetli i$ik kaynagina - transmiter - ihtiyac vardir ki bu da lazer olur. SM, Telco dagitim gibi bircok WAN uygulamasinda kullanilir. capin kUcUklUgUnden otUrU, tekil muharebat saglar. "esem" diye okunur.

SIMM - "Single Inline Memory Module" - Uzerine takildigi baski devreyle birlikte, RAM hafiza ciplerine verilen ad. "Single Inline" RAM' lerin anakarta temas ettirildigi yerin tek hat Uzerinde olmasindan dolayidir. Daha yUksek band geni$ligi olan yeni tip hafiza modUlUne DIMM ("Dual Inline Memory Module") denir. Yeni sistem bilgisayarlar bunu kullanir. "sim" diye okunur.

Simplex - Datanin tek yonde hareket ettigi medya.

Skins - MP3 calarlarda kullanicinin olu$turdugu grafik arayUzlerdir.Quake ve bazi yazilimlar bu tUr arayUz tanimlamasina izin verirler.

SmartMedia card - (SSFDC "Solid State Floppy Disk Card") - Takilip cikartilabilen bir ce$it Flash RAM hafiza kartidir.dijital kameralarda ve diger ta$inabilir bilgisayarlarda veya Diamond Rio MP3 player gibi MP3 calarlarda kullanilir. SmartMedia kartlari 3.3 ve 5 volt olarak 2MB ile 16MB veya daha bUyUk kapazitelerde Uretilmi$tir.

Socket 7 - orjinal Intel Pentium sinifi i$lemcilerin takildigi, ana kartlardaki yuvaya verilen isimdir. Pentium II ve III' lerde, Intel i$lemcisini plastik bir slota gececek $ekilde Uretmi$tir. Fakat AMD ve Cyrix soket kullanmaya devam etmi$tir.

SoHo - "Small office/Home office" - Daha fazla insanin bilgisayarla ileyi$iminin ve evlerde yayginla$masinin sonucu olarak SoHo yani kUcUk ofis/ev ofisi, bigisayar firmalari icin hedef kitle haline gelmi$tir.

S/PDIF - "Sony/Philips Digital InterFace" - cogu kayit stUdyolari ve PC ses kartlari icin dijital stereo aktarim $ekli olarak yerle$mi$ bir formattir.

SPAM - Pazarlama, reklam veya sosyal icerikli olarak bUyUk kitlelere ula$tirilmak istenen mesajlarii, kullanicinin istegi di$inda kendisine Internet ya da cep telofonu gibi teknolojiler araciligi ile yollanmasidir. (Internet Ust Kurulu SPAM Bildirgesi).

Spread spectrum - Sinyali ta$imak icin, orjinal sinyalden (baseband) belirgin bir $ekilde daha geni$ band kullanan, bircok RF ayarlama tekniginden her biri. Bu degi$imin avantaji, parazite kar$i yUksek bagi$ikliktir. Iki ce$it teknik kullanilir: Direk yayilma ve frekans ziplamasi. Frekans ziplamasi sistemlerinde bant geni$ligi degi$tirilmez, alici ve verici belirlenmi$ silsilelerle frekanslari degi$tirirler.

SRAM - "Static Random Access Memory" - Elektrigi kesilinceye kadar Uzerindeki bilgiyi muhafaza eden, DRAM gibi tazelemeyen bir RAM ce$ididir. "esrem" diye okunur.

ST - Fiber konektor ce$idi. Her fiberi ayrica sonlandirir. Minik BNC konektore benzer. "esti" diye okunur.

Stackable - Birbirine baglanabilen hub' lara verilen tanimlamadir. Boylece port sayisi arttirilirken ilave aktarma yapilmali$ olur.

SAF - Store-and-forward - Mesajlarin alinip saklandigi, daha sonra $ebeke trafiginin azaldigi zamanlarda yerine ula$tirildigi ileti$im sistemidir. Bu sayede kapali bilgisayara ula$tirilmak istenen mesaj kaybolmami$ olur. Bir cok e-mail trafigi bu $ekilde saglanir.

S-video - "Super Video" - Ses ve gorUntU frekanslarinin kari$tirilarak aktarildigi kompozit ekranlardan daha net gorUntU ve ses alinan bir video teknolojisidir. S-video, renk (chrominance) ve parlakligi (luminance) ayri ayri ta$ir. S-Video cali$an kameralar genellikle hem S-Video output caki hem de alili$ilmi$ RCA-tipi audio/video baglantisini destekler.S-Video avantajini kullanabilmeniz icin, TV' nizin S-Video giri$i olmasi gerekir..

Switch - BUyUk $ebekelerde, talep edilen veriyi parcalara ayirarak ve sadece, bilgiyi talep edene gondererek talep etmeyenlerin trafigini azaltan bir cihazdir. HUB verileri herkese e$it gonderir, talep eden bu bilgiyi alirken digerleri de bu bilgiyi almadigi halde me$gul olur. "svic" diye okunur.

..........................................T T T T T T T T T T........................................

T-1 - "Digital Transmission Rate 1" - saniyede 1,544 megabit veri ta$iyabilen kiralik telefon hattidir. Genellikle $ebekeleri birbirine, ISP' lere, web saglayicilarina ve internetteki digerlerine baglanmak icindir.

TDMA - "Time Division Multiple Access" - Kablosuz baglanti teknolojisinde, bant geni$ligini zaman araliklari ile payla$an "time-division multiplexing" (TDM) dijital kablosuz sistemdir. TDM, radyo frakanslarini belli zaman araliklarina bolerek, daha fazla ziyaretci icin yer acar.TDMA ile, ayni anda daha fazla data aktarimi yapilir. Cep telefonlari - GSM icin kullanilmaktadir. "tidiemay" diye okunur.

TDR - "Time Domain Reflectometer" - Ueretilen sinyalin geri donU$UnU olcerek, kablo uzunlugunu tesbit eden bir cihazdir. "tidiar" diye okunur.

Token Ring Network - Dijital izlerin birbirine aktarilmasi ile seri baglantili bir yerel bilgisayar ag $eklidir. Bu zincirin bir parcasi olmayan bilgisayar, data gonderemez. Saniyede 4 megabite kadar data aktarilabilir.

Tone Generator and Inductive Amplifier - 2 kHzlik bir ses dalgasi verilmi$ kabloyu takip etmek icin, kablodan 2-10 cm uzaklikta endUktiv bir alici kullanilir. Bu sayede kablo test edilirken kesilmez.

TWAIN - "Technology (veya Toolkit) Without An Interesting Name" - Scanner - tarayici, fax, grafik ve yazi okuyucu - oCR yazilimlari icin kullanilan arayUz standardidir. Anlami: "ismi lâzim degil" veya " filan teknoloji" olabilir. GorUntUnUn, gorUntUyU i$leyen yazilima aracisiz iletilmesine imkan verir. Bu sayede tarayicilar cok basit ve ucuz olmu$tur. "tveyn" diye okunur.

Twin-Ax - Twinaxial cable - Koaksiyel kabloya benzer, fakat ortada tek degil iki kablo bulunur

........................................U U U U U U U U U............................................

UART - "Universal Asynchronous Receiver/Transmitter" - Seri portlarda kullanilan seri verileri paralel portlarda kullanilan hale cevirmek icin Uretilmi$ bir ciptir. Bilgisayar/Modem ili$kisindeki darbogazdir. Yeni bilgisayarlar 16-bit buffer' li 16550 UART cipini kullanirlar. Bu sayede gUnUmUzUn hizli modemlerine ayak uydurabilirler. "yuart" diye okunur.

Ultra ATA - (ATA-4, Ultra DMA, ATA-33, DMA-33) ATA/EIDE disk kontrolU standatdinin en son sistemidir. EIDE, veya "Enhance Integrated Electronics Interface" teknolojisi, harddisk icin gereken elektronigin kendisi Uzerine monte edilmesi ile imal edilmi$ti. "ATA" veya "Advanced Technology Attachment" IDE ile e$ anlamlidir. Ultra ATA, ATA-2' nin Uc kati veri aktarimi yapar. (saniyede 33.3 megabite kadar). "DMA" yani "Direct Memory Access" isteyenin harddisk ile direk konu$masini saglayarak i$lemciye - CPU' ya bo$ zaman kazandirir.

UltraSCSI - "Ultra Small Computer System Interface" - SCSI cevre birimlerini bilgisayara baglamak icin kullanilir. (Harddiskler, seyyar sUrUcUler ve yazicilar gibi...) UltraSCSI' nin yeni versiyonu olan SCSI-2, 8 bit baglantilarda 20MB, 16 bit baglantilarda 40MB veri transferine kadar ula$abilmektedir.

Upstream - Son kullanicidan ISP' ye baglanti yonUnU tarif etmek icin kullanilir. Genellikle ADSL metodlarinda gorUlUr.

USB - Universal Serial Bus - Daha cok PC' lerin seri ileti$imi icin ortaya cikmi$ bir standarttir. 12Mbs hiziyla ve 127 adet cihazi zincirleme baglantiyla baglamasi ile bir UstUnlUk getirmi$tir. Bu baglantidan voltaj alinabildigi icin ayrica cihazlara adaptor takilmasi geregi ortadan kaldirilmasi amaclanmi$tir. Bir kac USB aletini ayni cihaza baglamak isterseniz, USB Hub' i kullanmalisiniz. USB' den baglanan cihazlar, bilgisayar kapatilmadan takilip cikartilabilirler. "yuesbi" diye okunur.

UUCP - "Unix-to-Unix Copy" - Unix makinelerde bilginin seri baglantilarla aktarimini saglayan bir dizi yazilim ve protokollerin genel adi. 70 li yillarin sonunda Bell laboratuvarlarinda, programlarin, verilerin ve e-mail' lerin standart telefon hatlarindan aktarimi icin imal edilmi$tir. "yuyusipi" diye okunur.

..........................................V V V V V V V V V .........................................

V.90 - 56 Kbps analog modemlerde, Uzerinde anla$ilan son standarttir. Rockwell' in K56Flex ve 3CoM' un X2 standartlari, hala kabul gormektedir. V90 standardi; kablo modem, DSL ve diger yUksek band geni$ligi kullanan sistemlerin yayginla$masi ile ba$ka bir standart icat edilmediginden, son analog standart olacak gibi gorUnUyor.

..........................................W W W W W W W W .......................................

WAP - "Wireless Access Protocol" - Kablosuz ileti$im protokolU. Cep telefonlari, radyo cihazlari, kablosuz modemler ve diger internete baglanti yapan cihazlar icin teknolojik standart getirmek amacini ta$ir. Daha fazla bilgi icin WAP Forum a bakin..

Wavetable synthesis - Gercek enstrumanlarin ses orneklerinden olu$mu$ bir diziyi kullanan ses teknolojisidir. Mesela, bir MIDI dosyasi belli bir enstrumanin belli bir notasini istediginde bilgisayar, ses tablosunda bu notayi bulur. Ses Tablosu sentezi, FM sentezindan dah iyi netice verir. o bir oncUdUr.

Wiremap tester - Kisa devre, acik devre, ters baglanti veya capraz baglanti gibi kablo hatalarini tesbit eder. cok kari$ik dijital aletler olabilecegi gibi basit analog cihazlar da olabilirler.

..........................................X X X X X X X X X.........................................

XGA - "Extended Graphics Array" - IBM tarafindan 1990 yilinda geli$tirilen, yUksek cozUnUrlUkte gorUntU standardidir. 640X480 cozUnUrlUkte 65,536 rengi, 1,024X768 cozUnUrlUkte 256 rengi gosterir. XGA-2, daha yUksek cozUnUrlUk ve daha cok rengi verir.

XJACK - Bazi diz UstU bilgisayarlardaki kart modemlerin telefon baglantisi icin kullanilan bir konektordUr. Kart modemlerde RJ-11 kalin oldugu icin kullanilamaz. Yatay bir caktir. "ikscek" diye okunur.

XML - "Extensible Markup Language" - HTML gibi bir WEB i$aret dilinin nisbeten daha yenisidir. Sadece nasil gosterecegini soylemekle kalmaz, muhteviyatin ne idUgUnU de bildirir. Mesela, bir UrUnUn resmini gosterirken, alttan fiyatinida yazar ve tarama sirasinda bu UrUnUn en ucuz nerede oldugu da taranabilir. Ek bilgi saglamada avantaj saglar.Daha fazla bilgi icin WC3' Un page on XMLsayfasini ziyaret edin.. "iksemel" diye okunur.

......................................Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y Y.....................................

Yagi antenna - Paralel anten elemanlarindan mUte$ekkil bir yonlendirici antendir. Gelen sinyalleri alir ve bir cihaza yansitir. (Aktarim hattina bagli elektriksel bir cihaz).

.........................................Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z Z....................................

ZIF Socket - "Zero Insertion Force Socket" - cogu anakartta bulunan i$lemcinin takildigi bir soket ce$ididir. I$lemciyi takarken kuvvet kullanilarak, ignelerinin egilmesine meydan vermemek icin yapilmi$tir. Yan tarafinda bir kol vardir. Bu kolu kaldirarak, i$lemciyi kolayca yerle$tirir, sonra kolu indirerek, hem i$lemciyi sabitle$tirmi$, hem de ignelerin tam temasini saglami$ olursunuz.

saoll bilgiler içinnn :):)kiki

Emeğe saygı.