Açıkta gıda bırakmayın

Sıcaklıkların yükselmesiyle birlikte besin zehirlenmesi vakalarında da artış görülüyor. Dolapta saklanmayan, açıkta kalan yiyecekler, gıda zehirlenmelerine yol açan başlıca etmenlerden. Zehirlenme riski yaratan bir başka neden de sineklerin mikropları yiyeceklere taşıması.
Ayrıca yaz mevsimiyle birlikte artan yemekli düğün ve davetler de toplu halde besin zehirlenmelerine yol açabiliyor.
Memorial Hastanesi İç Hastalıkları Bölümü'nden Dr. Serap Bos, gıda zehirlenmelerine karşı alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi.

Zehirlenmelere en sık yol açan gıdalar hangileridir?

En çok dondurma, pasta gibi süt ürünleriyle yapılan kremalı yiyecekler, taze olmayan balık, dışarıda bırakılmış ve iyi pişmemiş etler, tavuk ve pilavdan zehirlenenleri görüyoruz.

Gıda zehirlenmesinin belirtileri nelerdir?

Gıda zehirlenmeleri belirtileri genellikle, bozuk gıdanın tüketilmesini takip eden birkaç saat içinde ishal, bulantı, karın ağrısı, kusma bazen de ateş olarak görülür. Bazen de özellikle balık ve kabuklu deniz ürünlerinin zehirlenmelerinde aşırı terleme, duyu kayıpları, baş ağrıları ve görme bulanıklığı gibi daha ağır belirtiler olabilir.

Zehirlenmelerde ne yapılmalı?

Evde ilk olarak yapılması gereken, bol sıvı alınması ve istirahattir. Mümkün olduğunca ishali durduracak ilaçlardan kaçınılmalıdır. Çünkü bu tür ilaçlar zehirlenmeye sebep olan bakterilerin vücuttan atılmalarını geciktirir.

Hangi durumlarda doktora başvurulmalı?

Hafif ve orta şiddetli gıda zehirlenmeleri genellikle kendiliğinden geçer. Uzuyorsa veya kanlı ishal görülürse mutlaka doktora başvurulmalı. Ayrıca genellikle yedikten 12 ila 36 saat sonra baş ağrısı, görme bozukluğu, halsizlik, nefes almada güçlük ve kısmi felç gibi belirtiler varsa veya çok fazla kusma olup vücuttan su kaybı oluyorsa derhal acil servise gidilmeli.

Gıda zehirlenmeleri çocukları neden daha fazla etkiler?

Çocukların bağışıklık sistemleri henüz tam anlamıyla gelişmemiş olduğu için gıda zehirlenmeleri çocukları daha fazla etkiler. Bu nedenle gıdalara karşı daha hassastırlar. Ayrıca şikâyetlerini dile getirmeleri daha zor olduğu için teşhiste gecikilebilir.

Çocuklarda dondurmaya dikkat

Anadolu Sağlık Merkezi'nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayşe Sokulu da her yaş grubunda ortaya çıkmasına rağmen, yazın ishallerin özellikle yaşlılar ve çocuklar için risk oluşturabildiğine dikkat çekiyor. İshalin yaz aylarında görülme oranlarının artmasının iki sebebi olduğunu belirten Sokulu, ''Birinci neden havaların ısınması nedeniyle besinlerin daha kolay bozulması, ikincisi ise artan sıvı ihtiyacı nedeniyle her durumda sıvı alma isteğinin mikrop alma riskini artırması. İshallerin ortaya çıkmasındaki bir başka önemli etken ise hijyen kurallarına uyulmaması'' diyor.

İshallerin çocukları daha fazla etkilediğini, ishal nedeniyle çocuklarda hastaneye yatma olasılığının yetişkinlere göre daha yüksek olduğunu vurgulayan Dr. Ayşe Sokulu, şu noktalara dikkat çekiyor:

''Sıvı kayıpları çocukları daha fazla etkiliyor. Çocuklarda yüzde 10 sıvı kaybı bile sıvı dengesini etkileyerek genel durumunun bozulmasına neden olabiliyor. Sıvı kaybı çocukları önce halsizleştiriyor, sonra hareketsizleştiriyor ve bilinç kaybına kadar gidebilen durumlar olabiliyor. Gerekli girişim yapılmazsa ishal çocuğun hayatını tehdit edebiliyor. Geç getirilen çocuklarda sıvı kaybı yerine konmasına karşın, kaybedilen elektrolitler nedeniyle bazı bozukluklar kalabiliyor.

Yazın çok tüketilen bir besin maddesi olan dondurmayı tüketirken de çok dikkatli olmak gerekiyor. Öncelikle açıkta satılan dondurmaları mümkün olduğunca tüketmemekte fayda var. Kapalı olarak satılan dondurmaların da bulunduğu dolapların sürekli çalışır konumda olması gerekiyor. Süt ürünleri sıcak havada kolayca bozulabildiğinden, bir dondurmanın eriyip sonradan dondurulmuş gibi bir görüntüsü varsa tüketmemek gerekiyor.''

Dikkat edilmesi gereken noktalar


Dışarıda yiyecek bulundurmamaya çalışın.

Hijyen koşullarından emin olmadığınız yerlerde yemek yemeyin.

El hijyenine dikkat edin, çocuklarınızın da ellerini hijyenik bir şekilde yıkamasını sağlayın.

Pişmiş yiyecekleri tekrar tekrar ısıtmayın.

Meyve ve sebzeleri bol suyla yıkayın.

Etleri iyice pişirin.

Alışveriş sırasında ürünlerin üretim ve son kullanma tarihine dikkat edin. Özellikle süt ve süt ürünlerinde çok daha dikkatli davranın. Saklama koşullarına bakın.

Çocuklarda ishal başlar başlamaz sıvı takviyesine başlayın.