Boğulmalarda, Zehirlenmelerde, Bilinçkaybında İlkyardım

Boğulma aşağıdaki durumlarda gerçekleşebilir:

-Solunum yolu; bilinçsiz olarak dilin arkaya gitmesi, başın öne doğru bükülmesi, yabancı cisim, takma diş, ağızda biriken kanın solunum yolunu kapatması veya solunum yollarının yaralanması, ses tellerinin şişmesi gibi nedenlerle tıkanabilir.
-Çeşitli zehirli gazlar, kafa yaralanmaları gibi nedenlerle santral sinir sisteminin çalışmasının yavaşlaması, suda boğulma ve iple boğulmalar v.b. nedenlerle solunum yavaşlayabilir veya durabilir.
-Kalp durması, şok durumu, elektrik çarpması, karbonmonoksit zehirlenmesi nedeniyle de solunum durabilir.
-Göğüs duvarının delici cisimlerle yaralanmaları sonucu da boğulma olabilir.

Boğulma belirtileri, boğulmanın derece ve şiddetine göre ikiye ayrılırlar.

a. İlk Safhada Görülenler
-Baş dönmesi ve halsizlik,
-Nefes darlığı, -Nabız sayısının artması,
-Kısmi bilinç kaybı, -Boyun damarlarında şişme,
-Yanak ve dudaklarda morarma ile birlikte yüzde kızarma, kan toplanması.

b. Sonraki Safhada Görülenler
-Dudaklar, burun, kulaklar ve ayak parmakları mavimtırak gridir.
-Solunum kesik kesiktir veya hiç yoktur.
-Nabız yavaş ve düzensizdir.
-Tam bilinç kaybı vardır.

Boğulma anında ne yapılmalıdır?-Boğulmaya neden olan etken ortadan kaldırılır. (yabancı cisim, ağızda takma diş, sakız v.b)-Boyun, çene yere dik olacak şekilde, arkaya bükülür. Çene açılır, dil öne çekilir.
-Ağızdan ağıza yapay solunum yapılır. Solunum yollarının açılması ilk üç dakika içinde yapılmalıdır, beyin daha fazla oksijensizliğe dayanamaz.

Suda Boğulmada İlkyardım

-Suda boğulma tehlikesi geçiren kişi karaya çıkarılıp, sırt üstü yatırılır
-Yakası ve kemeri gevşetilir
-Takma dişi çıkarılır
-Ağzının içindeki yabancı cisimler temizlenir. Ağızdan ağıza yapay solunum yapılır. Soluk verdiği zaman kişinin başı yana çevrilmelidir. Bu hareket 5-6 kez tekrarlanır. Böylece; fazla su köpürerek dışarı çıktığı gibi kişiye yeterli solunum da yapılmış olunur
-Daha sonra ıslak giysiler çıkarılıp, yaralı battaniyeye sarılır
-Yutulan suyun çıkartılması için iki el ile yaralının karnı altından tutularak gövdesi yukarı kaldırılır. Bu suretle hava yolundaki suların boşalmasına yardım edilmiş olunur

Ağızdan ağıza suni teneffüs metodu

-Kişi düz bir yere sırtüstü yatırılır
-Çenesi yukarı gelecek şekilde başı geriye çekilerek solunum yolları açılır
-Ağız çevresi temizlenir
-Çeneye bastırılarak ağzın açılması sağlanır, diğer el ile burun delikleri kapatılır
-Derin nefes alınıp ağızdan ağıza dakikada 12-15 defa üflenir
-Göğüs kafesinin yükselip, yükselmediği kontrol edilir
-Solunum normale dönünceye kadar veya yaralı hastaneye ulaştırılıncaya kadar işleme devam edilir

*****

Zehirlenme değişik şekillerde gerçekleşebilir;

Ağız yolu ile zehirlenmeler
Gıda zehirlenmeleri
İlaçlarla olan zehirlenmeler
Kimyasal madde ile zehirlenmeler
Alkol zehirlenmesi

Solunum yolu ile zehirlenmeler
Karbonmonoksit zehirlenmeleri
Diğer zehirli gazlarla olan zehirlenmeler

Deri yolu ile zehirlenmeler
Zehirli gazların neden olduğu zehirlenmeler
Böcek öldürücü ilaçlarla olan zehirlenmeler
Diğer kimyasal maddelerle olan zehirlenmeler

Zehirlenmenin belirtileri

Ağızda yanma, özel tat, yutkunma zorluğu, bulantı, kusma, karın ağrısı, karın krampı, ishal, halsizlik, baş ağrısı, baş dönmesi ve terleme,

Bilinçte değişik derecelerde bozukluk,
Solunum ve dolaşımda değişik derecelerde bozukluk, hatta durma,

Önemli durumlarda idrar miktarı azlığı hatta hiç idrara çıkamama,
Görmede bozukluk, nabızda zayıflama, gözbebeklerinde küçülme, kan basıncında düşme ve havaleler olabilir.

Hastanın bilinci yerinde ise;
Mümkün olduğu kadar çabuk tıbbi yardım istenmelidir. 112 aranarak ambulans istenir. Zehirlenmenin nedeni biliniyorsa, haber verirken belirtilir. Ayrıca Zehirlenmelerde Başvurulacak Danışma Merkezi de aranabilir.
Tıbbi yardım ulaşana kadar hasta yalnız bırakılmamalıdır
Kusturarak mide içindekilerin boşaltılması sağlanmalıdır

Hastanın bilinci kaybolmuş ise;
Hasta yan yatırılır
Baş ve boynu arkaya çevrilir, soluk yolu açılır
Alt çene ve dil öne çekilir
Gerekirse ağızdan ağza yapay solunum yapılır
Kalp durmuş ise kalp masajı uygulanır
Hasta hastaneye götürülür

Zehirli mantar, tütün ve zehirli bitkiler ile gerçekleşen zehirlenmelerde ilkyardım

Hastaya bol su içirilir
Zehirlenen kişi ağzına parmak sokularak kusturulmaya çalışılır. Hastanın boğazının yaralanmasına önlem olarak önce uzun tırnak kesilmelidir
Kusarak çıkarılanlar sayılır. Birlikte hastaneye götürülür, böylece zehrin cinsi saptanabilir
Zehirli gıda alındıktan sonra 3-4 saat geçmiş ise müshil verilerek dışarı atılması sağlanır
İki üç yemek kaşığı tıbbi kömür bir bardak su içinde karıştırılarak hastaya içirilir. Tıbbi kömür zehirleri bünyesinde tutacaktır
Hastanın şoka girmesi önlenir
Hastaneye götürülür

Dikkat!!! Genel kural olarak zehirlenen kişi kusturulmamalıdır! Bu kuralı bozan tek istisna zehirlenen kişinin bilincinin yerinde olması ve kısa bir süre önce ilaç içiminin gerçekleşmiş olmasıdır

*****

1- Yaralının temiz hava alması sağlanır

2- Solunum yollarının tıkanması önlenir

3- Solunum bozulmuş veya durmuşsa suni sonulunum yapılmalıdır

4- Yaralı sağa ya da sola tarafa yan yatırılır

5- Giysilerinin boyun , göğüs ve bel kısımları gevşetilir

6- Battaniyeye sarılır, sıcak uygulama yapılmamalıdır

7- Yiyecek ve sulu şeyler verilmemelidir

8- Hasta yalnız bırakılmamalıdır

9- Mümkün olan süratle tıbbi müdahaleye nakledilir