Şehitlikler.

Çanakkale Şehitliği


I. Dünya Savaşı'nda 19 Şubat-17 Aralık 1915 tarihleri arasında Çanakkale Boğazı çevresinde İtilâf Devletleri deniz ve kara kuvvetleriyle Osmanlı ordusu arasında yapılan Çanakkale Muharebelerinde şehit düşen yaklaşık 253.000 şehidimiz için Seddülbahir'de Çanakkale Şehitleri Anıtı'nın yanındaki alana inşa edilmiştir.

Genelkurmay Başkanlığı'ndan alınan 15.000 Çanakkale şehidi künyesi içinden 500'er ve erbaşla 100 subayın künyeleri seçilmiş, mezar taşları yaptırılmıştır. Projesini Yüksek Mimar Nejat Dinçel'in yaptığı şehitlikte, ayrıca yüzlerce şehidin adı mermer bloklara yazılmıştır. İnşaatta, Selçuklu kervansaraylarında görülen, doğaya dayanıklı Kayseri taşıkullanılmıştır. Şehitlik'te namazgâh, şadırvan, otopark, mezarlık bölümleri bulunmaktadır. Heykeltıraş Prof. Tankut Öktem'in “Yaralı Asker Anıtı” ve Metin Yurdanur'un “Mustafa Kemal Çanakkale'de Anıtı” şehitliğe ihtişam vermektedir.



Çanakkale Yahya Çavuş Şehitliği

25 Nisan 1915 günü Gelibolu Yarımadası'nda Ertuğrul Koyu'na çıkarma yapan 3000 askerden oluşan İngiliz kuvvetini, komutasındaki 67 askeriyle on saat mavzer atışlarıyla sahilde durduran 26.P.A.3.Tb.10.Bl.1Tk. Komutanı Ezineli Yahya Çavuş'la kahraman askerlerinin hâtırasını yaşatmak amacıyla Gelibolu Yarımadası'nda yaptırılmıştır. İngiliz Generali Nepier, Yahya Çavuş ve askerlerinin yoğun ateşi karşısında, karşılarında bir tümen bulunduğunu sanmıştı.
Yahya Çavuş Şehitliği'ndeki şu dörtlük Yahya Çavuş'u ve takım arkadaşlarının kahramanlığını veciz şekilde anlatmaktadır:
“Bir kahraman takım ve de Yahya Çavuş'tular
Tam üç alayla burada gönülden vuruştular
Düşman tümen sanırdı bu şahane erleri
Allah'ı arzu ettiler, akşama kavuştular”

Yahya Çavuş Şehitliği'nde şehitlikten başka Heykeltıraş Recep Özer'in yaptığı bir de anıt yer almaktadır. Şehitlik, 10 Ağustos 1992 tarihinde düzenlenen bir törenle halkın ziyaretine açılmıştır.
Kütahya Dumlupınar Kurtuluş Savaşı Şehitliği

15 Mayıs 1919'da İzmir'in Yunanlılar tarafından işgaliyle başlayan 24 Temmuz 1923 tarihinde Lozan Barış Antlaşması'nın imzalanmasıyla sona eren Türk Kurtuluş Savaşı sırasında; TBMM ordusu cephede ve cephe gerisinde yaklaşık 37.000 şehit verirken, Kuva-yi Milliyecilerin savunmaları, iç isyanlar, Antep-Urfa-Maraş-Adana savunmalarında şehit düşen asker sivil yaklaşık 100.000 kişiyle birlikte şehitlerin sayısı 137.000'e yükselmiştir.

Kültür Bakanlığı, Kurtuluş Savaşı şehitleri için üç şehitlik yaptırmıştır. Bu şehitliklerin ilki, 30 Ağustos 1922 Başkomutan Meydan Savaşı'nda şehit düşen askerlerimiz için yaptırılan Dumlupınar ilçesi sınırları içinde Cafer Gazi Tepesi eteklerindeki Dumlupınar Şehitliği'dir.

Projesi Yüksek Mimar Nejat Dinçel tarafından çizilen şehitlik; namazgâh, şadırvan, otopark ve mezarlık bölümlerinden oluşmaktadır. Şehitlikte 500 er ve erbaş, 100 subay mezartaşı bulunmaktadır. Şehitlik çevresine dört anıt dikilmiştir: Atatürk, İnönü, Fevzi Çakmak Anıtı (Prof. Tankut Öktem), Mehmetçik Anıtı (Prof. Tankut Öktem), Kurtuluş Savaşı Anıtı (Prof. Haluk Tezonar), Şehit Baba ve Oğul Anıtı (Prof. Haluk Tezonar).
Şehitlik, Büyük Taarruz'un 70. Yıldönümü'nde 26 Ağustos 1992 günü düzenlenen büyük bir törenle halkın ziyaretine açılmıştır.

--------------------------------------------------------------------------------

Çanakkale 57. Alay Şehitliği


Çanakkale'yi denizden geçemeyen İtilaf Devletleri'nin 25 Nisan 1915 günü Gelibolu Yarımadası'na ve Kumkale'ye asker çıkarmalarıyla Çanakkale kara savaşları başlamıştı. 25-26 Nisan 1915 tarihlerinde Arıburnu'nda karaya çıkıp Conkbayırı'nda ilerleyen çıkarma kuvvetleri, 19. Tümen K.Kur.Yb. Mustafa Kemal'in 25 Nisan günü verdiği “Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve komutanlar geçebilir” emrini uygulayan Türk birliklerince durduruldu.


Bu birliklerden biri Yb.Hüseyin Avni Bey'in komutasındaki 57. Alay'dı. 57. Alay'ın başta komutanları olmak üzere 628 kişilik mevcudunun tamamı 25-28 Nisan 1915 tarihleri arasında şehit düşmüştü.
Gelibolu Yarımadası'nda Kanlısırt'ta 57. Alay için yaptırılan şehitlik; Mehmetçik Anıtı (Prof. Tankut Öktem), Gazi Hüseyin Kaçmaz Anıtı (Metin Yurdanur) ile donatılmıştır.


Heykeltıraş Metin Yurdanur tarafından yapılan bir rölyef de şehitliğin ihtişamını artırmıştır.
57. Alay Şehitliği 10 Aralık 1992 tarihinde düzenlenen bir törenle halkın ziyaretine açılmış, 25 Temmuz 1994 tarihindeki orman yangınında hasar görmüş, onarılarak 11 Kasım 1994'te tekrar hizmete sunulmuştur.



Afyon Büyük Taarruz Şehitliği



26 Ağustos 1922 sabahı Afyon Kocatepe'de başlayıp 9 Eylül 1922 günü İzmir'de sona eren, Türk vatanını Yunan işgalinden kurtaran Büyük Taarruz'da şehit düşen subay ve Mehmetçiklerin aziz hâtıralarını yaşatmak amacıyla İzmir-Afyon-Antalya karayolu kavşağındaki tepe üzerinde yaptırılmıştır. Şehitlik; şadırvan, namazgâh, otopark, mezarlık bölümlerinden oluşmaktadır. Mezarlık bölümünde 100 subay ve 400 erin adı yer almıştır. Heykeltıraş Prof. Tankut Öktem tarafından yapılan Atatürk'ü Kocatepe'de gösteren heykel ve heykeltıraş Metin Yurdanur'un iki rölyefi şehitliği süslemektedir.
Şehitlik, Büyük Taarruz'un 71. yıldönümü olan 26 Ağustos 1993 tarihinde düzenlenen bir törenle halkın ziyaretine açılmıştır.

Afyon Yüzbaşı Agâh Efendi Şehitliği


Büyük Taarruz sırasında şehit düşen Yzb.Agâh Efendi ve kahraman askerleri için Kalecik Kurtkaya mevkiinde yaptırılmış ve 26 Ağustos 1993 tarihinde düzenlenen törenle halkın ziyaretine açılmıştır.
Şehitlikte, 30 subay ve 120 erin adına mezar taşı konmuştur.


Alıntı.