Çin Seddi’nde kuantum ışınlama deneyi

Çin Seddi’nde kuantum ışınlama deneyi

Çin Seddi, ‘eşleştirilmiş fotonlar’ın 20 kilometre’lik bir mesafede ışınlanmasını hedefleyen bir rekor denemesine ev sahipliği yapacak. Çin Bilim Teknoloji Üniversitesi’nden Dr. Jian-Wei Pan ve ekibi, daha önce 600 metre olan ‘kuantum eşleştirme’ mesafesini 7.7 kilometre’ye çıkardı. Ekip, aynı deneyi Çin Seddi’nde 20 kilometre mesafede yapacak. Işınlamada fotonlar kuantum özelliklerini yitirmeden transfer ediliyor.

‘KUANTUM EŞLEŞTİRMESİ’

Teorik fizikte ‘kuantum eşleştirmesi’, iki partikülün birbirlerinden kilometrelerce uzakta dahi olsalar tek parça gibi aynı şekilde davranış gösterebilmelerini öngörüyor. Bu durumda bir partikülün kuantum özelliklerinin bilinmesi, diğerinin de özdeş çıkacağı anlamına geliyor. Kuantum eşleştirmenin bilimsel deneyler dışında haberleşme alanında kritik uygulamaları var. Kuantum özelliklerin eşleştirilmesi ile kriptolu içerik, kamuya açık kanallar üzerinden dışarıdan müdahale olmaksızın iletilebiliyor. Çin ekibinden önce şimdiye dek yapılan en uzak mesafeli kuantum eşleştirmesi Viyana Üniversitesi uzmanları tarafından Tuna Nehri’nin altında 600 metre içinde gerçekleştirilmişti.

12 CM’LİK LAZER IŞINIMI

Çin ekibi kuantum ışınlamasını uydu iletişiminde kullanmak istiyor, bu nedenle uydu iletişiminin yeryüzünde bir simülasyonunu tasarlandı. Işınlamanın yapılacağı baz istasyon ile atmosferdeki bir uydu arasındaki hava miktarı, yeryüzünde 10 kilometre’lik bir mesafedekine eşit sayıldı. Işınım, Viyana ekibine göre çok daha geniş çaplı olarak gönderildi. Çinli ekip Viyana Üniversitesi’nin deneyini bir adım ileri götürerek, fotonları 1 milimetre’lik lazer ile iletmek yerine, 12 santimetre’lik bir lazer ışınımıyla iletti. Fotonlar, 7.7 kilometre ve 5.3 kilometre olmak üzere iki ayrı mesafede ışınlandı. Işınlardan biri hatta yakınlardaki Hefey kenti semalarından geçti ve hava kirliğilinden olumsuz etkilendiği gözlendi.

TARİHİ SEMBOL ÇİN SEDDİ

Çinli ekip aynı deneyi 20 kilometre’lik bir mesafede yapmayı planlıyor. Bu deney için ise Çin Seddi ölçüt olarak seçildi. Seddin tarihi simgesinden de yararlanmak niyetindeki ekip, kuantum fiziği alanındaki bu rekor denemesini bir ulusal başarı olarak tanımlamak istiyor.