Nükleer füzyon için tarihi imza

İnsanoğlunun yüzyıllık hayali, tükenmez enerji üretme yolunda en büyük adım Uluslararası Termo-Nükleer Füzyon Projesi, ilk nükleer füzyonu 2040'ta yapacak. Nükleer füzyon, 1 litre deniz suyundan 1 litre petrole eşdeğer enerji üretibilecek.


Nükleer füzyon reaktörünün hangi ülkede inşa edileceği ciddi tartışma konusu olmuş, zorlu müzakereler sonunda, 2005'te reaktörün Fransa'da kurulmasına karar verilmişti.

PARİS / İSTANBUL - Avrupa Birliği, ABD, Rusya, Japonya, Çin, Güney Kore ve Hindistan'ın katılımıyla yaşama geçirilecek olan nükleer füzyon projesinin imza töreni, Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac ve AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Durao Barroso'nun da katılımıyla Paris'te Elysee Sarayı'nda gerçekleşti.

İNŞAAT 2008'DE BAŞLIYOR
Nükleer füzyon reaktörünün hangi ülkede inşa edileceği ciddi tartışma konusu olmuş, yıllar süren zorlu müzakereler sonunda, 2005'te reaktörün Fransa'nın Cadarache kentinde kurulmasına karar verilmişti. Reaktör, yaklaşık 10.000 yeni iş sahası oluşturacak. Merkez tamamlandığında dünya çapında 400 bilim insanı bir arada çalışacak. İnşasına 2008'de başlanacak olan ITER'in füzyon reaktörünün 4.6 milyar Euro'ya, projenin bütününün ise 10 milyar Euro'ya mal olması bekleniyor.

Nükleer füzyon reaktörünün kurulacağı ülke konusundaki pazarlıklarda en güçlü adaylardan Japonya, merkezin direktörünün Japon olması ve önemli parçalarının Japon yapımı olması şartıyla geri adım atmıştı.

İLK ÜRETİM 2040'TA
Latince 'yol' anlamına gelen ITER (International Thermonuclear Experimental Reactor) başlıklı projenin amacı, Güneş ve yıldızlarda meydana geldiği şekliyle nükleer füzyon teknolojisiyle enerji üretmek. Nükleer füzyon, temiz ve tükenmek enerji kaynağı olarak geleceğin teknolojisi olarak tanımlanıyor. Ancak bilim dünyası bu teknolojiyi henüz tam anlamıyla kullanabilmiş değil. ITER projesinin enerji üretmesinin en az 30 yıl alacağı tahmin ediliyor.
Fransa'nın Cadarache kentinde kurulacak olan tesis ilk örnek üretimini en erken 2040'larda yapacak.

Bilim insanları, gelecek yüzyılda elektrik enerjisinin çoğunun nükleer füzyondan elde edileceğini öngörüyor. Birçok uzmana göre, gelişen ekonomiler ve artan enerji ihtiyacı, nükleer füzyon gibi tükenmez enerji kaynaklarını 50 yıl içinde elzem hale getirecek. Geliştirilmesi uzun yıllar alan bu tür enerjilere şimdiden uluslararası düzeyde yatırım yapılması bu bağlamda anlamlı. Bu tür projelerde, maliyetin paylaşılması kadar bilgi birikiminde de ortaklık yapılması sağlanıyor.

100 MİLYON SANTİGRAT DERECE'YE KADAR ISITILACAK
Füzyon, atomların yüksek sıcaklıktayken birbirleriyle çarpıştırmaya dayanıyor. Atomlar bir plazmaya oluşturmaya doğru birleşince, açığa enerji çıkarıyorlar. Füzyon reaksiyonları, tükenmez doğal kaynak olan suyun içindeki hidrojenin izotoplarıyla yürütülecek. Füzyon reaktöründe, atom çekirdeğindeki deuterium ve tritiumum birleştirilmesiyle enerji açığa çıkıyor. Sonuçta, ortaya daha büyük bir atom çekirdeği çıkıyor.
Güneş ve diğer yıldızlardaki oluşumları örnek alan nükleer füzyon için, Güneş'ten çok daha yüksek ısı üretilmesi gerekiyor.

Nükleer füzyonda enerji elde etmek için gazların 100 milyon santigrat derece'ye kadar ısıtılması gerekiyor. Güneş'in çekirdeğinden çok daha yüksek bir sıcaklık olan bir düzeyde gazları kontrol altına almak henüz pratikte mümkün değil. Bilim insanları, onyıllardır bu sıcaklıkta gazları kontrol etmenin yollarını arıyor. ITER projesi bu konuda yeni tekniklerin geliştirilmesini öngörüyor.

FOSİL YAKITLARIN PABUCU DAMA
Nükleer füzyonun en önemli avantajlarından biri de, tepkime için çok az miktarda enerji gerektirmesi. Bilim insanlarının tahminlerine göre, füzyon reaksiyonuyla açığa çıkan enerji, fosil bazlı yakıtların kullanıldığı olağan bir kimyasal reaksiyonun yaklaşık 10 milyon katına denk düşüyor. Bilim insanları, nükleer füzyon sayesinde 1 litre deniz suyundan 1 litre petrole eşdeğer enerji çıkarılacağını öngörüyor.

ÇEVRECİLERİN 'NÜKLEER' ÇEKİNCELERİ
Çevre örgütleri, nükleer füzyonun atık problemi nedeniyle halinde doğa dostu sayılamayacağını vurguluyor. BBC'ye konuşan Friends of the Earth uzmanı Roger Higman, nükleer füzyonun gelecek 50 yılda alternatif olabilmesi için çöp sorunun çözülmesi gerektiğine vurgu yapıyor. Çevrecilere göre, nükleer füzyonun çıkaracağı atık, geleneksel nükleer reaktörlerin atığından daha az olmayacak ve küresel ısınmayla ilgili çabaların geri plana atılmasına neden olabilecek.